جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب الحاشیة علی اصول الکافی، اثر علمی اندیشمند قرن یازدهم هجری، سید بدرالدین حسینی عاملی است. در واقع این اثر حاشیه ای است مختصر و پرثمر بر معتبرترین کتاب حدیثی شیعه. وی بر اساس روش و سبک بدیعی که در سه حوزه مطالعات حدیثی، رجالی و زبانشناسی بنا نموده، به شرح و تفسیر کتاب کافی پرداخته است. حتی ایشان در این اثر، ملاحظاتی تازه را پیرامون رجال و حدیث و ادبیات، در قالب حاشیه بر کافی ارائه نموده است. وی با استمداد از سعه اطلاعاتی و مجموعه نوآوری هایش در این سه حوزه، به تحلیل نوینی نسبت به تفسیر متون وحیانی دست یافته است. اثر فوق العاده او، صبغه ای زبانی و تحلیلی دارد که در نوع خود منحصر به فرد است. وی عناصر فلسفی، کلامی و عرفانی را در تفسیر روایات، داخل نساخته، لکن با دستیابی اجتهادی به قواعد زبانی، از راه شعر و نثر عرب و توجه لازم به بافت و ساختارهای آیات و احادیث و تحلیل لغوی مفردات و معناشناسی آن، به روش نوینی در تفسیر متون وحیانی دست یافته است.

در طول تاریخ اسلام حدیث همواره در تمام علوم اسلامی تأثیرگذار بوده و حتی محور و مبنای برخی از این علوم به‌شمار رفته است.ازجمله‌ کسانی‌که در سده‌های گذشته، به‌ویژه‌ در عصر حاضر به مطالعات وسیعی درباره‌ی حدیث دست زده‌ و منشأ آثار گوناگونی شده‌اند، مستشرقان هستند، ازسوی دیگر، خاصه‌ آن‌که خاورشناسان ضمن ارائه‌ی خدماتی در زمینه‌ی حدیث و با ورود در عرصه‌های گوناگون آن، به طرح‌ پرسش‌ها و شبهاتی نیز پرداخته‌اند.از میان مستشرقان که به مطالعات حدیثی اقبال و اهتمام فراوان داشتند دوتن از مستشرقان دراین یک‌صدوپنجاه‌سال حدیث‌پژوهی غربیان، هم‌چنان پرآوازه‌ است؛ یکی گلدزیهر و دیگری شاخت، که بدین‌ نکته پژوهشگران مسلمان و حدیث‌‌پژوهان غربی اعتراف‌ دارند و بدین‌خاطر مطالعه و نقد و بررسی آراء و آثار مستشرقان در زمینه‌ی حدیث و به‌ویژه آن‌دو از اولویت‌ بسیار برخوردار است.این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تحلیلی- انتقادی انجام شده با بررسی‌های تاریخی، نادرستی ادعاهای خاورشناسان را ثابت کرده است. مطالعات به‌دست‌آمده‌ نشان می‌دهد، مستشرقان ازجهت اهداف و انگیزه‌ و درنتیجه‌ افکار و آثار علمی در یک سطح‌ نبوده، بلکه طیف وسیعی از غرض‌ورزان معاند تا محققان منصف را تشکیل می‌دهند. هم‌چنین مطالعات حدیثی خاورشناسان غالباً بر اصول و ضوابطی مبتنی است‌که نتایج‌ آن‌ برای مسلمانان غیرقابل قبول می‌گردد و ازآن‌جاکه مبانی نظری و اهداف مطالعات مستشرقان متفاوت از مطالعات مسلمانان است، روش‌شناسی آنان در مطالعات حدیثی مسلمانان کارآیی لازم را ندارد.این پژوهش کوششی است در ارائه‌ی اهم اهداف و عملکردهای مستشرقان و بیان شبهات و مسأله‌شناسی آنان در مطالعات حدیثی، و بیانی در ضرورت آسیب‌شناسی آن.