جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: سؤال این پایان نامه این است که آیا و چگونه مشیت الهی می تواند در چارچوب الهیات ضعیف خدا عمل کند؟ در حالی که نظریات مشیت الهی به طور سنتی به خدای قدرتمندی بستگی دارد که قادر است همه چیز را به پایان برساند، من استدلال می‌کنم که مشیت برای امید و مشارکت مسیحی ضروری است، حتی اگر خدا دوباره ضعیف تصور شود. این پایان نامه مفهوم مشیت را در الهیات ضعیف خداوند از طریق درک روح القدس توسعه می دهد که غیرکلی و وابسته به پاسخ خلقت است. بنابراین، مشیت به جای اینکه علیرغم اعمال ما پیروزی را تضمین کند، به عمل انسان قدرت می بخشد. پایان نامه با بررسی سه رویکرد معرف به آموزه مشیت الهی در مسیحیت آغاز می شود: الگوی مشیت کالوینیستی پل هلم، مدل مشیت تومیستی مایکل دادز، و مدل فرآیند مشیت جوزف براکن. این سه رویکرد به منظور کشف مجموعه‌ای از معیارها برای بازشناسی آموزه مشیت مسیحی در چارچوب الهیات ضعیف خدا تحلیل می‌شوند. سپس، الهیات ضعیف خدا و نقدهای آن از هستی‌شناسی از طریق کار جان کاپوتو معرفی می‌شود. در حالی که معیارهای مشیت در سیستم کاپوتو کاملاً متفاوت است، مشیت همچنان به عنوان دعوت یا اصرار خداوند عمل می کند. کار مایکل ولکر شباهت‌هایی را بین دعوت و روح‌القدس آشکار می‌کند و امکان بازاندیشی کامل‌تر از مشیت را فراهم می‌کند. برخی از پیامدهای این مشیت تخیلی مجدد در نتیجه با استفاده از طوفان کاترینا به عنوان مطالعه موردی برای مشیت و الهیات ضعیف خدا بررسی شده است.

یکی از دشوارترین مباحث فلسفه و کلام، مبحث عنایت الهی است. از یک طرف پیوند صفت عنایت با دیگر صفات الهی از جمله علم، اراده، علیت، حکمت، رضا و ... و از طرف دیگر ارتباط آن با مسأله احسن بودن نظام آفرینش و مسأله شرور بر پیچیدگی و دشواری درک این صفت الهی افزوده است. شاید بتوان گفت ابن سینا اولین فیلسوفی است که نظریه عنایت را یکی از ارکان خداشناسی فلسفی خود قرار داده و با طرح فاعل بالعنایه تحول شگرفی در این حوزه پدید آورد و تاحد زیادی جهت گیری فیلسوفان بعدی را چه در جهان اسلام و چه در مغرب زمین مشخص نموده است. چنانچه در‌ اندیشه‌های‌ ابن‌سینا درباره‌ عنایت‌ الهی‌ به‌ درستی‌ تأمل‌ شود، علی‌رغم‌ برخی‌ ابهامات‌ و کاستی‌ها نکات‌ بسیار دقیقی‌ در آن‌ وجود دارد که‌ افق‌های‌ گسترده‌ای‌ را برای‌ پژوهندگان‌ حقیقت‌ آشکار می‌سازد. عنایت،‌ از نظر او علم‌ حق‌ تعالی‌ به‌ موجودات‌ و نظام‌ آنهاست‌ و این‌که‌ تمامی‌ موجودات همراه با بهترین نظام حاکم بر آنها،‌ از احاطه علمی‌که‌ خداوند به‌ آنها دارد، پدید آمده‌اند. علیرغم اهمیت موضوع و ارائه پاسخ‌ تفصیلی‌ بسیاری‌ از مسائل مرتبط با عنایت الهی در کلمات‌ ابن‌ سینا و طرفداران‌ حکمت‌ مشاء‌، ولی متأسفانه در کمتر اثری همه لوازم و آثار فلسفی این نظریه در کنار هم دیده شده است به گونه ای که روشن نیست که آیا ابن سینا راه متفاوتی را نسبت به فیلسوفان قبلی پیموده است؟ آیا دیدگاه بوعلی در باب علم الهی، فاعلیت ایجادی خداوند و اراده الهی می تواند همه لوازم فلسفی عنایت الهی را آنگونه که مدنظر اوست، فراهم سازد؟ آیا نقدهایی که فیلسوفان بعدی به نظر ابن سینا در این باب دارند، این معضلات را برطرف نموده و یا مشکلات جدیدی را پدید آورده است؟ و دهها پرسش دیگر که همگی حاکی از ضرورت پرداختن به این موضوع است.نگارنده بر آن است که ابن سینا در این نظریه، اگرچه از عناصر بنیادی فلسفه ارسطوئی و نوافلاطونی در پیوند با تعالیم اسلام بهره برده است، ولی به هیچ وجه نمی توان نظریه او را طرحی تلفیقی و التقاطی محسوب نمود؛ بلکه نظریه ای نو و ابتکاری است که با هدف پاسخگویی به چرایی آفرینش و تبیین چگونگی آن و همچنین پاسخ به چگونگی علم خداوند به جزئیات، ارائه شده است. از نظر ابن سینا نظریه عنایت مبتنی بر سه رکن فاعلیت ایجادی، علم به نظام خیر و رضای حق تعالی به نظام خیر است. وی لازمه عنایت الهی را احسن بودن نظام آفرینش می داند و بدین منظور به تبیین چرائی و چگونگی دخول شرور در قضای الهی پرداخته است. سهروردی به علت نقدهای بنیادی که به تقریر ابن سینا از علم الهی و فاعلیت الهی دارد، نظریه عنایت را نمی پذیرد هرچند براساس مبانی خود احسن بودن آفرینش و نفی شرور را تبیین می کند. ملاصدرا اشتراک نظر بیشتری با ابن سینا دارد. وی اگرچه نظریه صور مرتسمه و ایجاد شیئ من شیئ را رد می کند ولی با ارائه اصلاحاتی نظریه عنایت را اثبات می کند.