جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق به تحلیل و بررسی مواضع سیاسی صحابه در فاصل? دو واقعه تأثیرگذار در صدر اسلام یعنی غدیر و سقیفه پرداخته شده است. مبحثِ اصلی تحقیق چگونگی و عللِ چرخش موضعِ سیاسی صحابه از غدیر که قبول جانشینی حضرت علی(ع) و بیعت با او تا سقیفه که شکستن بیعت و تعیین ابوبکر به عنوان خلیفه بود. در باره این موضوع به وقایعی مهمی چون تحلیل مواضع صحابه در غدیر، نماز ابوبکر، مخالفت با سپاه اسامه، مخالفت با مکتوب کردن وصیت پیامبر در آخرین لحظات عمر و همچنین مواضع صحابه از انصار و مهاجرین در سقیفه و رویکرد آنها در قبالِ جانشین پیامبر که بازگشت به تعصبات قبیله ای دورانِ جاهلیت بود، پرداخته می شود. به همین لحاظ و بخاطر اهمیت موضوع در این تحقیق با تحلیل و بررسی مواضع صحابه موافق و مخالف به چرخشِ سیاسی صحابه مهم در فاصل? غدیر تا سقیفه پرداخته شده است.

پیامبر(ص)به شأن وجایگاه زنان درجامعه توجه نمودند و نوعی رویکرد تساوی طلبانه را می توان از سلوک ایشان نسبت به زنان استنباط کرد . ازجمله نمودهای این تساوی طلبی رامی توان دراهتمام به نقش زنان درعرصه های مختلف دید ،ازجمله این عرصه ها که پژوهش حاضر سعی دربررسی آن کرده است ، هجرت ومیزان مشارکت زنان دراین مقوله است . درهمین جهت پژوهش حاضر سعی برآن کرده است که با واکاوی جایگاه زن درجاهلیت وهمین طورجایگاه وی در دوران اسلامی میزان مشارکت زنان در مهاجرت به حبشه و مدینه و مهم تر ازآن اهمیت آن درگسترش دین اسلام را مورد بررسی قرار دهد . دستاورد پژوهش حاکی از این است که پیامبر (ص) با اعتبار قائل شدن برای زنان و تشویق آن ها به مهاجرت درکنارمردان ، فضای گفتمانی محدودی که چندان جایگاهی برای مشارکت زن درجامعه قائل نبود را تغییر داد .

دروغ‌پردازی در مورد پیامبر(ص) در زمان حیات خود ایشان شکل گرفت و پس از رحلت پیامبر(ص) به سرعت گسترش یافت. این روایات جعلی تمام جنبههای زندگی و شخصیّت پیامبر(ص) اعم از رسالت، هجرت، منزلت، و نحوه رفتار و عملکرد اجتماعی، سیاسی و خانوادگی ایشان را در برمیگیرد که بخش عمده آن مربوط به زمان پس از هجرت پیامبر اسلام(ص) است. بنابراین، شناخت صحیح سیره و شخصیت پیامبر(ص) به ویژه اگر در تبیین آیات قرآن به کار گرفته شود، بسیار اهمیّت دارد. این پایان نامه در پنج فصل به نقد روایات موضوعه در تبیین آیات درباره پیامبر اکرم(ص) از هجرت تا رحلت می پردازد. فصل اول به کلیات و مقدمات اختصاص یافته و در چهار فصل به بررسی روایات در جوانب مختلف از جمله روایاتی که به عصمت ایشان خدشه وارد می کند پرداخته است.

