جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب عقاید استدلالی یک دوره مسایل اعتقادی و کلامی بر پایه الهیات اسلامی و از منظر مذهب شیعه امامیه است. عقل و وحی -کتاب و سنت- مرجع داوری نهایی در تصمیم‌ گیری‌ ها و ارزیابی‌ ها بوده است. در این میان، از آراء و اندیشه های متفکران اسلامی، به ویژه اندیشمندان شیعه امامیه، بهره‌ های فراوان برده شده است و به انگیزه حق‌ شناسی و امانت داری مصادر و منابع آراء و اندیشه‌ های دیگران نقل گردیده و احیانا نام آنان در متن پاورقی آورده شده است. بحث‌ های کتاب از نظر ساختاری به روش درسنامه‌ ای تنظیم گردیده است. کوشش شده است نثر کتاب روشن و روان باشد و از اصطلاحات نامانوس و نامفهوم یا ترکیب‌ های کلامی ثقیل و دشوار پرهیز گردد.

این نوشتار، گزیده ای از سخنان حضرت آیت الله مصباح یزدی در دفتر مقام معظم رهبری است که در ماه رمضان 1431 ایراد فرمودند. در واقع موضوع این سخنرانی ها درباره خطبه حضرت زهرا می باشد.

در این رساله به موضوع ضرورت نبوت از منظر ملاصدرا، لاهیجی و نیز علامه‏ طباطبایی پرداخته شده است. از آن‏جا که بحث عصمت، ‏اعجاز و نیز مسئله خاتمیّت از مباحث جدایی‏ناپذیر در حوزه اثبات نبوت است، ‏این موضوعات از منظر دوحک یم و یک متکلم مورد کنکاش و بررسی قرار گرفته است. ملاصدرا‏ تکامل نفس انسانی را از زمینه‏های کارهای خارق‏العاده می‏داند، انبیاء از نگاه ایشان کسانی هستند که به درجات بالای کمال روحی و نفسی رسیده‏اند و همین برجستگی نفسانی در نبی، وی را از سایر مردمان ممتاز می‏سازد و برگزیده خداوند می‏شود. گفتنی است که در عرصه زندگی برخلاف کسانی که عقل را برای درک حقایق کافی ‏می‏دانند، عقل انسانی به تنهایی ‏نمی‏تواند برای وی ‏راه‏حل‏های مناسبی ارائه کند و او را از دچار شدن به لغزش‏های عقیدتی و اجتماعی، مصون بدارد، بلکه وجود انبیاء در کنار عقل و خرد انسانی او را در حوزه‏های مختلف زندگی به کمال‏ می‏رساند. در این نوشتار به معجزه به عنوان یکی از دلایل اثبات نبوت اشاره شده است ‏که معجزه از کسانی سر‏می زند که مورد توجّه الهی قرار بگیرند و با اذن و اراده و نیز الهام از جانب پروردگار، ‏کارهایی انجام می‏دهند که فوق توان افراد عادی بوده است. عصمت نیز برای انبیاء همانند خود نبوت ضروری است، وجود عصمت در حوزه تبیین اعتقادات، تبلیغ معارف الهی برای بشر، در مقام فتوی دادن و نیز در افعال و رفتار انبیاء که بیانگر راستی و حقانیت پیام ایشان است، ‏ضروری ‏می‏باشد. از آن‏جا که پیامبر اسلام (ص) به عنوان آخرین حلقه‏ی ارتباط و اتصال زمینیان با عالم بالا است، این موضوع نیز در منابع فلسفی، ‏کلامی و تفسیری، مورد بحث قرار گرفته که در این تحقیق به این موضوع پرداخته شده و از حضرت محمد (ص) به عنوان خاتم پیامبران یاد شده و در دوران پبامبری ایشان، بشریّت از نگاه عقلی نسبت به امت‏های پیشین، ‏به درجه و میزان بالایی از عقلانیت رسیده بودند، از این‏رو در دوران پیامبر اسلام قرآن به عنوان یکی از معجزه‏های ایشان به حساب می ‏آید.

چرا خداوند پیامبرانی را به سوی انسان ها فرستاده است؟ از زوایای مختلفی به این پرسش، پاسخ داده شده است. اما یکی از ابعاد این مسئله این است که انسان چه کمبودی دارد که با وحی الاهی برطرف می شود. نوع پاسخ هایی که از این بُعد به این پرسش داده شده در این جهت مشترک اند که عقل و خرد آدمی را در وضع قوانین برای اداره اجتماع یا رساندن انسان به سعادت یا کمال، ناقص و ناتوان به شمار می آورند. در این نوشتار چهار دیدگاه از فلاسفه بزرگ گذشته و سه دیدگاه از نویسندگان معاصر بیان و بررسی شده و در پایان بر این نکته تأکید شده است که با توجه به متون اسلامی، نیازی نیست که به منظور باز کردن جا برای نبوت و وحی، عقل و خرد آدمی را ناقص و ناتوان به شمار آوریم.