جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«فلسفه اسپینوزا» اثر هری اوسترین ولفسن، اثری تاریخی است که عمیقا به زندگی، اندیشه و میراث ماندگار باروخ اسپینوزا، یکی از برجسته‌ترین و بحث‌برانگیزترین چهره‌های فلسفه غرب می‌پردازد. ولفسن، محقق برجسته فلسفه یهود، تحلیلی جامع و دقیق از اندیشه‌های اسپینوزا ارائه می‌کند و آنها را در چارچوب وسیع‌تر اندیشه فلسفی، مذهبی و علمی قرن هفدهم قرار می‌دهد. نویسنده با زمینه‌سازی فلسفه اسپینوزا در محیط تاریخی و فکری خود شروع می‌کند. اسپینوزا در سال 1632 در آمستردام در خانواده‌ای پرتغالی- یهودی به دنیا آمد و در دوران تحولات مذهبی، سیاسی و فکری مهمی زندگی کرد. این پس‌زمینه برای درک ماهیت رادیکال ایده‌های او و چالش‌هایی که از سوی مراجع دینی و فیلسوفان معاصر با آن روبرو بود، ضروری است. در مرکز مطالعه ولفسن، کار بزرگ اسپینوزا، «اخلاق» قرار دارد، اثری که به سبک هندسی نوشته شده و به‌طور سیستماتیک نظریه‌های متافیزیکی، معرفت‌شناختی و اخلاقی او را ارائه می‌کند. ولفسن ساختار و محتوای «اخلاق» را با دقت بررسی می‌کند و رویکرد نوآورانه آن به مسائل فلسفی و دور‌شدن آن از تفکر سنتی یهودی و مسیحی را برجسته می‌کند. او مفهوم اسپینوزا از خدا را به‌عنوان یک جوهر واحد و نامتناهی که هم طبیعت و هم هستی را در‌بر‌می‌گیرد، بررسی می‌کند و دیدگاه‌های انسان‌انگارانه و دوگانه‌ای رایج در آن زمان را به چالش می‌کشد. یکی از موضوعات کلیدی در فلسفه اسپینوزا، همانطور که توسط ولفسن ارائه شده است، مفهوم جبرگرایی است. اسپینوزا معتقد است که همه‌چیز در جهان، از جمله اعمال و افکار انسان، از ضرورت طبیعت الهی ناشی می‌شود. این جهان‌بینی جبرگرا، که در آن آزادی به‌عنوان دانش ضرورت درک می‌شود، پیامدهای عمیقی برای اخلاق و رفتار انسانی دارد. تحلیل ولفسن روشن می‌کند که چگونه اسپینوزا آزادی انسان را با این جبر‌گرایی آشتی می‌دهد و بر نقش عقل و درک در دستیابی به آزادی و خوشبختی واقعی تأکید می‌کند. نویسنده همچنین به معرفت‌شناسی اسپینوزا، به‌ویژه نظریه‌ معرفت او می‌پردازد. او تمایز اسپینوزا را بین انواع مختلف دانش بیان می‌کند: تخیل، عقل و دانش شهودی. ولفسن با بررسی انتقادی این مقولات، دیدگاه‌های اسپینوزا را در مورد اینکه چگونه انسان‌ها می‌توانند به معرفت واقعی و عالی‌ترین شکل درک دست یابند که منجر به عشق فکری به خدا و سعادت نهایی می‌شود، روشن می‌کند. بعد اخلاقی فلسفه اسپینوزا یکی دیگر از نقاط کانونی کار ولفسن است. او ایده‌های اسپینوزا در‌مورد احساسات انسانی یا «تأثیر» و تأثیر آن‌ها بر رفتار انسان را بررسی می‌کند. نظریه اخلاقی اسپینوزا، که بر پرورش درک عقلانی و تسلط بر خود برای غلبه‌بر احساسات تأکید دارد، رویکردی منحصر‌به‌فرد برای دستیابی به یک زندگی با فضیلت و رضایت‌بخش ارائه می‌دهد. ولفسن پیامدهای عملی اخلاق اسپینوزا را برجسته می‌کند و ارتباط آن را با فلسفه اخلاق معاصر نشان می‌دهد. همچنین دیدگاه‌های اسپینوزا در‌مورد دموکراسی، آزادی بیان و رابطه دین و دولت را مورد بحث قرار می‌دهد. نوشته‌های سیاسی اسپینوزا، به‌ویژه «رساله الهی- سیاسی» به‌دلیل استدلال‌های رادیکالشان به نفع سکولاریسم و تسامح دینی، که برای زمان او پیشگام بود و همچنان در گفتمان سیاسی مدرن طنین‌انداز می‌شوند، تحلیل می‌شوند. در خاتمه، کتاب «فلسفه اسپینوزا» نوشته هری اوسترین ولفسن اثری مهم است که تحلیلی عمیق از یکی از مهم‌ترین فیلسوفان سنت غرب ارائه می‌کند. دانش دقیق و توضیح واضح ولفسن این کتاب را به منبعی ضروری برای هر‌کسی که به‌دنبال درک مشارکت عمیق و گسترده باروخ اسپینوزا در فلسفه، دین و علم است تبدیل می‌کند. ولفسن از طریق کاوش همه‌جانبه خود، ارتباط پایدار اسپینوزا و تأثیر عمیق او بر توسعه تفکر مدرن را مجددا تأیید می‌کند.

