جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مبحث «فصل و وصل» یکی از مباحث اصلی علم معانی است که موضوع آن علم و وقوف بر تنظیم جملات از نظر عطف بر یکدیگر (وصل) یا عدم عطف در آن‌ها و آوردن جملات به شکل پراکنده به دنبال یکدیگر (فصل) است که در این صورت هر جمله نسبت به ماقبل خود, جمله‌ای مستأنفه و ابتدایی به شمار می‌رود. در اهمیّت این بحث همین بس که برخی بلاغت‌پژوهان، این باب را حدّ بلاغت قرار داده‌اند و فهم آن را متّکی بر ذوق سلیم دانسته‌اند. این اهمیّت با نظر به غموض و ظرافت بحث فصل و وصل بیشتر می‌شود. به نظر می‌رسد علی‌رغم تلاش اندیشمندان پیشین، همچنان در بحث فصل و وصل، اعم از نظر موضوع و مصداق مطالبی ناگفته وجود دارد، مباحثی چون فصل بین منادا و جمله بعد از آن و یا نیاوردن «وَ» بین قسم و جواب قسم و مباحثی نظیر بررسی مسأله زیباشناختی فصل و وصل در آیات قرآن و ... از آن‌جا که این پژوهش در جستجوی موارد ناگفته‌ی فصل و وصل همراه با مصادیق قرآنی آن بوده؛ بنابراین برخی از اسلوب‌های پرکاربرد و رایج در زبان عربی نظیر اسلوب «کفیبـِ»، «سبحان»، «ندا» و «قسم» را با معیار فصل و وصل مورد دقّت و تحلیل قرار داده و انشایی یا خبری بودن چنین ترکیب‌هایی را با توجّه سیاق کلام و مفاهیم آیات الهی بررسی کرده است. علاوه بر موارد فوق به نمونه‌ی جدیدی از وصل که نام آن را «کمال الاتصال مع الأیهام» گذاشته‌ایم و هم‌چنین به نوعی «فـَ» عاطفه که «فـَ» فاصله نامیده شده دست یافت.