جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 12
إعجاز القرآن: المتشابه
نویسنده:
حسین نصار
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قاهره: مكتبة الخانجی,
چکیده :
بحث متشابهات قرآن از جمله مباحثی است که برخی ها را دچار سردرگمی و باعث بروز اختلاف میان برخی شده است . کتاب حاضر به این موضوع مهم پرداخته و سعی می کند بحث متشابهات را از طریق مسائل فنی کلام عرب(قواعد عربی) حل و اثبات نماید.
مشخصات اثر
ادله‌ ادبی دلالت فراسیاقی قرآن
نویسنده:
علی راد، محمدخطیبی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
برخی از آیات قرآن کریم افزون بر معنایی که در ضمن فضای سیاقی و بافت زبانی افاده می‌کنند، قابلیت دلالت بر معانی دیگر، با چشم‌پوشی از سیاق متنی را نیز دارا هستند که از این معانی، در این پژوهش به مدلول فراسیاقی یاد می ­شود. کشف چنین دلالت‌هایی در کنار پایبندی به اصول و ضوابط تفسیری، در سایه جداسازی و تقطیع گزاره‌های قرآنی و یا فرانگری از تنگناهای سیاق متنی آیات، امکان‌پذیر است. شیوه بیانی بی‌بدیل، قرآن به دلیل برخورداری از شاخصه‌ها و مؤلفه‌هایی چون ذو وجوه بودن، جامعیت دلالی در قالب ساختارهای موجز، قابلیت چند معنایی و تکرار گزاره‌های یکسان در مجموعه‌ها و سیاق‌های معنایی متفاوت، که جملگی برخاسته از ماهیت زبانی و ساختار خاص ادبی آیات قرآن کریم است، اعتبارمندی استنباط‌های فراسیاقی را فراهم می‌آورد. در این پژوهش، کوشش بر آن است تا با رویکردی توصیفی تحلیلی، بر پایه ویژگی‌های زبان‌شناختی و ادبی آیات قرآن، با تکیه بر منابع اصیل علوم قرآن و مصادر ادبی، ضمن ارائه نمونه‌ها و شواهدی عینی از آیات قرآن به اعتبارسنجی این رویکرد معناشناختی، در تبیین آیات پرداخته شود. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که در روایات تفسیری اهل بیت(ع) نیز، مدلول فرا سیاقی قرآن، معتبر شناخته شده است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 25
مشخصات اثر
میزان دقت ترجمه های قرآن در عبارات و معانی محذوف پنج جزء اول
نویسنده:
امید مجد، فاطمه ابوحمزه
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ناصر مکارم شیرازی
چکیده :
این نوشتار در پنج جزء اول قرآن به بررسی عبارات و معانی محذوف می‌پردازد که باید برای فهم دقیق معنی آیه در ترجمه لحاظ گردند. ترجمه عبارات و معانی محذوف در ترجمه های قرآن به سه بخش قابل تقسیم است: بخش اول عبارات و معانی محذوفی که اگر توضیح داده نشود، معنا فهمیده شده و خللی در معنی ایجاد نمی‌شود. بخش دوم عبارات و معانی محذوفی هستند که اگر توضیح داده نشود، ارتباط قطع نمی‌گردد ولی فهم و بلاغت مطلب مبهم باقی می‌ماند. بخش سوم بحث اصلی مقاله است و دربارۀ آن دسته از معانی و عبارات محذوفی است که اگر توضیح داده نشود، فهم مقصود آیه مقدور نیست و مفاد آیه گنگ باقی می ماند. در این مقاله چگونگی ترجمه عبارات و معانی محذوف در هفت ترجمه شامل سه ترجمه از ترجمه های کهن قرآن در قرن پنجم و ششم هجری، یک ترجمه منظوم و ادبی قرآن و سه ترجمۀ نثر معاصر بررسی و دسته بندیهائی از آنها ارائه شده است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 32