«فلسفه اسپینوزا» اثر هری اوسترین ولفسن، اثری تاریخی است که عمیقا به زندگی، اندیشه و میراث ماندگار باروخ اسپینوزا، یکی از برجسته‌ترین و بحث‌برانگیزترین چهره‌های فلسفه غرب می‌پردازد. ولفسن، محقق برجسته فلسفه یهود، تحلیلی جامع و دقیق از اندیشه‌های اسپینوزا ارائه می‌کند و آنها را در چارچوب وسیع‌تر اندیشه فلسفی، مذهبی و علمی قرن هفدهم قرار می‌دهد. نویسنده با زمینه‌سازی فلسفه اسپینوزا در محیط تاریخی و فکری خود شروع می‌کند. اسپینوزا در سال 1632 در آمستردام در خانواده‌ای پرتغالی- یهودی به دنیا آمد و در دوران تحولات مذهبی، سیاسی و فکری مهمی زندگی کرد. این پس‌زمینه برای درک ماهیت رادیکال ایده‌های او و چالش‌هایی که از سوی مراجع دینی و فیلسوفان معاصر با آن روبرو بود، ضروری است. در مرکز مطالعه ولفسن، کار بزرگ اسپینوزا، «اخلاق» قرار دارد، اثری که به سبک هندسی نوشته شده و به‌طور سیستماتیک نظریه‌های متافیزیکی، معرفت‌شناختی و اخلاقی او را ارائه می‌کند. ولفسن ساختار و محتوای «اخلاق» را با دقت بررسی می‌کند و رویکرد نوآورانه آن به مسائل فلسفی و دور‌شدن آن از تفکر سنتی یهودی و مسیحی را برجسته می‌کند. او مفهوم اسپینوزا از خدا را به‌عنوان یک جوهر واحد و نامتناهی که هم طبیعت و هم هستی را در‌بر‌می‌گیرد، بررسی می‌کند و دیدگاه‌های انسان‌انگارانه و دوگانه‌ای رایج در آن زمان را به چالش می‌کشد. یکی از موضوعات کلیدی در فلسفه اسپینوزا، همانطور که توسط ولفسن ارائه شده است، مفهوم جبرگرایی است. اسپینوزا معتقد است که همه‌چیز در جهان، از جمله اعمال و افکار انسان، از ضرورت طبیعت الهی ناشی می‌شود. این جهان‌بینی جبرگرا، که در آن آزادی به‌عنوان دانش ضرورت درک می‌شود، پیامدهای عمیقی برای اخلاق و رفتار انسانی دارد. تحلیل ولفسن روشن می‌کند که چگونه اسپینوزا آزادی انسان را با این جبر‌گرایی آشتی می‌دهد و بر نقش عقل و درک در دستیابی به آزادی و خوشبختی واقعی تأکید می‌کند. نویسنده همچنین به معرفت‌شناسی اسپینوزا، به‌ویژه نظریه‌ معرفت او می‌پردازد. او تمایز اسپینوزا را بین انواع مختلف دانش بیان می‌کند: تخیل، عقل و دانش شهودی. ولفسن با بررسی انتقادی این مقولات، دیدگاه‌های اسپینوزا را در مورد اینکه چگونه انسان‌ها می‌توانند به معرفت واقعی و عالی‌ترین شکل درک دست یابند که منجر به عشق فکری به خدا و سعادت نهایی می‌شود، روشن می‌کند. بعد اخلاقی فلسفه اسپینوزا یکی دیگر از نقاط کانونی کار ولفسن است. او ایده‌های اسپینوزا در‌مورد احساسات انسانی یا «تأثیر» و تأثیر آن‌ها بر رفتار انسان را بررسی می‌کند. نظریه اخلاقی اسپینوزا، که