جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نهضت شاه ولی الله به منظور اصلاح اندیشه های دینی و خرافات زدایی ایجاد شد. پس از او پسرش شاه عبدالعزیز (۱۷۴۶- ۱۸۲۴) و نوه اش شاه اسماعیل (۱۷۸۱- ۱۸۳۱) آن را به یک جریان سیاسی و جنبش اجتماعی در هند مبدل کردند. این جریان در برابر استعمار بریتانیا بر هند موضع سیاسی تند اتخاذ نمود و به همین دلیل هوادارانی زیادی را به دست آورد. انقلاب فکری و فرهنگی که ایشان در هند به راه انداخت بعدها منجر به انقلابی سیاسی اجتماعی علیه استعمار انگلیس و تشکیل کشور مستقل پاکستان و همچنین تاسیس دارالعلوم دیوبند و هزاران مدرسه وابسته شده است. دارالعلوم دیوبند و همه علمای و بزرگان آن، متاثر از ایشانند.

معرفی کتاب «دیدگاه علمای دیوبندی ایران و جهان در نقد سلفیت تکفیری»: کتاب «دیدگاه علمای دیوبندی ایران و جهان در نقد سلفیت تکفیری» به سفارش پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام تهیه شده و با تلاش گروهی از پژوهشگران اهل سنت تالیف گردیده است. این کتاب در سال 1400 شمسی توسط انتشارات زمزم هدایت در شهر مقدس قم، در 1284 صفحه و 29 فصل، به چاپ اول رسیده است. با توجه به آنچه در مقدمه بیان شده علت نگارش کتاب، نگرانی از ترویج افکاری وهابیت در میان جوانان اهل سنت حنفی مذهب شرق کشور و عدم آشنایی آنان با افکار و آراء بزرگان دیوبند است. این کتاب با معرفی مدرسه دیوبند و شرح حال بیش از چهل نفر از بزرگان منسوب به آن مدرسه، آغاز شده است. نویسنده در فصل های اول تا چهاردهم کتاب، دیدگاه علمای دیوبند در جواز توسل، استغاثه، شدّ رحال و تبرک را بیان کرده و آنگاه شبهات وهابیت در باب توسل و استغاثه و شد رحال و تبرک، و پاسخ علمای دیوبند به آن شبهات را مطرح نموده است. سماع موتی، حیات برزخی، کرامات اولیاء و علم غیب از دیگر موضوعاتی است که نویسنده آنها را مطرح و ضمن بیان دیدگاه بزرگان دیوبند، به نقد افکار وهابیت در این موضوعات می پردازد و اثبات می کند که دیدگاه آنان در این موارد کاملا بر خلاف دیدگاه وهابیت است. پس از آن نویسنده در چند فصل دیدگاه علمای دیوبند در مورد فرقه وهابیت و محمد بن عبدالوهاب را بیان می کند و می گوید از نظر آنان محمد بن عبدالوهاب و پیروان او از مشایخ اهل سنت نیستند و به دلیل مخالفت با جمهور اهل سنت و بدعت هایی که در دین خدا گذاشتند، از دائره اهل سنت و جماعت خارجند. علمای دیوبند، منهج وهابیت را همان منهج خوارج می دانند و اقتدا به آنان در نماز را جایز نمی دانند؛ چرا که قائل به تجسیم هستند و مسلمانان را تکفیر می کنند. از نظر آنان، محمد بن عبدالوهاب انسانی غالی، نفهم، منحرف، دروغگو و اهل دوزخ است. بزرگان دیوبند، فرقه وهابیت را فرقه ای استعماری می دانند که برای تفرقه میان امت اسلام به وجود آمده است. تکفیر اهل سنت، توهین به رسول خدا و سلف، نفی تقلید، مخالفت با سنت، از دیگر موضوعاتی است که در چند فصل دیگر به آن پرداخته و دیدگاه علمای دیوبند در این موارد مطرح شده است. وهابی ها تقلید از ائمه مذاهب را گمراهی و دیوانگی، و مقلدین را مشرک و مرتد و گمراه می دانند. علمای دیوبند ضمن استدلال به آیات و روایات بر جواز و وجوب تقلید، به شبهات وهابی ها در رابطه با تقلید جواب می دهند. وهابی ها اهل سنت را به خاطر تصوف تکفیر کرده و آنان را گمراه و بدعت گذار می دانند. نویسنده با بیان دیدگاه علمای دیوبند از تصوف دفاع کرده و بیان می کند بزرگان دیوبند، تصوف را جدای از شریعت نمی دانند و تصوف