جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الهجرة العاملية إلى إيران في العصر الصفوي، به زبان عربى، اثر شيخ جعفر مهاجر است كه در آن پديده بسيار مهم مهاجرت عالمان و فقيهان جبل عامل لبنان به ايران - در دوران صفوى - را به‌صورت مستند و تحليلى بررسى كرده است. نام كامل اين كتاب عبارت است از: «الهجرة العاملية إلى إيران في العصر الصفوي: أسبابها التاريخية و نتائجها الثقافية و السياسية»؛ «مهاجرت دانشمندان شيعى از جبل عامل به ايران در دوران صفويه: عوامل تاريخى و نتايج فرهنگى و سياسى آن» مطالعه اين اثر مى‌تواند پژوهشگران را در شناخت و تحليل بهتر تحولات فرهنگى، اجتماعى و سياسى دوران صفويان و نقش دانشمندان شيعه، به‌ويژه فقيهان شيعى در آن، يارى رساند. كتاب حاضر از مقدمه نويسنده و چهار باب (قلمرو تاريخى، نهضت شيعى در جبل عامل»، وضعيت مقصد مهاجرت (ايران)، مهاجران در ايران) و خاتمه و سه ضميمه (دو فرمانى كه شاه طهماسب اول صفوى صادر كرد، اسامى فقهاى مهاجران و اطلاعاتى مختصر در مورد آنان، شجره‌نامه آل ابى‌جامع و خاندان علوى كركى) تشكيل شده است. زبان و ادبيات اين اثر، زبان عربى جديد و البته رسا و شيواست. نويسنده از كتاب‌هاى مهمّ و متعددى (عربى، فارسى و انگليسى) از آثار علمى انديشمندان قديم و جديد و همچنين دو تا نشريه علمى - يكى فارسى و ديگرى عربى - براى توليد اثر حاضر بهره برده است. متأسفانه نويسنده، تاريخ آغاز و انجام نگارش كتاب حاضر را مشخص نكرده است. نويسنده قبل از ورود به بحث اصلى، اختصاراتى كه در اين اثر به كار برده و معانى آن را بيان كرده است. كتاب حاضر، مستند است و نويسنده، ارجاعاتش را به‌صورت پى‌نوشت در پايان هر بحث آورده است. در اين پى‌نوشت‌ها به‌صورت عموم منابع بحث با ذكر نام كتاب و شماره جلد و صفحه مورد نظر آمده است و گاه توضيحاتى تاريخى و... مطرح كرده است

التشيع و التحول في العصر الصفوي ترجمه اثری از کالین ترنر با نام Islam without allah? The rise of religious externalism in safavid iran پژوهشی است پیرامون مذهب تشیع در دوران صفویه که توسط حسین علی عبدالساتر به عربی ترجمه شده است. کتاب با دو مقدمه از شیخ حیدر حب‌الله و مترجم آغاز و مطالب در شش فصل، تنظیم شده است. نویسنده در ابتدا به بررسی دو مفهوم ایمان و اسلام پرداخته، سپس ضمن بحث پیرامون جایگاه دین در قرون‌وسطی در ایران و ظهور صفویان و چگونگی تحکیم قدرت دولت صفوی و ارتباط آن با تصوف و شیعه امامیه، به بررسی شخصیت علمی و اجتماعی علامه مجلسی پرداخته و درنهایت عقیده انتظار و رجعت در شیعه را مورد مطالعه قرار داده است.

الشیعة فی إیران، دراسة تاریخیة من البدایة حتی القرن التاسع الهجری، تعریب کتاب «تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری»، اثر رسول جعفریان، می باشد که توسط علی هاشم اسدی، با قلمی روان و سلیس، اما به صورت آزاد، به عربی ترجمه شده است. بدین منظور برخی از عناوین ترجمه با کتاب، از لحاظ فصل بندی و تبویب، هماهنگی ندارد. این کتاب، پژوهشی است در باب سیر رشد و تکوین مکتب تشیع در ایران که در آن، ابتدا از گونه ها مختلف تشیع و عوامل گسترش و نفوذ آن سخن به میان آمده، سپس وضعیت تشیع از قرن اول تا نهم، بررسی شده است. بخشی از کتاب نیز به نحوه رسمیت یافتن تشیع در ایران در دوره صفوی و دشواری های آن اختصاص دارد. اصل کتاب در دو جلد ارائه شده، اما ترجمه آن، در یک جلد تنظیم شده است. از جمله ویژگی های ترجمه حاضر، آن است که مترجم، به خود کتاب به تنهایی اکتفا نکرده، بلکه به منابع و مصادر نویسنده نیز مراجعه کرده است.

سیاست دولت صفوی دارای رویکردی چندگانه بود. همین ویژگی تلقی از آن را به عنوان یک دولت شیعی با کارکردهای عقیدتی دشوار می سازد. این رویکرد چندگانه هم در پیش برد سیاست داخلی خود را نمایان می ساخت و هم در عرصه سیاست خارجی نمود می یافت؛ چنان که اتخاذ سیاست های عقیدتی، ارجحیت مصلحت بر حقیقت و اولویت واقع گرایی بر آرمان گرایی حاصل آن بود. پژوهش حاضر با ابتنا بر این نگرش، به روابط اهل سنت کردستان با حکومت صفوی می پردازد. یافته ها نشان می دهد که در طول قرن دهم هجری، خطوط کلی مذکور مبنای عمل و چارچوب اصلی سیاست دولت صفوی را در ارتباط با اهل سنت کردستان شکل می داده و شاهان صفوی روابط خود با کردان سنی مذهب را نه بر اساس رویکردها و سیاست های عقیدتی بلکه بر مبنای منافع و مصالح سیاسی، نگه داشت امرای کرد در چارچوب پیکره ایران و حفظ پایگاه اجتماعی خود در کردستان تنظیم می کرده اند. متقابلا، ساخت قدرت محلی در کردستان کارکردی دوگانه داشت: هم می توانست در جهت منافع صفویان باشد و هم این منافع را به خطر اندازد. عملکرد نیروهای موجود در این ساختار حاکی است که در کنش ها و واکنش های کردان سنی مذهب نیز، مذهب فاقد جایگاه محوری در تعاملاتشان با دولت صفوی بوده است.