جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله به موضوع تناسخ در دین هندویی پرداخته و به طور مبذول رابطه آن را با کرمه و موکشه مورد ارزیابی قرار داده و نیم‌نگاهی هم به موضوع سمساره داشته است. تناسخ در دین هندویی و دین‌ّهای دیگر هندی یک امر بدیهی و حقیقتی متعارف است. نظریه تناسخ به این فکر منجر شد که وجود انسانی گذری دائمی از یک حیات به حیات دیگر است. چندین اصل در تناسخ نقش مهم را ایفا می‌کند؛ روح و جاودانگی، جهل انسان، رهایی یا موکشه و اصل کرمه. تناسخ در اصطلاح عبارت از تعلق روح است به بدن دیگر. منظور از تناسخ این است که با مرگ ظاهری حیات انسان پایان نمی‌پذیرد بلکه پس از نابودی کالبد روح به گونه‌ای در کالبد دیگر به حیات خود ادامه می‌دهد و چگونگی حیات بعدی بستگی به کرمه در حیات قبلی او دارد. کردار انسان می‌تواند نحوه زندگی او را در تولد بعدی تعیین و نوع کالبد او را مشخص کند. نظریه کرمه نیز منحصراً اعتقادی به دستیابی سعادت همچون میوه کردار نیک نیست. اصل این نظریه این است که در حالی که بشر در حال حاضر ممکن است محصول گذشته خود باشد، تنها معیار آینده خود نیز هست. به عقیده‌ی هندوان، مقصود نهایی آدمی، آزادی از قید حیات است، یعنی رهایی و نجات از بازپیدایی‌های مکرر که این آزادی در موکشه متجلی می‌شود. اصل موکشه در فلسفه هند به معنای نیل به رهایی و آزادی از تولدهای بی‌پایان است.