از نظر آنان به معنای تزکیه باطن و زدودن کدورت ها و نجاست های باطنی از دل می باشد. اعتقاد به مهدویت که وهابیت آن را از اعتقادات خاص شیعیان می دانند، از دیگر موضوعات مطرح شده در این کتاب است. بزرگان دیوبند با نقد دیدگاه وهابیت در این رابطه، اعتقاد به مهدویت را از عقائد مسلمانان و روایات مهدویت را متواتر می دانند. قرآن بسندگی از دیگر موضوعاتی است که مولف به آن پرداخته است. از نظر علمای دیوبند اگر چه وهابی ها روایات را قبول دارند و خودشان را اهل سنت می دانند، ولی هر جا سنت به نفع آنان نباشد، دست از آن بر می دارند و به تضعیف روایات صحیح می پردازند. بیان جایگاه رجال الله از دیگر موضوعات است. وهابی ها به جوانان القاء کرده اند که رجوع به قرآن به تنهایی کافی است و نیاز به مراجعه به رجال الله نیست. بزرگان دیوبند با استناد به آیات قرآن و سنت، وجود کتاب خدا در میان مردم را لازم دانسته، ولی به تنهایی کافی نمی دانند و وجود معلمان و مربیانی که مردم را هدایت کنند را لازم می دانند. تناقضات و انحرافات آلبانی از دیگر عناوین کتاب است. آلبانی نزد وهابیت جایگاه ویژه ای دارد و از او به امام بخاری زمان تعبیر می کنند. در حالی که بسیاری در رد وی کتاب ها نوشته اند و در آثار وی جهالت ها و تعارضات بسیار ثابت گردیده که به عنوان نمونه می توان به موارد ذیل اشاره کرد: نفی افضلیت رسول خدا بر سایر مخلوقات و آرزوی تخریب گنبد آن حضرت، انکار عصمت کامل انبیاء، عدم حجیت اقوال صحابه، اهانت به ابوحنیفه و ترمزی و ابوحاتم رازی، تکفیر مسلمانان، اهل تجسم. نویسنده در آخرین فصل کتاب، اهل بیت و جایگاه آنان از منظر اهل سنت را مورد بررسی قرار می دهد. وی اختلاف دیدگاه اهل تسنن با تشیع را تنها در خلافت ظاهری اهل بیت می دانند. از نظر اهل سنت، اهل بیت دارای خلافت باطنی و معنوی هستند. آنان اهل بیت پیامبر را دوست دارند و آنان را کشتی نجات می دانند.

کتاب «دیدگاه علمای دیوبندی ایران و جهان در نقد سلفیت تکفیری» به سفارش پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام تهیه شده و با تلاش گروهی از پژوهشگران اهل سنت تالیف گردیده است. این کتاب در سال 1400 شمسی توسط انتشارات زمزم هدایت در شهر مقدس قم، در 1284 صفحه و 29 فصل، به چاپ اول رسیده است. با توجه به آنچه در مقدمه بیان شده علت نگارش کتاب، نگرانی از ترویج افکاری وهابیت در میان جوانان اهل سنت حنفی مذهب شرق کشور و عدم آشنایی آنان با افکار و آراء بزرگان دیوبند است. این کتاب با معرفی مدرسه دیوبند و شرح حال بیش از چهل نفر از بزرگان منسوب به آن مدرسه، آغاز شده است. نویسنده در فصل های اول تا چهاردهم کتاب، دیدگاه علمای دیوبند در جواز توسل، استغاثه، شدّ رحال و تبرک را بیان کرده و آنگاه شبهات وهابیت در باب توسل و استغاثه و شد رحال و تبرک، و پاسخ علمای دیوبند به آن شبهات را مطرح نموده است. سماع موتی، حیات برزخی، کرامات اولیاء و علم غیب از دیگر موضوعاتی است که نویسنده آنها را مطرح و ضمن بیان دیدگاه بزرگان دیوبند، به نقد افکار وهابیت در این موضوعات می پردازد و اثبات می کند که دیدگاه آنان در این موارد کاملا بر خلاف دیدگاه وهابیت است. پس از آن نویسنده در چند فصل دیدگاه علمای دیوبند در مورد فرقه وهابیت و محمد بن عبدالوهاب را بیان می کند و می گوید از نظر آنان محمد بن عبدالوهاب و پیروان او از مشایخ اهل سنت نیستند و به دلیل مخالفت با جمهور اهل سنت و بدعت هایی که در دین خدا گذاشتند، از دائره اهل سنت و جماعت خارجند.