بر پرورش درک عقلانی و تسلط بر خود برای غلبه‌بر احساسات تأکید دارد، رویکردی منحصر‌به‌فرد برای دستیابی به یک زندگی با فضیلت و رضایت‌بخش ارائه می‌دهد. ولفسن پیامدهای عملی اخلاق اسپینوزا را برجسته می‌کند و ارتباط آن را با فلسفه اخلاق معاصر نشان می‌دهد. همچنین دیدگاه‌های اسپینوزا در‌مورد دموکراسی، آزادی بیان و رابطه دین و دولت را مورد بحث قرار می‌دهد. نوشته‌های سیاسی اسپینوزا، به‌ویژه «رساله الهی- سیاسی» به‌دلیل استدلال‌های رادیکالشان به نفع سکولاریسم و تسامح دینی، که برای زمان او پیشگام بود و همچنان در گفتمان سیاسی مدرن طنین‌انداز می‌شوند، تحلیل می‌شوند. در خاتمه، کتاب «فلسفه اسپینوزا» نوشته هری اوسترین ولفسن اثری مهم است که تحلیلی عمیق از یکی از مهم‌ترین فیلسوفان سنت غرب ارائه می‌کند. دانش دقیق و توضیح واضح ولفسن این کتاب را به منبعی ضروری برای هر‌کسی که به‌دنبال درک مشارکت عمیق و گسترده باروخ اسپینوزا در فلسفه، دین و علم است تبدیل می‌کند. ولفسن از طریق کاوش همه‌جانبه خود، ارتباط پایدار اسپینوزا و تأثیر عمیق او بر توسعه تفکر مدرن را مجددا تأیید می‌کند.

سؤال اصلی‌ای که در این مقاله به آن می‌‏پردازیم چنین است: آیا می‏‌توان براساس آراء فلاسفۀ یونان و قرون وسطا و دکارت در باب جوهر و عرض و نظر آنان در باب خداوند و صفات او، تعریف اسپینوزا در کتاب اخلاق از جوهر، صفت و حالت را بهتر درک کرد؟ ولفسون این‌گونه اسپنوزا را تفسیر کرده است و ما در این مقاله نگاهی نقادانه به تفسیر او داریم. ارسطو و دکارت به تعدد جواهر باور داشتند؛ اما اسپینوزا با تعریف خود از جوهر، نظریۀ وحدت جوهر را مطرح ساخت. از نظر اسپینوزا جوهر، موجودی است که به غیر نیازی ندارد و خودش، خود را تصور می‏‌کند. اسپینوزا با این تعریف وحدت را در جهان و موجودات جهان حاکم کرد. حالت در فلسفۀ اسپینوزا، یک شباهت به عرض در نظام فلسفیِ ارسطو دارد: تصور حالت در فلسفۀ اسپینوزا و عرض در نظام ارسطو بدون جوهر ممکن نیست؛ اما عرض در نظام ارسطویی سببِ تشخصِ جوهر است، اما در فلسفۀ اسپینوزا، جوهر مقدم بر حالت است. درحقیقت حالت نتیجۀ ضروریِ جوهر است. اسپینوزا صفت را به گونه‌‏ای تعریف می‌‏کند که نشان دهد چگونه جوهر به خودش می‌‏اندیشد و خودش را می‌‏یابد. از نظر اسپینوزا، جوهر صفات نامتناهی‌‏ای دارد؛ اما او فقط از دو صفت نام می‌‏برد: بُعد و فکر. اسپینوزا جوهر را با هرکدام از صفات این‏ همان می‏‌داند. از نظر او جوهر همان عقل است که به خودش یعنی جسم می‏اندیشد و خود را می‏یابد. بر این اساس تعدد صفات نیز با بساطت ذات جوهر، ناسازگار نیست.

