جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شرح العلامة الزرقانى على المواهب اللدنية بالمنح المحمدية تألیف علامه شهاب‌الدین ابوالعباس قسطانى متوفاى 923 ه.ق است. اين كتاب شرحى بر كتاب مواهب لدنية از علامة قسطانى است، پيرامون شمائل پيامبر اسلام و سيره و صفات شريف ايشان به زبان عربى نوشه شده است. كتاب مواهب در 10 مقصد چيده شده است. مقصد اول در مشرف شدن پيامبر به نبوت و طهارت نسب و ولادت و رضاعت تا سال وفات حضرت، از جانب بارى تعالى. مقصد دوم در اسماء و اولاد و ازواج، اعمام و خادمين پيامبر مى‌باشد. مقصد سوم در آنچه كه خداوند از كمال خلقت به پيامبرش بخشيده كه شامل سه فصل مى‌باشد و مقصد چهارم در معجزات و خصائص ايشان كه دليل بر ثبوت نبوت و صدق رسالت اوست كه در دو فصل تنظيم يافته است. مقصد پنجم در خصائص معراج وى مى‌باشد. مقصد ششم پيرامون مواردى است كه در آيه تنزيل در بلندى و رفعت ذكر پيامبر و شهادت خدا بر صدق نبوت و ثبوت بعثت ايشان است. مقصد هفتم در وجوت محبت پيامبر و آل و اصحاب و عترت ايشان است. مقصد هشتم در طبابت پيامبر بر انسان‌هاى مريض و تعبير خواب كردن ايشان و خبرهاى غيبى‌اى كه ذكر مى‌نمودند و مقصد نهم در حقايق عبادت ايشان كه شامل 7 نوع از طهارت، نماز، زكات، روزه، اعتكاف و حج و مختصرى از ادعيه و اذكار وقرائات حضرت مى‌باشد و مقصد دهم درباره اتمام نعمت خدا بر پيامبر كه شامل سه فصل در زيارت قبر شريف و مسجد وى و در امور آخرت مى‌باشد. شرح كتاب به اين صورت است كه بالاى هر صفحه، متن اصلى كتاب مواهب ذكر شده و در پايين صفحه با آوردن جملات يا كلماتى از متن اصلى كتاب كه نياز به شرح داشته، به توضيح جزء جزء مطالب كتاب پرداخته است.

سیره ابن هشام یا السیرة النبویة لابن هشام، کتابی است مشتمل بر سیره پیامبر اسلام(ص). نویسنده کتاب ابومحمد عبدالملک بن هشام، در واقع همان مغازی یا سیره‌ای که محمد ابن اسحاق مطلبی تدوین کرده بود را اصلاح و تصحیح کرده است. ابن هشام به ادعای خود مطالبی را که بی‌ارتباط با پیامبر دیده و نیز برخی اشعار و مطالب شنیع را از سیره ابن اسحاق حذف کرده و گفته شده مواردی را نیز به آن افزوده است. کتاب السیرة النبویة معروف به سیره ابن هشام؛ مشتمل بر اخبار تاریخی پیرامون سیره پیامبر (ص) است. در میان کتاب‌هایی که در زمینه سیره حضرت محمد(ص) نگاشته شده، سیره ابن هشام یکی از مهم‌ترین منابع و مراجع تاریخی مسلمانان به شمار می‌رود و از اعتبار و شهرت زیادی میان عالمان برخوردار است. برای کتاب «سیره ابن هشام» شرح‌، تلخیص و ترجمه‌هایی نوشته شده است که یکی از آنها کتاب مختصر سيرة ابن هشام می باشد.

کتاب شهداء الاسلام فی عصر الرساله اثر استاد محمد ابراهیم آیتی است که توسط ‌بنیاد پژوهشهای‌ اسلامی انتشارات آستان ‌قدس‌ رضوی در سال 89 برای دومین بار به چاپ رسیده است. کتاب حاضر شرحی‌ تاریخی‌ است‌ از جنگها و غزوات‌ رسول‌ خدا (صلی الله علیه و آله و سلم‌)،شهدای‌ این‌ غزوات‌ و افرادی‌ که‌ در میدان‌ جنگ‌ سیاسی‌ (در مکّه‌) هنگام‌ شکنجه‌به‌ شهادت‌ رسیدند.