مشخصات اثر
معناشناسی الفاظ قرآن در تفسیر مجمع البیان
نویسنده:
فتحیه فتاحی زاده,فاطمه نظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
معناشناسی واژه های قرآن یکی از اساسی ترین پایه های فهم و تفسیر دقیق قرآن است. دست یابی به معنای یک واژه در قرآن از ریشه شناسی آغاز می شود و پس از بررسی سیر تطور آن، مفهوم واژه در حوزه معنایی خاصی که در آن قرار گرفته، روشن می شود. اما صرف بررسی لغت برای تعیین مقصود قرآن کافی نیست چرا که معنای دقیق واژه، تنها در بافت خود قابل توصیف خواهد بود، لذا توجه به بافت زبانی و موقعیتی در تبیین معنای آیات از اهمیت خاصی برخوردار است.طبرسی به عنوان یکی از برجسته ترین مفسران شیعه در تفسیر جزء 27 مجمع البیان، برای ریشه شناسی الفاظ قرآن از راه کارهایی چون ریشه یابی واژه ها، مبدا اشتقاق، صرف شناسی و کاربرد الفاظ نزد عرب استفاده کرده و در مواردی سیر تطور آن واژه را مورد توجه قرار داده است. در این میان گرچه مفسر در معناشناسی الفاظ قرآن به رویکرد ریشه شناسی توجه داشته، اما از تاثیر مهم بافت غافل نبوده و با توجه به بافت زبانی و موقعیتی و قرائن حالی و مقالی درصدد تبیین معنای آیات برآمده است.در این مقاله تلاش شده است تا با تبیین علم معناشناسی و زیرشاخه های آن، کاربرد فنون این علم در تفسیر مجمع البیان را بررسی کرده و دیدگاه طبرسی در این خصوص را بیان کنیم.
صفحات :
از صفحه 125 تا 164
مشخصات اثر
نهج البلاغه از منظر علم معانی
نویسنده:
اسماعیل احمدی‌منش
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
همان گونه كه مؤلف نهج‌البلاغه در مقدمه اش بيان كرده، «امير مؤمنانمنشأ فصاحت و منبع بلاغت و پديد آورنده آن است. مكنونات بلاغت به وسيله او آشكار گرديده و قوانين واصول آن از اوگرفته شده است». و از همين جهت هدف سيد رضياين بود كه علاوه بر فضايل بي شمار ديگر، بزرگي قدر و شخصيت امير مؤمنان را از اين نظر روشن سازد كه آن حضرت از ميان تمام گذشتگاني كه سخني از آنها به جا مانده، به آخرين مرحله فصاحت و بلاغت رسيده است و گفتار او اقيانوسي است بيكرانه كه سخن هيچ بليغي به پايه آن نخواهد رسيد. و بر اين اساس نام كتابش را كه مجموعه‌اي از سخنان امام علياست، نهج‌البلاغه (شيوه روشن بلاغت) ناميد؛ اين رساله هم در صدد آشكار نمودن گوشه‌هايي از بلاغت امامدر خطبه‌هاي نهج‌البلاغه از منظر علم معاني در ضمن شش بخش مي‌باشد. در بخش اول كلام خبري و اقسام آن، همچنين خروج خبر از مقتضاي ظاهر مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در بخش دوم در باره كلام انشائي و اقسام و معاني آن بحث مي شود. در بخش سوم قصر و راه‌ها و اركان و اقسامش بررسي مي‌گردد. در بخش چهارم، ‌از فصل و وصل سخن به ميان مي‌آيد. در بخش پنجم، از ايجاز و اطناب و مساوات بحث خواهد شد. و در بخش پاياني برخي از نكات نو بلاغي در خطبه‌ها طرح مي‌شود.
