جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی تاریخ زندگانی، صفات اخلاقی، کلام نورانی، معجزات و کرامات امام باقر علیه السلام موضوع و محتوای کتاب حاضر میباشد.

الخرائج و الجرائح کتابی در ذکر معجزات پیامبر(ص) و ائمه(ع) نوشته سعید بن هِبة‌ُالله مشهور به قطب الدین راوندی، متوفای ۵۷۳ق است. قطب‌الدین ابوالحسین سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله راوندی کاشانی (متوفای ۵۷۳ هجری قمری) معروف به قطب راوندی محدث، مفسر، متکلم، فقیه، فیلسوف و مورخ شیعه در قرن ششم هجری و از شاگردان شیخ طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان است. وی دارای تألیفات بسیاری است که معروف‌ترین اثر وی کتاب الخرائج و الجرائح است. ابن شهر آشوب مازندرانی و شیخ منتجب الدین رازی از شاگردان او هستند. علت نام گذاری: چنانکه از مقدمه کتاب برمی‌آید، مراد از خرائج و جرائح، معجزاتی است که از جانب معصومان صادر و خارج شده و اخباری که این معجزات را گزارش می‌کنند، از اعتبار کافی برخوردارند. او در مقدمه تصریح کرده است: «لأن معجزاتهم التی خرجت علی أیدیهم مصححة لدعاویهم لأنها تکسب المدعی صدق قوله.» ویژگی‌ها: انواع مختلف معجزات کلامی و غیر کلامی در این کتاب آمده و به یک نوع اکتفا نشده است. در ذکر روایات به قدر نیاز اکتفا شده و مقدمات و توضیحات غیرمرتبط با مطلب اصلی حذف گشته‌اند. ساختار: مؤلف، همچنان که در مقدمه کتاب بیان کرده، کتاب خود را بدین ترتیب منظم کرده: مقدمه، شامل توضیحاتی پیرامون معجزه و انگیزه نگارش آن و فهرست ابواب کتاب. ابواب کتاب شامل پانزده باب، ۱۳ باب در معجزات پیامبر و ائمه دوازده‎گانه، یک باب در دلائل بر صحت ادعای نبوت پیامبر(ص) و ائمه (ع) و باب دیگر شامل دلائل قرآنی بر امامت دوازده امام. ملحقات کتاب شامل: نوادر المعجزات، که کتابی روایی صرف است و هیچ بحث کلامی و... ندارد. الموازاة بین معجزات نبینا صلی الله علیه و آله و أوصیائه علیهم السلام، و معجزات الأنبیاء المتقدمین، (برابری معجزات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله با بقیه پیامبران). کتاب امّ المعجزات، که بحثی مفصل در وجوه مختلف اعجاز قرآن دارد و شبهات مختلف را در مورد قرآن مطرح کرده و جواب داده است. کتاب الفرق بین الحیل و المعجزات که راه تشخیص معجزه را از شعبده و... بیان کرده. کتاب علامات و مراتب نبینا و أوصیائه صلوات الله علیهم أجمعین در اواخر کتاب هم بحثی در علائم ظهور امام عصر عج دارد و علائم قبل از ظهور و هنگام ظهور را جداگانه بیان نموده است. ترجمه: ج‍ل‍وه‌ه‍ای‌ اع‍ج‍از م‍ع‍ص‍وم‍ی‍ن‌ ترجمه کتاب الخرائج و الجرائح کتاب الخرائج و الجرائح توسط علامه محمد شریف خادم به فارسی ترجمه شده و با نام «کفایة المؤمنین فی معجزات الأئمة المعصومین» منتشر شده است. البته این ترجمه به صورت نسخه خطی است. ترجمه دیگر این کتاب با نام جلوه‌های اعجاز معصومین(ع) بوسیله غلامحسن محرمی با همکاری مجتبی طبری فراهانی در قم توسط دفتر انتشارات اسلامی‫ به سال ۱۳۷۶ چاپ شده است. چاپ: در سال ۱۳۰۱ق همراه کفایة الأثر و اربعین علامه مجلسی چاپ شد. سید محمد باقر موحد ابطحی مقدمه مفصلی پیرامون زندگی نامه مؤلف و کتاب نگاشته است. تحقیق کتاب نیز بر عهده ابطحی بوده که ضمن تحقیقی جامع، تمام روایات و آیات قرآن استخراج شده و چون این کتاب از مصادر بحار بوده متن کتاب با منقولات علامه مجلسی در بحار الانوار تطبیق داده شده است. ضمناً برای کلمات مشکل توضیح و تفسیری از کتب لغت ضمیمه شده است. نسخه بدل‌های کتاب نیز در پاورقی آمده‌اند. در پایان هر جلد، فهرست مندرجات آن جلد آمده و در پایان جلد سوم هم فهرست‌های متنوع ده گانه‌ای ذکر شده است. چاپ سنگی، با کتابت علی بن مومن طالقانی، دارالطباعه نایب ابراهیم، ۱۳۰۵ق این کتاب در سه جلد، به زبان عربی از طرف مؤسسة امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف قم در سال ۱۴۰۹ ه‍.ق، به چاپ رسیده است.

ِاِحْقاقُ الحَقّ و اِزْهاقُ الباطِل مشهور به احقاق الحق کتابی کلامی نوشته شهید قاضی نورالله شوشتری (متوفای ۱۰۱۹ هجری قمری) عالم شیعه است. شوشتری این کتاب را در دفاع از تثبیت ولایت و امامت امیرمؤمنان و تبیین اندیشه‌های کلامی شیعه و در ردّ کتاب ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل نوشتۀ فضل الله بن روزبهان عالم شافعی نوشته است. قاضی نورالله به علت نگارش این کتاب، شهید شد. پژوهش‌های متعددی در حوزه ترجمه و شرح پیرامون این اثر صورت گرفته است.

