جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

تاثیر گناه بر معرفت با تکیه بر آرای امام محمد غزالی

نویسنده:

زهرا پورسینا

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب)

وضعیت نشر :

قم - ایران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی,

کلیدواژه‌های اصلی :

آثار معرفتی گناه , تأثیر گناه بر شناخت , رابطه معصیت و معرفت , نقش گناه در معرفت

چکیده :

تأثیر گناه بر معرفت از دیدگاه غزالی ( دکتر زهرا پورسینا) این کتاب تأثیرات معرفتی گناه را به منزله مقوله‌ای دینی-اخلاقی، در اندیشه متفکر بزرگ مسلمان، امام محمد غزالی پی‌می‌گیرد نگارنده با قراردادن مسئله در ساختاری نظام‌مند، از دریچه تعامل ساحت‌های نفس به موضوع می‌نگرد. در نظام معرفت‌شناسی غزالی، با عنایت به تأثیر و تأثرات متقابل ساحت‌های نفس، معرفت یقینی، محصول فرایندی معرفتی ـ اخلاقی است و بدون درنظرگرفتن تأثیرات مثبت و منفی ساحت‌های عاطفی و ارادی به دست نمی‌آید. در این نظام، عالی‌ترین مرتبۀ معرفت، مرتبۀ نبوی معرفت است که انبیای الاهی بدان مجهزند و غایت نهایی آفرینش همۀ انسان‌ها نیز دستیابی به چنان سطحی از معرفت است. به نظر نگارنده، این سطح از معرفت، معرفتی کشفی است، اما نه به معنای کشفی صوفیانه‌‌؛ بلکه کشفی مبتنی بر برهان؛ که به لحاظ ماهوی ظهور عالی‌تر مرتبۀ عقل استدلالی است. دستیابی به چنان مرتبه‌ای علاوه بر تحصیل علم، مستلزم پاکسازی ساحت‌های عاطفی-ارادی از هر آن چیزی است که به نحوی ذیل عنوان «گناه» قرار می‌گیرد. تأثیر گناه بر معرفت در اندیشه غزالی تأثیری واقعی و نفس‌الامری و به حدی است که عقل برای روی‌کردن به مبادی عالی و داشتن نگاه و التفات غیرخودمحورانه، نیازمند یاری کسی است که در مرتبۀ عقل قدسی، یعنی عقل پیراسته و متصل به عقل مطلق قرار دارد. با چنین یاری و همراهی‌ای است که ساحت‌های غیرعقیدتی طبق بایدها و نبایدهای نشئت گرفته از سطح علم مکاشفه انضباط می‌یابند و عقل به رشدی دست‌می‌یابد که در غایت آن، می‌تواند به معرفتی پیراسته از خطا و تردید در حوزۀ واقعیت‌ها و ارزش‌ها و تکالیف نایل گردد؛ از‌این‌رو، نیاز انسان‌ها به نبی، نه به دلیل ناتوانی عقلشان، بلکه به دلیل آسیب‌پذیری عقل از تأثیرات گناهان و نیازمندی به محافظت از توان‌مندی آن است.

مشخصات اثر

عنوان :

نشست نـقد‌ کتاب‌: «تأثیر گناه بر معرفت بـا تکیه بر آرای آگوستین»

نویسنده:

زهرا پورسینا، محمد تقی سبحانی، محسن جوادی و مصطفی ملکیان

نوع منبع :

مقاله , نقد و بررسی کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF متن

کلیدواژه‌های اصلی :

آثار معرفتی گناه , تأثیر گناه بر شناخت , رابطه معصیت و معرفت , نقش گناه در معرفت

چکیده :

