جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در آیات قرآن کریم، دو رویکرد نسبت به زنان پیامبر اسلام( مشاهده می‌شود، گاهی ستایش شده و زمانی مورد نکوهش قرار گرفته‌اند. پژوهش حاضر با روش کتابخانه‌ای به بررسی این مسأله از دیدگاه فریقین پرداخته است. قرآن کریم، با صراحت همسران پیامبر اسلام( را مادران مومنین نامیده است، و این احترام شامل تمام همسران آن حضرت می‌گردد اگرچه در زمان حیات ایشان از دنیا رفته باشند. قرآن همنشینی با پیامبر را سبب ارتقای مقام آن‌ها دانسته و احکام و ویژگی‌های خاصی برای آن‌ها قائل شده است؛ مثلاَ برای اعمال نیک آنان، پاداش مضاعف تعیین کرده است و ازدواج با ایشان را پس از پیامبر برای دیگران ممنوع کرده است. اما در برخی دیگر از آیات قرآن، بعضی از همسران پیامبر مورد نکوهش قرار گرفته‌اند؛ توقع بی‌جای آن‌ها، مسخره کردن و افشای راز، از مواردی است که توسط برخی از همسران پیامبر رخ داده و مورد نکوهش آیات قرآنی قرار گرفته است. این موضوع نشان می‌دهد که فضایل و امتیازات معنوی آن‌ها منوط به تقوا و اطاعت از خدا و رسول است، و در غیر این‌صورت، همسری پیامبر اثری برای آن‌ها ندارد. بررسی روایات فریقین و تاریخ صدر اسلام نیز نشان می‌دهد که برخی از همسران پیامبر( مرتکب اعمالی بر خلاف شأن همسری پیامبر شده‌اند؛ بی‌ادبی نسبت به پیامبر، شهادت دروغین علیه حضرت فاطمه( در محضر خلیفه، حسادت به مقام حضرت خدیجه(، و نیرنگ علیه یکدیگر، از مواردی است که در تاریخ ثبت شده است. خصوصاَ مخالفت‌های حفصه و عایشه با امیرالمومنین(، و آتش‌افروزی جنگ جمل توسط عایشه، نشان می‌دهد که همه همسران پیامبر را نمی‌توان عادل دانست. نتیجه این بررسی آن است که امهات المومنین، دو دسته هستند: بعضی از همسران پیامبر تا آخر در اطاعت خدا و رسول به‌سر برده و مصداق ستایش‌های قرآنی هستند؛ اما دسته دیگر از اطاعت خدا و رسول خارج شده و با اعمال ناشایست، خود را مصداق نکوهش‌های قرآن ساخته‌اند.