كتاب المغازي اثر محمد بن عمر بن واقدى (متوفى 207ق)، با تحقيق مارسدن جونس، كتابى است ارزشمند پيرامون جنگ‌هاى پيامبر كه به زبان عربى، نوشته شده است. عنوان و نام كتاب، آن‌چنان كه ابن نديم ذكر كرده است، «كتاب التاريخ و المغازي و المبعث» است و چنين به نظر مى‌رسد كه اين اثر، بخشى از كتاب بزرگى است كه مشتمل بر تاريخ و مغازى و مبعث بوده است. با توجه به تاريخ مرگ واقدى كه 207ق است، تقريبا اين كتاب، قديمى‌ترين كتاب در اين رشته است كه به‌طور مفصل تدوين و از دستبرد حادثه محفوظ و به دست ما رسيده است. اهميت مقام علمى و فضل واقدى چنان است كه نه‌تنها اين كتاب او، بلكه آثار ديگرش هم از همان قرن سوم هجرى مورد استفاده و استناد ديگر مؤلفان و نويسندگان قرار گرفته است و غالبا به كتاب‌هاى او اعتماد داشته‌اند و مطالب نقل‌شده از ديگران را با مطالب واقدى معيار زده‌اند و بدون ترديد هيچ كتابى در سيره و مغازى به اهميت مغازى ابن اسحاق و مغازى واقدى نيست. كتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده آغاز و مطالب در سه جلد، سامان يافته است. واقدى، به‌طور وضوح از يك روش علمى و فنى و درعين‌حال انتقادى پيروى كرده است. روش او تقريبا ثابت است و دگرگون نمى‌شود؛ مثلا او هنگام ذكر هريك از جنگ‌ها، نخست فهرست مفصلى از رجال را كه خبر را از ايشان نقل كرده است بيان مى‌كند، سپس نام و تاريخ دقيق هريك از جنگ‌ها و فرمانده آن و در موارد لزوم نام كسى كه در مدينه جانشين بوده است را ذكر مى‌كند. غالبا اطلاعات سودمند جغرافيايى از لحاظ منطقه جنگ عرضه مى‌دارد. "جلد سوم" شامل حوادث مربوط به غزوه الفتح تا غزوه اسامه می باشد.

كتاب المغازي اثر محمد بن عمر بن واقدى (متوفى 207ق)، با تحقيق مارسدن جونس، كتابى است ارزشمند پيرامون جنگ‌هاى پيامبر كه به زبان عربى، نوشته شده است. عنوان و نام كتاب، آن‌چنان كه ابن نديم ذكر كرده است، «كتاب التاريخ و المغازي و المبعث» است و چنين به نظر مى‌رسد كه اين اثر، بخشى از كتاب بزرگى است كه مشتمل بر تاريخ و مغازى و مبعث بوده است. با توجه به تاريخ مرگ واقدى كه 207ق است، تقريبا اين كتاب، قديمى‌ترين كتاب در اين رشته است كه به‌طور مفصل تدوين و از دستبرد حادثه محفوظ و به دست ما رسيده است. اهميت مقام علمى و فضل واقدى چنان است كه نه‌تنها اين كتاب او، بلكه آثار ديگرش هم از همان قرن سوم هجرى مورد استفاده و استناد ديگر مؤلفان و نويسندگان قرار گرفته است و غالبا به كتاب‌هاى او اعتماد داشته‌اند و مطالب نقل‌شده از ديگران را با مطالب واقدى معيار زده‌اند و بدون ترديد هيچ كتابى در سيره و مغازى به اهميت مغازى ابن اسحاق و مغازى واقدى نيست. كتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده آغاز و مطالب در سه جلد، سامان يافته است. واقدى، به‌طور وضوح از يك روش علمى و فنى و درعين‌حال انتقادى پيروى كرده است. روش او تقريبا ثابت است و دگرگون نمى‌شود؛ مثلا او هنگام ذكر هريك از جنگ‌ها، نخست فهرست مفصلى از رجال را كه خبر را از ايشان نقل كرده است بيان مى‌كند، سپس نام و تاريخ دقيق هريك از جنگ‌ها و فرمانده آن و در موارد لزوم نام كسى كه در مدينه جانشين بوده است را ذكر مى‌كند. غالبا اطلاعات سودمند جغرافيايى از لحاظ منطقه جنگ عرضه مى‌دارد. "جلد دوم" شامل حوادث مربوط به ابن ابی و اصحاب افک تا غزوه الفتح می باشد.