جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب"تجریدالعقائد" مهمترین کتابکلامی شیعه استو شرحهای متعدددی توسط فیلسوفان و متکلمان اسلامی اعم از شیعه و سنی بر آن نوشته شده است . یکی از مهمترین شرح‌های آن "شرح تجریدالعقائد" قوشچی استکه اکثرا به نقد آرای خواجه پرداخته است ، تعداد زیادی علمای متاخر از قوشچی نیز به نقد کلماتعلاءالدین قوشچی پرداخته‌اند که علامه شمس‌الدین‌محمدخفری از جمله آنان استو از علمایقرن دهم بوده که حلقه واسطه‌ای بین تفکر فلسفی مشاء و حکمتمتعالیه ملاصدرا استو به همین جهتمطالعه آثار او برای بهتر فهمیدن اندیشه‌های صدرالمتالهین مفید است . این کتابتاکنون خطی بوده و به زیور چاپآراسته نشده استلذا این حاشیه "حاشیه علامه خفری بر شرح تجرید فاضل‌قوشچی" را براساس3 نسخه از آن تصحیح نمودم. نسخه ب : شماره (427) از کتابخانه آستان قدسرضوی. نسخه ج: ش(458) از کتابخانه آستان قدسرضوی. نسخه د: ش(3300) از کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. روشتصحیح نیز اینگونه بود که قدیم‌ترین و کم غلطترین نسخه - یعنی نسخه شماره (458) کتابخانه آستان قدسبا علامترمزی "ج" - را اصل قرار داده و آنرا در متن آوردم و با سایر نسخه‌ها مقایسه نموده، آنچه که مسلما غلط واضح بوده استبه عنوان نسخه بدل نیاورده و سایر اختلافاترا در پاورقی منعکسنمودم. در مواردی که معلوم بود یکنسخه بدل بهتر از متن استو بطور قطعی ثابتشد، آن را در متن آورده و عبارتنسخه اصل را در پاورقی اشاره کرده‌ام. همه اقوال و سخنانی را که علامه خفری نقل کرده به منابع اصلی آن ارجاع داده و در نهایتیکمتن تصحیح شده از کتابخفری ارائه نمودم. و در مقدمه نکته‌های مهم کتابخفری را به همراه زندگینامه او و خواجه و قوشچی بیان کردم.

برهان حقایق نفس لاامری تنها برهانی است که خواجه طوسی (ره) آن را در اثبات عقل مفارق خالی از خلل و رخنه یافته است. این برهان پس از وی نزد غالب متفکران مقبول افتاده است. برهان حقایق ابدی لایب نیتز در اثبات وجود خدا، در اساس، مانند برهان خواجه طوسی است. حکیمان حوزه فلسفی شیراز معمای منطقی معروف به شبهه جذر اصم را در نشان دادن خلل برهان حقایق نفس الامری طرح کردند. خواجه طوسی بدون آنکه به ارتباط معمای جذر اصم با برهان خویش در اثبات عقل مفارق توجه دهد، در نقد یکی از اثار منطقی ابهری، این معما را طرح و برون شدی را پیشنهاد کرده است. بررسی تطبیقی – تاریخی راه حل وی موضوع نوشتار حاضر است.