جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ملحمه عنوانی است که در ادبیاتمعاصر عرب بر مجموعه هایشعری طولانی اطلاق می‌گردد که داستانزندگی یکانسانبزرگ را در موقعیت هایمختلفبه تصویر می کشد.ادبیات کهن عرب از ملحمه با اینمفهوم اصطلاحی تهی می باشد. ملحمه در ادبیات معاصر عرب به عنوان یکی از انواع ادبی مطرح شده و در این میان ملحمه های دینی و اسلامی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده اند. عبدالمنعم فرطوسی شاعر شیعه عراقی و جورج شکّور شاعرمسیحی لبنانی از شاعران معاصری هستند که زندگانی رسول خدا را برای ملحمه های خود برگزیده اند. این پژوهش که با روش کتابخانه ای به بررسی محتوایی و ادبی این دو ملحمه پرداخته در پنج فصل آماده گردیده است. در این پژوهش تلاش شده نگاه دو شاعر ملحمه سرا با دو دین متفاوت درباره شخصیت والا و بی‌نظیر رسول خدا صلّی الله علیه و آلهبررسی و مقایسه گردد. ویژگی ها و فضایل اخلاقی، معجزات و کرامات و رخدادهای زندگی رسول خداصلّی الله علیه و آله از مواردی بوده که درنگاه دو شاعرمورد تحلیل واقع شده است. دقّت در به تصویر کشیدن ویژگی های اخلاقی و اجتماعی رسول خدا صلّی الله علیه و آله از جانب شکّور و توجه خاص فرطوسی به کرامات و معجزات ایشانبخشی از نتایج محتوایی پژوهش به شمار می روند. در بخش ادبی تنوع و گستردگی تصاویر تشبیهی و استعاری در دو ملحمه ، ابتکار و نوآوری و ارائه تصاویر جدید در ملحمه شکّور، فراوانی انواع کنایه و استعاره مکنیه در ملحمه شکّور بخشی از نتایج ادبی می باشند.

شیخ عبد المنعم الفرطوسی مشهور به شاعر اهل بیت(ع) در سال 1335ق در نجف اشرف به دنیا آمد، فقه و اصول را در محضر «سید محمد باقر احسایی» آموخت و از درس " آیت الله خوئی" نیز بهره مند شد. او در سال1404 هجری وفات یافت و در جوار حرم امیرالمؤمنین (ع)دفن شد. وی در میان شاعران قرن بیستم بر دوش خود مسئولیّت سنگین دفاع از اهل بیت (ع) و به‌کارگیری شعر و ادب در خدمت دین اسلام و بیان ارزش‌ها و رموزش را احساس می‌کرد و یکی ازشاعران شیعی قرن چهاردهم هجری است که در اغراض مختلف مدح، رثا، غزل و وصف شعر سروده ، از مهمترین آثار شاعر دیوان بزرگ اوست، امّا آنچه که بیش از همه باعث شهرت وی شده: کتاب زیبای وی بنام «ملحمه اهل البیت» در 8 جزء می باشد و ابیاتش از 40 هزار بیت متجاوز است،که شاعر تصویر پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) را به صورت جزئی و با استناد به قرآن کریم و احادیث وارده به نظم در آورده است. شاعر قسمتی از این اثر زیبای خود را که حدود 4 هزار بیت می‌باشد، به زندگی امام حسین (ع) اختصاص داده و با بصیرت و نگرشی عمیق به زندگی و سیره آن حضرت می‌نگرد.پایان‌نامه‌ی حاضر با موضوع «سیمای امام حسین(ع) در مرثیه‌های عبد المنعم فرطوسی» شاعر معاصر عراقی می‌‌باشد که مباحث عقیدتی و زندگی پیامبر(ص) و خاندان مطهّرش را با استناد به آیات قرآن و روایات پیامبر(ص) و امامان (ع) و تاریخ به نظم در آورده است. بررسی اینگونه مباحث در آثار شعری علاوه بر ارزش ادبی آن، می‌تواند جلوه‌هایی از حقانیّت اهل بیت پیامبر (ص) را نمایان سازد. در این پژوهش ابتدا به بررسی زندگی و ادب عبدالمنعم فرطوسی و فن ملحمه نزد شاعر پرداخته شده، سپس هنر شاعر در به تصویر کشیدن سیمای امام حسین (ع) و بیان فضایل آن حضرت، مورد کنکاش و تحقیق قرار گرفته، آنگاه دور نمایی از سیمای امام حسین(ع) از خلال اشعار فرطوسی ارائه شده است.

رساله‌ی‌حاضر، پژوهشی است در موضوع امامت در «ملحمه ی اهل البیت(ع)» ، اثر ارزشمندِ عبد المنعمفرطوسی یکی از شعرای معاصر عراق. بررسی این گونه مباحث در آثار شعری علاوه بر ارزش ادبی آن، می‌تواند جلوه‌هایی از حقّانیت اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) را نمایان سازد.این رساله در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم شده‌است، فصل نخست به شرح مختصری از زندگی، شعر و آثار فرطوسی اختصاص دارد.فصل دوم تأملی است در مفهوم ملحمه و اقسام آن، هم‌چنین جایگاه ملحمه در ادبیات عربی مورد بررسی قرار گرفته است و در انتهای این فصل شرح مختصری از مضامین ملحمه ی اهل بیت بیان شده است.بخش سوم با عنوان«امامت در ملحمه‌ی اهل بیت(ع)» در سه بخش «امامت و عقل»،«امامت و قرآن»و«امامت وحدیث» تنظیم شده‌است.فصل چهارم نیز به بررسی امامت اهل بیت(ع) در ملحمه اختصاص دارد. در فصل آخر سعی نگارنده برآن بوده، که ویژگی های فنّیِ برجسته ی اشعار فرطوسی را در این اثر ارزشمند بیان کند.

فرطوسی، دانشمند و شاعر برجسته و متعهّد عراقی در اثر ارزشمند خود با عنون ملحمه اهل البیت(ع) مباحث عقیدتی و زندگی پیامبر(ص) و خاندان مطهّرش را با استناد به آیات قرآنی، متون تاریخی و روایات پیامبرگرامی اسلام (ص) و امامان معصوم(ع) در 40282 بیت به نظم درآورده است. این پایان نامه که با عنوان «تجلّی انواری از کریم اهل بیت(ع) در ملحمه اهل البیت(ع)» تدوین شده، شامل مقدّمه و چهار فصل می باشد. در فصل اوّل به زندگی شاعر، فعالیّت ها وآثار او اشاره شده است. فصل دوّم به شعر شاعر اختصاص یافته است و در فصل سوّم توضیحاتی درباره ی ملحمه آمده است. قبل از شروع فصل چهارم پیش درآمدی بر این فصل نگاشته شده تا با شیوه ی کار شاعر در ملحمه آشنایی حاصل شود سپس در این فصل گزیده ابیاتی از ملحمه که مربوط به زندگی امام حسن(ع) است، اعراب گذاری، ترجمه و شرح و تحلیل شدهو با آیات قرآنی و متون روایی و تاریخی مقایسه شده است.