جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله اعتقادات رايج در ميان اهل تصوف، در رابطه با موضوع ولايت و شناخت ولی، در نظر گرفتن طبقات و تعداد، برای اولياءالله است. متصوفه به استناد به سوره «اسرا» كه خداوند در ضمن آن، مقامی يكسان برای تمام انبيا در نظر نگرفته، براي اوليا نيز مراتبی متفاوت قائل شده اند. اهل تصوف آيه يكصدوشصت-وسوم از سوره « آل عمران» را خطاب به اولياءالله دانسته، آن را به درجات و مراتب متفاوت ايشان در نزد خداوند تعبير و تفسير نموده اند. احاديثي نيز مستند مشايخ اهل طريقت قرار گرفته است. بر مبنای اين نوع از باور، اولياء الله در تصوف اسلامی داراي طبقاتي چند و تعدادی مشخص هستند. تنها با فرا رسيدن آخر الزمان، نظم حاكم بر اين تركيب و تعداد، بر هم خواهد خورد، و به دنبال آن، جهان به پايان كار خويش خواهد رسيد. به-رغم اشتراك نظر عارفان، درخصوص طبقاتِ اوليا؛ اين موضوع از مباحثی است كه اختلاف اقوال درخصوص آن فراوان است. اگر از اشتراك اهل تصوف درباره كليات اين مسئله بگذريم، در بقيه موارد، اختلاف های فاحش ميان مشايخ اهل طريقت وجود داشته است. در اين مقاله ضمن بررسی منشا اين موضوع، به سير تاريخی و چگونگی شكل گيری و تكامل آن نيز پرداخته شود.