پژوهش حاضر تلاشی در جهت تبیین سیره تبلیغی پیامبر(ص) برای نشر وگسترش معارف اسلامی و مخاطب شناسی آن حضرت می باشد. در واقع مسأله اصلی این پژوهش، تبیین و تحلیل شیوه هایی است که پیامبر(ص) در دوران زندگی پر برکت خود از آنها در جهت تبلیغ دین اسلام استفاده کرده اند. این نوشتار با هدف بررسی الگوی تبلیغی پیامبر اسلام(ص) در دوران رسالت شکل گرفته است. سوال اصلی مطرح شده در این پژوهش این است که ایشان در زمان قبل و پس از هجرت خویش چه شیوه هایی را برای دعوت مردم به کار برده اند؟ و آیا میتوان از این روش ها، الگویی را برای بهره برداری مبلّغان اسلامی تدوین نمود؟ در این پژوهش که از نوع توصیفی می باشد، از روش تاریخی جهت تحلیل و استخراج شیوه ها استفاده شده است.با توجه به اینکه تبلیغ پیامبر(ص)، به دو دوره قبل از هجرت و پس از هجرت تقسیم شده است، با شیوه های تبلیغی متنوعی مواجه شده ایم. در این نوشتار، این شیوه ها را با نظریات ارتباطی مطروحه در زمان حاضر مطابقت داده و پس از تشریح مکاتب مختلف ارتباطی، در نهایت، تلفیقی از مکتب انتقال و ارتباطات آیینی را برای تشریح سیر? تبلیغی آن حضرت، ارائه داده ایم. با بررسی و شناخت دقیق این شیوه ها و با توجه به شرایط جامعه میتوان از این شیوه ها برای تربیت مبلّغین اسلامی استفاده نمود. در پایان الگویی از شیو? تبلیغی پیامبر(ص) ارائه شده است.

زندگانی پیامبر اسلام به عنوان آخرین و برترین فرستاده خداوند از همان آغاز بعثت مورد توجه عالمان و اندیشمندان بسیاری قرار گرفته است. در این میان مستشرقان با واکاوی سیره پیامبر گاه با نگاهی همدلانه و منصفانه با مسلمانان، شخصیت پیامبر اسلام را ستوده و در آثار خود از عظمت و حسن اخلاق ایشان یاد کرده‌اند و گاهی با نگاه کینه‌توزانه و مملو از تعصبات دینی به ساحت مقدس پیامبر اسلام شبهاتی را وارد می‌کنند. این مستشرقان به عنوان پیش‌قراولان استعمار با نگاهی مغرضانه یا ناآگاهانه به زندگی و نبوت پیامبر، تعدد زوجات پیامبر و جنگ‌های صدر اسلام را دلیل بر شهوت‌رانی، خشونت‌ورزی، جاه‌طلبی، فریب‌کاری و شیادی پیامبر دانسته‌اند. آنان با استفاده از سلطه استعمار در رسانه‌های جهانی به اشاعه و ترویج این شبهات در اذهان مردم جهان پرداخته‌اند. لذا لازم است با بررسی و مطالعه سیره اخلاقی پیامبر و ارائه دلایل متقن و شواهد تاریخی از سیره آن حضرت پاسخی مناسب به این مستشرقان ناآگاه داده شود.بنابراین هدف از این تحقیق پاسخ به شبهات مستشرقان پیرامون سیره‌ی اخلاقی پیامبر با استفاده از قرآن، روایات و بیان قراین و شواهد تاریخی از سیره‌ی اخلاقی ایشان و سخنان مستشرقان دیگر است. لذا در این تحقیق ابتدا تعریفی از استشراق و سیره‌شناسی آورده و ادوار گوناگون شرق‌شناسی و سیره‌شناسی پیامبر در غرب را بررسی و انگیزه‌های مستشرقان را بیان کرده و سپس به سه شبهه مستشرقان پیرامون تعدد زوجات، جنگ‌های پیامبر و تهمت فریب‌کاری به آن حضرت را با استفاده از قرآن، روایات و واقعیات تاریخی سیره‌ی پیامبر و سخنان دیگر مستشرقان پاسخ داده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که به شهادت تاریخ و گواهی قرآن ایشان دارای خلق عظیم و الگوی مسلمانان هستند. در نتیجه اتهاماتی که مستشرقان ناآگاه به پیامبر وارد کرده‌اند فاقد ارزش علمی و بی‌اساس ‌است.

