جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کرامیه فرقه ای از اهل سنت بودند که محمدبن کرام سجستانی (د255 ق) پایه گذار آن بود. ده ها هزار نفر از مردم شمال خراسان و فلسطین به آنان گرویدند، دانشمندانی از میان آنان برخاستند، حاکمانی به طرفداری از آنان رو آوردند و سرانجام پس از چند قرن تلاش و فعالیت، مانند بسیاری از فرقه های دیگر از بین رفتند و تنها نامی از آنان در کتابها بر جای ماند. در الملل و النحل، مطالب گوناگون، شگفت آور و باور نکردنی به آنان نسبت داده شده است. این نسبتها، هم در زمینه مسایل اعتقادی مثل توحید، نبوت، معاد، ... است و هم در امور فقهی. این پژوهش در پی ارزیابی و سنجش درستی یا نادرستی یکی از نسبتهای داده شده به کرامیه درباره صفات خبری خداوند یعنی تشبیه و تجسیم خداوند براساس متون تفسیری بر جای مانده از آنان است.

این رساله به بررسی و نقد آراء کلامی ابوبکر عتیق بن محمد سورآبادی در «تفسیر التفاسیر» و مقایسه آن، با عقاید فرقه امامیه در باب اصول دین پرداخته است.مفسر «تفسیر التفاسیر»، هر چند از پیروان طریقه محمد بن کرام است ولیکن در بیان عقاید خویش، ثابت قدم نیست چه آنکه درباره ذات خداوند سبحان، پیرو فرقه امامیه بوده و به إحدی المعنی و إحدی الذات بودن خداوند عزوجل، إشعار دارد. درباره صفات خبری خداوند گاهی دیدگاه مووله را محق به صواب پنداشته و گاه رأی مفوضه را إتخاذ می نماید و یا همچون اشاعره به امکان رویت خداوند در سرای آخرت، توسط مومنین پایبند است و از تفسیر آیات متشابه نهی می کند. وی درباره ایمان به خداوند، دیدگاه مرجئه را أخذ نموده و اقرار زبانی را در تحقق ایمان به خداوند کافی می داند و نیز، بر این باور است که ایمان و اسلام در یک مرتبه از فضیلت برخوردارند.سورآبادی هم چون سایر مفسرین به دفاع از عقاید مکتب خویش ، مبادرت می ورزد. آنچه در این میان مهم جلوه می کند این است که هرگاه آیه را خلاف اندیشه فرقه خویش دریابد، آیه را توجیه و نظر خود را بر آیه تحمیل و به رأی خویش تفسیر می کند. از این رو آراء کلامی مفسر، در برخی موضوعات مورد تأئید معصومین است که تنها به نقل آنها کفایت و پاره ای دیگر، معارض رهنمودهای آن بزرگواران است که نقد و بررسی آنها را پی خواهیم گرفت و در این طریق، از نظر عقلی به وجوهی استدلال شده که مبتنی بر مقدمات سهل تر باشد و از نظر نقلی، به منقولاتی استناد شده که در کتب حدیث عامه و به ویژه خاصه آمده است و أخبار به آنها مستند به مأخذ نقل است.کلید واژگان: ابوبکر عتیق بن محمد سورآبادی،آراء کلامی، تفسیر سورآبادی، تفسیر التفاسیر، فرقه کرامیه.

ترجمه در طول تاریخ یکی از عوامل اصلی انتقال فرهنگ از جامعه ای به جامعه دیگر بوده و این مساله در زبان و فرهنگ فارسی نیز تحقق یافته است. بعد از ورود اسلام به ایران دین جدید از سوی ایرانیان مورد توجه قرار گرفت و قرآن در مرکز توجهات ایرانیان جای گرفت. به محض اینکه ایرانیان این توان را یافتند تا قرآن را از زبان عربی به زبان فارسی بر گردانند اقدام به انجام این کار نمودند چرا که آنان به شدت علاقه مند بودند تا دریابند این دین چه مسائلی را مطرح کرده است و قطعا از همان قرون اولیه ترجمه هایی از قرآن پدید آمده است. گزارش حاضر سعی کرده است تا به معرفی و شناسایی ترجمه های کهن قرآن بپردازد. لازم به ذکر است که آثاری که در این گزارش آمده است تنها نمونه هایی از ترجمه های باقی مانده از دوران کهن است.