جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عرفان طریق? معرفت نزد آن دسته از صاحب نظران است که برخلاف اهل برهان، در کشف حقیقت بر ذوق و اشراق، بیشتر اعتماد دارند. از دیرباز عرفا و صوفیان برای برخی کارها و دستورالعمل ها از بعضی اعداد استفاده های ویژه ای می نمودند و اعدادی مانند هفت، چهل، هفتاد و... درتعالیم عرفانی آنان نقش تعیین کننده‌ای داشت. هفت مرحله سیر و سلوک عطار، چله نشینی های عرفا، در طول روز هفتاد بار استغفار کردن آنان و ... حاکی از این نقش است. برای بررسی و تبیین جایگاه اعداد در متون عرفانی فارسی،چهار کتاب نظم: حدیقه الحقیقه سنایی، دیوان قصاید خاقانی، مخزن الاسرار نظامی و منطق الطیر عطار و چهار کتاب منثور: ترجم? رسال? قشیریه، کشف المحجوب هجویری، کیمیای سعادت غزالی و اسرارالتوحید محمدبن منور، به عنوان منابع اصلی این پژوهش در نظر گرفته شد. در این پایان نامه ابتدا به بررسی پیشین? تاریخی و اسطوره‌ای اعداد پرداخته می‌شود تا روشن گردد اعداد مورد استفاده در متون عرفانی سابقه ای در ادیان و مذاهب حتی پیش از اسلام دارند. سپس معدودِ هر یک از اعداد به تفکیک مورد تحلیل و توضیح قرار می‌گیرد. در ادامه صورخیال اعداد در چهار مقوله: تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز بررسی می‌گردد. این بررسی حاکی از آن است که اعداد چهار، هفت و هفتاد بیشترین معدود را دارند. عدد هفتاد فقط در مفاهیم اخلاقی و روایی کاربرد دارد. مسائل طبیعی، جغرافیایی و نجومی، دینی و ... مفاهیمی هستند که بیشتر در جایگاه معدود اعداد قرار گرفته اند. تصاویر شاعرانه معمولا با اعداد چهار، پنج، هفت و نه ساخته شده است. هفت فلک یا هفت آسمان بیشترین تشبیهات را به خود اختصاص داده اند. پس از آن از عناصر و طبایع چهارگانه تصاویر و مضامین شعری قابل توجهی در بخش تشبیه و استعاره دارند.