جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیوستگی معنایی آیاتیا "تناسق الایات " ارتباط نهان و درونی بین آیاتقرآن کریم است ، این ارتباط هر چند در نگاه اول به چشم نمی‌آید اما اولا وجود دارد، ثانیا با تفکری روش‌مند میتوان آنرا کشفکرد و بیان نمود.راز این کشف ، قرار گرفتن در فضای سوره استتا از برکتدریافتوحدتفضای سوره، برانسجام و پیوند معنایی آیاتنیز پی ببریم.برای قرار گرفتن در چنین فضایی اولا باید توفیق تفکر و تدبر - یه معنای دقیق قرآنیش- رفیق راه شود، ثانیا روشی مناسببرای راه بردن به لایه‌های درونی سوره بیابیم، روشی که بتواند محور موضوعی هر سوره را کشفکند، محوری که چونان نخ تسبیح باعثارتباط و اتصال بین دانه‌های آیاتشده استو سر نخ هر بررسی است .توجه به آغاز و فرجام هر سوره، تکرار تلاوت ، توجه به رکوعاتسوره‌ها (پاراگرافها)، کلماتکلیدی سوره، سیاق کلام و نحوه بیان مطالباز سویی و نگرشبه موقعیتتاریخی، شان نزول، مخاطبین و داستانها و امثال و اشاراتی که در سوره به آنها پرداخته شده، روشی نیکبرای راه‌یابی به فضای سوره و یافتن محور فرضی است .آنگاه تحلیل و تفسیر سوره براساساین محور موضوعی و در آن فضا، پخشپایانی مطالعه و بررسی موضوع است .این پایان‌نامه برای رسیدن به چنین فرایندی، مقدماتی را لازم و ضروری فرضکرده است : اولا بررسی مبنای ترکیبآیاتدر سوره و توفیقی بودن یا ابتکاری بودن آن، سپسآشنایی با روشهای نقد ادبی، به عنوان ابزار دستهای تحقیق.آنگاه بررسی نظراتمفسران و محققان اسلامی - شیعی و سنی - و مستشرقین درباره موضوع "تناسق الایات " و بررسی تاریخی چنین مطالعاتی و استفاده از ثمره تلاشهای علمی دانشمندان و صاحبنظرانی که بدین مسئله پرداخته‌اند، در منابعی از قبیل "مجمع البیان"، " المیزان" و "فی ضلال القرآن" و آشنایی با شیوه برخورد و تفاسیر اینگونه منابع از پیوستگی معنایی آیاتدر 14 سوره: مائده، کهف ، مریم، حج، مومنون، عنکبوت ، روم، احزاب ، حدید، قیامت ، انسان، ضحی، شرح و علق به عنوان سورهای منتخببرای بررسی شیوه کاربردی پیشنهادی و تبیین علمی پیوستگی معنایی آیاتو در پایان تحلیل کلی موضوع از دیدگاه خود موضوع و با استفاده از آیاتو معارفقرآنی، به عنوان یکتحلیل درونی.

از آنجا که موضوعات متنوع و فراوانی در اغلب سور قرآنی مطرح می شوند که گه گاه در نگاه نخستین، پراکنده و بی ارتباط و گسسته می نمایند، لازم است از زوایای گوناگون، گفتمان کامل ِپریشان گویی ِدر ظاهر، و گمان باطل ِپراکنده گویی در باطنِ قرآن، نقد و بررسی شود. پیوستگی معنایی که ارتباطی تنگاتنگ با تناسب و ترتیب سور دارد از جمله مباحثی است که در متون گذشته و حاضر مورد غفلت واقع شده و عدّه ای نیز، تلا ش برای إرائه این نظریه را تکلّف مصنوع برشمرده اند. حال آنکه قرآن کریم که مجموعه ای از سوره ها است با توجه به معنادهی جمعی در روح و باطن آن هیچ وقت در اثر بهم خوردن ترتیب و چیدمان سوره ها، از هدف اصیل خود دور نمانده است. که اگر خلاف این می شد قطعاً در امر معنارسانی این طور جامع نبود ، این دلیل شاید مهمترین عامل برای کشف زیرساخت های قرآن و به گفته معصومین (ع) بطون آن به کار آید. از طرفی مخالفت دانشمندان در این زمینه فقط مربوط به گستره تناسب خواتم و فواتح سور می باشد که بحث هایی را برانگیخته است. پیوستگی معنایی را باید حاصل اتّصال نقاط مشترک تمام سوره ها، چون توحید، معاد، نبوت، اخلاق، ایمان و عمل صالح بر شمرد. این مفاهیم که در تمامی سوره ها گستردگی تام دارند، شبکه ها و میدان های معنایی را در بطن قرآن بوجود می آورند و باعث می شوند میان تمامی سور پیوندی گسست ناپذیر برقرار شود. بنابراین در صورت ترکیب هر چند سوره با هم و با هر نظم و ترتیبی، برون داد معنایی قرآن از کارکرد هدایتی آن باز نخواهد ماند. این پژوهش موضوع فوق را در پنج فصل به شرح زیر بررسی کرده است. فصل یک شامل کلیات، فصل دوم شامل جمع و ترتیب، در فصل سوم تناسب و اسلوب سوره های قرآن مبسوط بیان شده، در فصل چهارم پیوستگی معنایی بررسی شده و در فصل پنجم نتیجه گیری شده که سور قرآن در زیر ساخت خود دارای پیوندی حجمی و میدانی می باشند که به هیچ وجه تابعی از ترتیب و چیدمان سور نیست.