موضوع این رساله «ترجمه و تحقیق بخشی از کتاب الهیات اسلام و مسیحیت نوشته ی سوئیتمان» تا حدی خود گویای مضمون آن است. در این کتاب به بررسی تطبیقی عقاید کلامی موجود بین اسلام و مسیحیت پرداخته شده که عقایدی نظیر لگوس، کلام خدا، نبوت، متن مقدس، جهان بینی اسلام درباره ی انسان و غیره مورد توجه قرار گرفته است. نویسنده کوشیده است تا آنجا که امکان دارد اشتراکاتی لفظی یا معنوی بین دو دین بیابد و آن ها را به هم مرتبط کند. هر چند در بعضی از موارد به گونه ای موفق از عهده ی آن بر می آید، ولی گاهی مغرضانه یا غیر آن می کوشد شبهاتی را مطرح کند و یا اینکه به طور غیر مستقیم بگوید اسلام بیشتر مفاهیم کلامی خود را مدیون به مسیحیت است. در قسمت تحقیق این رساله سعی بر آن شده که معنای لگوس و کلام خدا مورد بررسی قرار گیرد و به وجوه اشتراک یا افتراق آن توجه شود. در آخر مشخص شد که بر خلاف آنچه که نویسنده ی این کتاب (سوئیتمان) و ولفسن و یا دیگر مستشرقان تصور می کنند لگوس معادل دقیقی برای کلام خدا نیست و هر کدام در جایگاه خود معنای خاص خود را دارند.

مباحث كلامي و اعتقادي همواره مورد مناقشه و گفت‌وگو بوده و موجب نشاطي چشمگير در فضاي علمي شده است. در اين ميان، مبحث صفات، از مباحث مهم‌و گسترده كلام اسلامي است كه ديدگاه‌ها و مواضع گوناگون در اين زمينه ارائه شده و نحله‌هاي متفاوتي شكل گرفته‌ است. از جمله مباحث مهم در اين باب اين است كه چرا دانشمندان مسلمان، الفاظي چون عليم و قدير و حي و... را، كه در قرآن به مثابة اسماي خدا به كار رفته‌اند، به مثابة صفات خدا تلقي كرده‌اند. منشأ اين بحث، اين است كه آيا سنت اسلامي و منابع نقلي دين، با تأملات و انديشه‌هاي خود انديشمندان و متفكران مسلمان شكل گرفته، يا الهام گرفته از خارج دنياي اسلام بوده است؟ در اين باره، هري اوسترين ولفسن، دانشمند اسلام‌پژوه معاصر بر آن است كه، اين مبحث از فضاي مسيحي وام گرفته شده و به عالم اسلام وارد شده است./ اين پژوهش با رويكرد تحليلي، به بررسي اين ادعا و مستندات و شواهد آن مي‌پردازد. حاصل اين مقاله اين است كه برداشت وي اشتباه و مستندات او براي اثبات ادعا وي ناكافي است./ نتيجه‌گيري: در ارزيابي نهايي نظرية ولفسن، به اين نتيجه مي‌رسيم كه اين نظريه هم به لحاظ منابع و هم به لحاظ شواهد با اشكال مواجه است و شواهد بسياري بر خلاف آن وجود دارد. بخش‌هاي ديگر اين ديدگاه، از جمله قايل شدن به منشأ مسيحي براي نظرية نفي صفات معتزلي و نظرية صفات مخلوق نيز با اشكالاتي مواجه است كه با ابطال اصل ديدگاه، اين بخش‌ها نيز ابطال مي‌شود. البته، بايد توجه داشت كه از اين مباحث، نمي‌توان نفي هرگونه تأثير و تأثر متقابل ميان مسلمانان و مسيحيان را در اين مباحث، نتيجه گرفت. همان‌گونه كه بيان شد، ممكن است مسيحيان در پرورش اين مباحث از راه ايجاد سؤال و ايجاد انگيزه براي مسلمانان نقش داشته‌اند، اما اين سخن هرگز به معناي اخذ آموزة صفات از تثليث مسيحي نبوده است.

کتاب لمحات من المعاد کتابی است اختصاصی درباره اصل پنجم از اصول دین اسلام و به بررسی مساله معاد و مسائل پیرامونی آن می پردازد از جمله موضوعات مطرح شده در کتاب : معاد، برزخ، قبر، حقیقت مرگ، حساب ، صراط ،شفاعت و...