نماز -عالی ترین مظهر نیایش - دارای آثار دنیوی و اخرویفراوانی استو می توان آن را از بهترین راهکار هایمعنوی در پیشگیری از انحرافات دانست . نگاهی گذرا به گرفتاری های انسان در عصر کنونی، ضرورت توجه به اسلام و تمسک عملی به سیره پیامبراکرم (ص) را بیشتر آشکار می کند تا بشر بتواند خود را از بند دنیای مادی برهاند و با ترویج فرهنگ نماز در پرتوسیره رسول خدا(ص) راه حل هایی برای مطرح کردن و پیاده کردن آن در سطح جامعه بیابد . در این تحقیق ، جوامع روایی شیعه و اهل سنت و منابع تاریخی، مورد بررسی قرار گرفته است تا سیره آن حضرت در مورد راه های ترویج فرهنگ نماز استخراج گردد. بیان جلوه های گفتاری آن حضرت در زمینه اسرار نماز،جایگاه و اهمیت آن ، شرایط و موانع پذیرش نماز، همچنین بررسی عملکرد آن حضرت در ابعاد مختلف تربیتی ،اخلاقی واجتماعی- سیاسی، محورهای اساسی این پژوهش است. بر اساس نتایج بدست آمده، فریقین اتفاق نظر دارند که تلاش آن حضرت در ترویج این فرهنگ در سطح جامعه موفقیت آمیز بوده ، به ترویج روح نماز و تربیت انسان های صالح و نماز گزار منجر شده است. سبک گفتار و رفتار آن حضرت همراه با بیان آثار ، به گونه ای انجام گرفته است که بسیاری از مسلمانان در یافتند نماز را در اول وقت ، با رعایت شرایط کمال و حدود و جوانب آن در مسجد و به جماعت اقامه نمودهوآن را از تمامی آفات نفسانی ، جسمانی یا عدم رعایت حقوق الهی و مردمی پیراسته نمایند . همچنین سیره عملیآن حضرت نشان داد با به کار گیری شیوه های مختلف می توان بستر مناسبی، برای جذب سایرین به نماز ایجاد کرد.

واقعه بزرگ غدیر، همواره دلایل و نشانه هایی برای اثبات خود داشته است. یکی از مستندات آن ساخت بنای یادبود مسجد غدیر است. این مقاله به بررسی سیمای مسجد غدیر از طریق مستندات روایی، کَتبی و تصویری می پردازد؛ ابتدا به مباحثی پیرامون موقعیت جغرافیایی غدیرخم، علت انتخاب این منطقه برای اعلان موضوع جانشینی پیامبر (ص)، نام های آن و آبادی هایی که در کنار این آبگیر موجود است، پرداخته و سپس تاریخچه و مشخصات مسجد غدیر در طول تاریخ و توجهی که ائمه و فقها نسبت به فضیلت این مسجد و نماز خواندن در آن داشتند، اشاره خواهد کرد.هر چند امروز این سرزمین منطقه ای متروک است و جریان های وهابی تلاش بر زدودن آن از افکار جهانیان دارند به گونه ای که پس از سیزده قرن مسجدی را که به فرمان حضرت محمد(ص) در این مکان بنا شده بود را تخریب کردند، ولی منطقه ی غدیرخم روزی شاهد یکی از بزرگترین حوادث تاریخ اسلام بوده که هیچ گاه از خاطره ی مسلمانان پاک نخواهد شد و مسجد غدیر نیز نشانه ای از این رویداد بزرگ جهان اسلام است. این پژوهش بیانگر مظلومیت مذهب تشیع و در حقیقت سندی برای اثبات آن است، و با استناد به روایاتی از بزرگان و پیشوایان و کتب تاریخی و تصاویری مربوط به آن، سعی دارد مخاطبان را بیشتر با این مکان مقدس آشنا سازد.

