جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الشافي في الإمامة رساله‌اى است به زبان عربى از سيد‌‎مرتضى علم الهدى (متوفاى 436 ه‍.ق)، فقيه و متكلم نامدار شيعى.سيد‌‎مرتضى اين رساله را در نقد فصل امامت كتاب «المغنى في ابواب التوحيد و العدل» نوشتۀ قاضى عبدالجبار همدانى (متوفاى 415 ه‍.ق) از متكلمان نامدار معتزلى به نگارش درآورده و ديدگاه‌هاى او را دربارۀ مسألۀ امامت به چالش كشيده است. جلد اول تحقیق آنچه صاحب المغنی، پیرامون وجوب امامت ذکر کرده است. استدلال بر وجوب امامت، بنا به دلایل نقل. مخالفت قاضی، با ادله شیعه در امامت و عصمت.

کتاب «اصول العقائد فی الاسلام» تالیف سید مجتبی موسوی لاری به زبان عربی است. در این كتاب مباحث مربوط به اصول دین (توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد) به صورت پرسش و پاسخ و به زبان عربی تدوین شده است. هر یك از این اصول در یك فصل توضیح داده می‌ شود. از جمله موضوعات مطرح شده در جلد 3 و 4 عبارتند از: امامت و وجوب آن، صحابه، وجوب عصمت امام، علم امام، روش هاي تعيين امام، معادشناسي و مباحث مربوط به آن.

کتاب عقاید استدلالی یک دوره مسایل اعتقادی و کلامی بر پایه الهیات اسلامی و از منظر مذهب شیعه امامیه است. عقل و وحی -کتاب و سنت- مرجع داوری نهایی در تصمیم‌ گیری‌ ها و ارزیابی‌ ها بوده است. در این میان، از آراء و اندیشه های متفکران اسلامی، به ویژه اندیشمندان شیعه امامیه، بهره‌ های فراوان برده شده است و به انگیزه حق‌ شناسی و امانت داری مصادر و منابع آراء و اندیشه‌ های دیگران نقل گردیده و احیانا نام آنان در متن پاورقی آورده شده است. بحث‌ های کتاب از نظر ساختاری به روش درسنامه‌ ای تنظیم گردیده است. کوشش شده است نثر کتاب روشن و روان باشد و از اصطلاحات نامانوس و نامفهوم یا ترکیب‌ های کلامی ثقیل و دشوار پرهیز گردد.

جلد سوم از مجموعه سه جلدی کتاب به بررسی بحث نبوت و امامت به طور مفصل و ویژه و بررسی ابعاد مختلف این دو رکن اساسی اصول دین می پردازد.

در چگونگي علم امام عليه السلام و منابع آن و علم غيب و بحثهائي پيرامون عظمت ائمه عليهم السلام و اينكه بشريت آنان با بشريت ديگران فرق دارد و توجيه قيام حضرت امام حسين «ع» با عناوين «تحفه-تحفه». (سيد احمد اشكوري) [مرعشي 11/100]

پيرامون علم امام عليه السلام واينکه حضوري يا حصولي است، اول درپاسخ ميرزا اسحاق پيشکار به اجمال موضوع را نگاشته بود وپس ازآن دراين رساله به تفصيل آن پرداخته است؛ درآغاز رساله مراتب علم وپس ازآن به موضوع بر پايه اعتقادات شيخيه مي پردازد وکتاب را به نظام الدوله تقديم داشته است؛ وشب چهاردهم ماه رجب 1314 به پايان رسيده است. اين رساله مشتمل بر يک مقدمه وچهار فصل مي باشد بدين تفصيل: مقدمه: دربيان معني غلو. فصل اول: درعلم ذاتي وفعلي. فصل دوم: درعلم امکاني وتکويني. فصل سوم: درمعني علم حضوري وحصولي. فصل چهارم: دربيان مقامات نورانيه ائمه. در پاسخ مقرب الحضرت ميرزا اسحاق، درباره علم امام كه حصولي ست يا حضوري، در 1 «مقدمه» و 3 «فصل» در 1314ق/1896م به پايان رسانده است: فصل 1. در علم ذاتي و فعلي 2. در علم امكاني و تكويني 3. در علم حصولي و حضوري. (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة ... و لعنة الله علي اعدائهم ... اما بعد، چنين گويد بنده خاكي و اسير فاني، عبدالله بن محمد البهبهاني، از قراري كه مذكور شد سركار ... ميرزا اسحاق ... انجام كتاب: چرا که توجه مي کنند و به خاطر ايشان بالهام مي رسد و صلي الله علي محمد وآله الطاهرين. [مدرسه حكيم 1/48؛ دائرة المعارف بزرگ 1/268؛ فهرست مرعشي 24/47 و48 و 24/47؛ فهرستواره منزوي 6/199 و 9/447]

پرسشي است راجع باينكه آيا علم الائمه عليهم السلام اراده است يا حضوري و يا در بعضي اراده و در بعضي حضوري. در اين پاسخ از جنبه عقلي و آيات و روايات بحث ميكند. (سيد احمد اشكوري) [مرعشي 2/212]

نوشتار حاضر موضوعات فلسفی و عرفانی متنوعی را مورد پژوهش قرار داده است. نگارنده در مبحث نخست راجع به خصوصیات ظاهری و حقایق باطنی و درونی دین، نظام عالم از دیدگاه عارفان، مقام ولایت و چگونگی رسیدن به این رتبه و درجه و کمال نهایی آدمی تحت عنوان رساله ولایت‏نامه سخن رانده که همه چکیده و عصاره نظرگاه‎های فلسفی و عرفانی مرحوم علامه طباطبایی است. رساله‏ای در علم، یکی دیگر از مباحثی است که نگارنده بدان پرداخته و از تقسیمات علم با عناوین علم حضوری و علم حصولی و مقوله‏های مرتبط با علم حصولی نظیر تصور و تصدیق و تقسیم‏بندی علم حصولی به حقیقی و اعتباری نام برد. برای هر یک رشته بحث‎های استدلالی و برهانی جداگانه‏ای طرح می‏نماید. رساله برهان که از مباحث مهم معرفت‏شناسی است موضوع مستقل دیگری است. این گفتار خود از فصول دیگری تشکیل شده که اقسام شش‏گانه ضروریات مشتمل بر اولیات، خطریات، قضایای محسوس با حس ظاهره، حدسیات، متواترات و مجربات؛ احکام قضایای ضروری، احکام برهان لم و ان، حقیقت علوم برهانی و اجزا و احکام آنها از نمونه‏های آن هستند. فصل پایانی کتاب به رساله علم امام اختصاص داده شده که مباحث آن با طرح این پرسش آیا حسین بن علی به قصد شهادت و یا به نیت برپایی حکومت اسلامی قیام نمود؟ آغاز شده است.