جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

صبر و شکر رضا از مهمترین موضوعات اخلاقی اند که در بین طیفهای مختلف از جمله عالمان دینی و متصوفه بسیار مورد توجه قرار دارند. وجود کتابهای غنی و با اصالت در قرن های متمادی شاهد این مدعاست که نیل به مراتب عالیه اخلاق و طی مراحل آن بدون غور در این سه حوزه امکان پذیر نیست. در این رساله بر آنیم تا به بررسی صبر و شکر و رضا در تفسیر البرهان به همت علامه سید هاشم بحرانی به نمایندگی از عالمان محدث و فقیه شیعی و نیز منازل السائرین اثر خواجه عبدالله انصاری از قاطبه متصوفین بپردازیم. تا از این رهگذر ضمن بهره مندی از تعالیم ناب قرآنی و سخنان ارزشمند معصومین علیه السلام که کاملترین مفسرین قرآنند با دیدگاههای متصوفه در باب اخلاق و با این سه موضوع آشنا شویم. از کمالات قرآن و ویژگی های آن سخن گفتن گزافه ایست پس در بیان ویژگیهای منازل السائرین می توان گفت کاملترین کتابی است که در باب منازل سلوک نگاشته شده و هر منزل برای سه گروه از مردم (عوام، خواص، خاص الخواص) مطلب دارد. با وجود صد باب در سه رتبه در واقع سیصد منزل را در بر گرفته که سالک به فراخور حالش از آن بهره مند می شود. بررسی وجوه اشتراک و افتراق این او دیدگاه منبعث از وحی در صبر و شکر و رضا منظور ماست ولی اگر بخواهیم به تعریف کوتاهی از آنها دست یابیم می توان گفت :صبر یعنی خویشتنداری و حبس نفس بر چیزی که عقل و شرع تقاضا می کند یا از چیزی که عقل و شرع از آن نهی می کند و در مقابل جزع به کار می رود. صبر بر معصیت، طاعت و مصیبت زمینه های صبرند.شکر، معرفت و شناخت احسان و اظهار کردن آن است و در مقابل کفر به کار می رود و شکر قلبی وزبانی و عملی از انواع آن است. رضا به معنی خشنودی و در مقابل سخط به معنی غضب به کار می رود نه تنها بنده از قضای الهی ناخرسند نیست بلکه با رضایت تسلیم امر الهی می شود و به دل کدورتی راه نمی دهد. راضیه مرضیه بیانگر رضایت متقابل خدا و بنده است که دارای درجاتی است. خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشیو ما رستگار