جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی ديدگاه علامه طباطبايی درباره ماهيت ايمان و رابطه آن با برخی مقولات مربوط به آن، دغدغه اصلی مقاله حاضـر مـی باشـد. هرچنـد تعـابير علامـه در تعيـين ماهيـت ايمـان، متفاوت و گاه به ظاهر ناسازگار می باشد كه از اين رو برخی را به برداشت های گونـاگون و نادرست از ديدگاه وی واداشته، اما در اين مقاله، نشان داده ايم كه اين تعـابير، نـاظر بـه دو مقام يا دو نگاه هستند. برخی از آنها به ايمان مطلق و به تعبير ديگر، به ايمان از آن نظر كه ايمان است، ناظر هستند. در اين نگاه، سرشت ايمان همان چيزی است كه علامه از آن بـه «عقد قلبی» تعبير می كند. و تأكيد می كند كه ايمان امری قلبی است و نه تصديق زبـانی يـا عمل جوارح و امثال آن. اما برخی از تعابير، به ايمان از آن نظر كه مطلوب و خواسته دين است، ناظر هستند. در اين نگاه، ايمان بايد با عمل همراه گردد و گرنه فايـده ای نـدارد. بـه اين ترتيب، هيچ ناسازگاری يا تناقض گويی ای در كلمات و تعابير علامه طباطبايی وجـود ندارد. برای تأييد و تقويت اين برداشت وتفسير خود، سه بحث اصلی ديگر را نيز پيگيری كرده ايم: نخست مسئله شدت و ضعف در ايمـان؛ دوم رابطـه ايمـان بـا مقـولات ديگـر؛ و سوم رابطه ايمان و عقل. در جای جای اين مباحث نشان داده ايم كه چگونه مباحث ايشان، برداشت وتفسير نگارنده را تأييد می كند.