ابتدا زهرا پورسینا،مؤلف کتاب به معرفی اجمالی کتاب‌ پرداخت: کتاب تأثیر گناه بر معرفت پژوهشی است پیرامون یکی از جـدی‌ترین مسائلی که امروزه پیش روی‌ معرفت‌شناسان قرار دارد و آن عبارت است از بررسی امکان تأثیرگذاری گناه،به منزله مقوله‌ای دینی- اخلاقی،و عاملی‌ غیر‌ معرفتی،بر معرفت.این مسئله که همواره در حوزه‌هایی چون حوزه ادیان،عرفان،و اخلاق،همچون«اصل موضوع»پذیرفته بوده است،در حوزه مـعرفت‌شناسی عـجیب و دور از ذهن می‌نماید، زیرا اثرگذاری عوامل غیر معرفتی که نه به ساحت عقیدتی،بلکه‌ به‌ ساحت‌های عاطفی-ارادی انسان مربوط می‌شوند،بر معرفت،آن هم اگر به معنای خاص،مقوله‌ای دینی به حساب آید،به معنای تأثیر و تأثرهای‌ متقابل میان فـرایندهای اخـلاقی و معرفتی است،که با این اعتقاد رایج و عموما‌ پذیرفته شده در دنیای متجدد که نه تنها آن‌ها را از یکدیگر مستقل به حساب می‌آورند،بلکه به جداسازی‌شان برای رسیدن به عینیت‌ معرفتی توصیه می‌کنند،ناسازگار است. بدین جهت پرداخـتن بـه این موضوع‌ با‌ توجه‌ به تقابلی که با دیدگاه‌ فوق‌ دارد،ورود‌ در حوزه پژوهشی‌ای‌ نوین و زمینه‌ساز توجهی دوباره به جدیت در پرداختن به اصلاح اخلاقی نفس،حتی برای تحصیل معرفت‌ است.

مشخصات اثر

عنوان :

رابطه گناه و معرفت از دیدگاه قرآن

نویسنده:

مجید ملّایوسفی, زهرا اَردَمِه

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

آثار معرفتی گناه , تأثیر گناه بر شناخت , رابطه معصیت و معرفت , نقش گناه در معرفت

چکیده :

امروزه، یکی از مسائل مهم معرفت شناسی، تأثیر عوامل غیر معرفتی و از جمله گناه بر معرفت است. اعتقاد به چنین دیدگاهی از ویژگی‌های مهم تفکّر سنّتی است. هندوها در 3500 سال پیش معتقد به تأثیرپذیری معرفت از عوامل غیر معرفتی بودند. در مسیحیت نیز پولس قدیس بیان می‌داشت که "گناه نکنید تا عالم واقع را درست بشناسید." در جهان جدید، هرچند کسانی همچون هابز، هیوم، کانت، مارکس، نیچه، فروید، فوکو و...به نحوی معتقد به تأثیر عوامل غیر معرفتی بر معرفت بودند، ولی نخستین بار ویلیام جیمز بود که صریحاً بیان داشت که آراء و نظرات ما ناشی از استدلال محض نبوده، بلکه عواملی همچون تلقین، عشق، نفرت، کینه، ترس، امید و...در معرفت ما تأثیرگذارند. در قرآن کریم نیز به نحو مبسوط به ماهیّت و اقسام معرفت، نحوه حصول معرفت و عوامل معرفتی و غیر معرفتی مؤثّر بر آن پرداخته شده است. از نظر قرآن، یکی از عوامل مهم در این خصوص، گناهان ماست که تأثیر بسزایی در گونه‌های مختلف معرفت ما، اعم از اکتسابی و غیر اکتسابی دارد. آنچه از آیات قرآن برداشت می‌شود، این است که گناه به اشکال مختلف بر معرفت ما خصوصاً در حوزة معارف الهی تأثیرگذار است. برای مثال، گناه گاه سبب توجّه انسان به بخشی از واقعیّت، گاه سبب تحریف در حقایق، گاه سبب فراموشی و نسیان واقعیّات و گاه سبب سطحی‌نگری و عدم تعمّق در حقایق می‌شود.

صفحات :

از صفحه 65 تا 94

مشخصات اثر

عنوان :

تأثیر گناه بر معرفت در اعترافات آگوستین قدّیس

نویسنده:

زهرا پورسینا

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

منابع دیجیتالی :

متن

مشخصات اثر

عنوان :

تاثیر گناه بر عقل و قوای ادراکی انسان

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی

پاسخ تفصیلی:

مقدمه بحث از رابطه گناه با قواي ادراكي انسان؛ به همان تأثير گناهان در روح و روان و قواي ادراكي انسان برمي‌گردد كه، يكي از مباحث معرفت‌شناسي و علم النفس است، و از متون ديني به دست مي‌آيد. و از همه مهم‌تر تأثير گناه در ارتباطي است كه انسان با خداوند به بیشتر ...