«مسند الإمام الباقر أبي‌ جعفر محمد بن علي (ع)» تأليف شيخ عزيزالله عطاردى، ششمين كتاب از مجموعه بزرگ «مسانيد اهل‌ بيت (ع)» دائرة المعارفى حديثى است كه به زبان عربى در شش جلد منتشر شده است. اين مجموعه، اثرى مرجع محسوب مى‌ شود و براى همگان، به‌ويژه پژوهشگران كاربرد دارد. مسند حاضر، مشتمل بر سه بخش است: 1- احاديثى كه مربوط به زندگى و شخصيت آن معصوم است كه در 14 باب آمده است. 2- احاديثى كه آن معصوم در موضوعات مختلف بيان كرده‌ اند كه همچون ساير مجموعه‌ هاى حديثى در قالب «كتاب» و مشتمل بر ابواب، ذكر شده است. 3- راويانى كه از آن معصوم نقل حديث كرده‌ اند به ترتيب حروف الفبا، به‌ همراه ذكر مختصرى از حالات ايشان و مدح و جرح‌ هايى كه در باره آنها ذكر شده است. نويسنده در نگارش اين اثر، تمام منابع و مصادر دست اول شيعه، اهل سنت، زيديه و اسماعيليه را كه اخبار مدون دارند، مورد بررسى قرار داده است. نويسنده در نگارش مسند امام باقر (ع) كوشيده است تا تمام روايات اين امام بزرگوار را از كتابخانه‌ هاى خطى ايران و دنيا جمع‌ آورى كند. در جلد نخست اين مسند، حدود 160 صفحه به شرح حال امام محمد باقر (ع) برگرفته از تواريخ متقن اختصاص دارد كه اطلاعات فراوانى در حوزه‌ هاى شناخت آن امام، عصر ايشان، زندگى ايشان در كربلا، دوره اسارات امام سجاد (ع) به‌ همراه امام محمد باقر (ع) در كوفه و شام و نقل حوادث سفر ايشان از كربلا تا كوفه و شام، به مخاطبان عرضه شده است. همچنين در اين بخش سخن از مبارزات قدرت‌ طلبانه بنى عباس و ستم‌ هاى امويان نسبت به اين امام بزرگوار به ميان آمده است. از صفحه 161 جلد نخست تا پنجمين جلد اين مسند، روايات امام باقر (ع) مانند دسته‌ بندى مرحوم كلينى در اصول كافى آورده شده‌ اند. نويسنده كوشيده در اين مجموعه مباحثى نظير امام‌ شناسى تا عصر غيبت، فضايل اهل‌ البيت (ع) و شيوه فقهاى قديم را با شيوه‌ اى متفاوت و نوين بياورد.

کتاب «موسوعة أهل البیت علیهم السلام» نوشته علی آشور، که به بررسی زندگی چهارده معصوم در بیست جلد می پردازد. جلد دوازدهم این کتاب به موضوع امام محمد باقر (ص) می پردازد. برخی از عناوین مرتبط با جلد دوازدهم شامل: في اسرار ابی جعفر الباقر (ع)، مولد ابی جعفر محمد بن علي (ع)، اسماء الامام الباقر (ع)، اولاد الامام الباقر (ع)، شهادة الامام الباقر (ع)، وصایا الامام الباقر (ع)، علم الامام الباقر (ع)، مواعظ الامام الباقر (ع)، مدرسة الامام الباقر (ع) و غیره می باشد.

«اعلام الهدایة» عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام جمع‌ آوری و تهیه نموده‌ اند. «اعلام الهدایة» به این هدف تألیف شده است تا نقشی که ائمه (ع) با توجه به اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر عصر ایفا كرده‌ اند به تصویر كشیده شود. مولف و همکاران در نگارش تاریخ اهل بیت تحت تأثیر آراء شهید صدر بوده اند و بر اساس نگاه شهید صدر به وجود مقاطعی در تاریخ زندگی اهل بیت (ع) توجه شده است. در هر جلد، ابتدا خلاصه‌ ای چند صفحه‌ ای از تاریخ زندگی هر معصوم و مهم‌ ترین فراز و فرودهای تاریخی زندگی ایشان ارائه می‌ شود. پس از آن، مخاطب در سه سطح مختلف که از اجمال به ‌تفصیل می‌ رود، فهم عمیق‌ تری از زندگی و سیره‌ آن امام و شرایط تاریخی آن مقطع پیدا می‌ کند. جلد هفتم مجموعه اعلام الهدایة کتاب «شکافنده علوم، حضرت امام محمّد باقر علیه‏ السلام» است و چهار فصل دارد. فصل اول درباره شخصیت و فضائل امام باقر (ع) است. فصل دوم در مورد مراحل زندگی ایشان می باشد. فصل سوم به رویدادهای مهم عصر امام باقر (ع) و نقش ایشان در اصلاح ناهنجاری ها اشاره دارد. فصل چهارم درباره بنیان گذاری گروه نخبگان صالح است که امام باقر (ع) به وسیله تأسیس این گروه، در صدد اصلاح اوضاع اجتماعی جامعه برآمدند. پایان این فصل به شهادت و میراث امام باقر (ع) می پردازد.