مدینةالنبی جامع ارکان مادی و معنوی یک شهر اسلامی است. شهری که فرایند سیر و تحول قریه به مدینه را در قالب حیات شهری پیامبر (ص) تجربه کرده و نمایان ساخته است. هرچند طرح شهری مدینةالنبی در راه اجرای کامل پس از رحلت آن حضرت متوقف ماند. لکن با کمک علم تاریخ قابل بازسازی و تجسم بخشی است. حیات شهری پیامبر اسلام (ص) پنج مرحله مجزا را طی کرد: مکه او را راند و حیات شهری مکی او را سلباً سامان داد. یثرب او را خواند و شرایطی که اجابتِ او را به دنبال داشت، حیات شهری دارالهجره را شکل داد. طیبه مدینةالرسول مدینةالنبی، سه مرحله دیگر از حیات شهری پیامبر (ص) است. این مقاله سعی در تبیین ویژگی های هریک از مراحل مذکور و فرایند تحول آن را دارد تا روشن گردد حیات شهری پیامبر (ص) برای وصول به تحقق تمدن اسلامی چه مراحلی را طی کرده و در عرصه های پنج گانه فوق، طرح واره جهان شهرِ آرمانی اسلام را چگونه کامل کرده است که حاصل آن نه صدها شهر تأسیسی و توسعه ای طی چهار قرن پس از رحلت آن حضرت، بلکه طرح واره ای بود که در بستر تاریخ در انتظار اجرای کامل باقی ماند.

تاریخ صدر اسلام و سیره ی پیامبر(ص) همواره مورد توجه نه تنها مسلمانان بلکه بسیاری از غربیان بوده است،اصولاً غربی ها دین اسلام را به نام دین محمد (ص) می شناختند و از این رو سیره و شرح احوال آن حضرتهمواره مورد توجه آنان بوده است. ویلیام مونتگمری وات یکی از مستشرقانی است که آثار بسیاری درمورد تاریخاسلام و به ویژه سیره ی نبوی دارد و آثار او مبنای تحقیقات دیگر مستشرقان حتی تا دوره کنونی قرار گرفتهاست.کتاب محمد در مدینه یکی از آثار اوست که تا کنون به فارسی ترجمه نشده است. اثر حاضر ترجمه فصولچهار و پنج این کتاب و نقد و بررسی محتوای مطالب این فصول است. وات در فصل چهار متحد کردن اعراب ودر فصل پنج سیاست های داخلی مدینه را شرح و تحلیل نموده است. این بررسی به نحوه و میزان استفاده واتاز منابع اصلی و تاثیر پیش فرضها و مطالعات محققان پیش از وات بر اثر او پرداخته و برخی از نقاط ضعف وقوت اثر او را بررسی نموده. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که نکات مثبت اثر وات نقد آرای محققان قبل ازخود، توجه به تاثیر شرایط اجتماعی ، اقتصادی و... در تحلیل حوادث، رعایت نسبی بی طرفی علمی و استفاده ازروش همدلی در فهم وقایع سیره و شخصیت پیامبر )ص( است و در مقابل نقاط ضعفی هم چون استفاده محدودو گزینشی وات از منابع اصلی تاریخ اسلام، عدم ارجاع کافی و عدم دقت در طرح پاره ای مباحث در اثر او بهچشم می خورد.

این پژوهش در پی بررسی تحولات معجزه نگاری پیامبر(ص) از ابتدا پیدایی آن تا سده ششم هجری است. از این پس با منطق اکتشافی از متن روایات و با بهره گیری ازروش های کمی در بین هریک از کتاب های سده اول تا سده ششم هجری، طیفی ترسیم می شود تا فراوانی سنجیو یا فرایند تمرکز و پراکندگی حاکم بر تعداد وانواع معجزات پیامبر(ص) را به خوبی نمایان کند. نتایج بررسی معجزات ارائه شده در کتاب های سده اول تا سده ششم هجری نشان می دهدکه معجزه نگاری از سده نخست تا سده ششم از نظر تعداد و تنوع معجزات دست خوش تحولاتی شده است بطوریکه می توان تحول معجزه نگاری از نظر تعداد روایات را در بین این سده ها، یک سیر فزاینده در نظر گرفت و همچنین بسامد معجزه نگاری در طی این سده ها، تمرکز روایات را بر معجزات علم غیبی پیامبر(ص) و پراکندگی روایات را بر معجزات مبارزه طلبانه ایشان نشان می دهد.