مشخصات اثر
آیات قیامت در قرآن از منظر نظریه ساخت‌گرایی ( با تأکید بر سوره حاقه)
نویسنده:
الهام عارفی‎پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
با گسترش مطالعات میان‌رشته‌ای، زبان‌شناسی به عنوان دانشی که کاربرد‌های مختلفی در علوم انسانی دارد، در حوزه پژوهش‌های قرآنی نیز، جایگاه ویژه‌ای یافت. یکی از رویکرد‌های زبان‌شناختی مطالعات قرآنی، ساخت‌گرایی است. ساختار به معنای چارچوب تعیین‌کننده مناسبات درونی اجزای یک اثر است. فهم ساختار، جهت فهم عمیق متن، دارای اهمیت است.از آنجا که سوره‌های قرآن، دارای ساختار هندسی هستند؛ هر سوره دارای یک هدف اصلی است و محتوای سوره، با محور‌های فرعی، قابل تفکیک است. هر دسته از آیات سوره، به لحاظ ارتباطی که با هم دارند، ذیل یک محور فرعی قرار می‌گیرند. این محورها در یک نکته اساسی که همان هدف سوره است، مشترک هستند. ساخت‌گرایی نقش هر یک از سه رویه زبانی (سطح آوایی- سطح واژگانی-سطح نحوی)، در رساندن پیام سوره، بررسی می‌کند. با تحلیل سطوح آوایی، واژگانی و نحوی، نتایجی حاصل می‌شود که جنبه دیگری از اعجاز قرآن را بر پایه اصول نقد، نمایان می‌سازد.در این پژوهش با روشی توصیفی-تحلیلی، ساختارهای آوایی، واژگانی و نحوی سوره حاقه، به عنوان سوره‌ای با موضوع اصلی قیامت، بررسی شده و با ترسیم نمودارهای متعدد و تحلیلهای آماری، لایه‌های پنهانی از ساخت‌ها نمایان شد. نتایج بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد، وجود شباهت‌های آوایی، واژگانی و نحوی، می‌توانند دلیلی برای وجود ارتباط معنایی میان آیات باشند. به علاوه، میان صفات و مخارج حروف و معنی آیات ارتباط مستقیمی وجود دارد.از طرفی، با عبور از مفاهیم گذار به سمت قیامت، از نقش فعل کاسته شده و جملات بیشتر به صورت اسمیه بروز می‌نماید. با محور بودن زمین، برخی آثار قیامت به گونه‌ای بیان شده است که گویا زمین اولین نشانه‌های قیامت را تجربه نموده و به دنبال آن بقیه آثار مشاهده می‌شود. در این موارد نوع فعل استفاده شده و باب استفاده از فعل، تفاوت قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت.در نهایت مشخص گردید که برخی ساختارها، قابلیت تعمیم به سوره‌هایی با موضوع قیامت و بعضی دیگر، قابلیت تعمیم به کل قرآن را دارند.
مشخصات اثر
زیبایی شناسی ایجاز و اطناب در نهج البلاغه
نویسنده:
سیاوش حیدری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
شناخت زیبایی، همواره برای انسان ارزشمند و لذت‌بخش بوده است و یکی از حوزه‌های آن، زیبایی‌شناسی ادبیات می‌باشد که عبارت است از: کشف گونه‌های ادبی از طریق بررسی‌های زبانی که از مباحث اصلی آن، ارتباط لفظ با معنا و بررسی جلوه‌های بلاغی آن در کلام است. بدون شک نهج‌البلاغه به جهت برخورداری از واژگان غنی، تناسب لفظ با معنا و ارائه آن با اسلوب‌های گوناگون بلاغی، نمونه‌ی برجسته‌ی بلاغت در ادبیات عربی است.
مشخصات اثر
پژوهشی در ایجاز و اطناب قصص قرآن
نویسنده:
سمانه مرادپور آرانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
فن بلاغی «إطناب» یکی از فنون «علم معانی» است که در انواع گوناگون در آیات قرآن به ویژه آیات مربوط به قصه‌های انبیاء به‌کار رفته است. از یک سو، محل نزول اکثر قصه‌های قرآن شهر مکه بوده و اقتضای فضای نزول و نیز رویکرد عام دانشمندان بلاغی عرب بر شیوه اختصارگویی بوده است. از سویی دیگر، هندسه و چینش حروف، کلمات و آیات قرآن بر مبنای نظام و ساختی دقیق استوار شده و وجود قصه در قرآن، نشانگر توجه خداوند به رسوخ پیام خویش در جان و روان مخاطب است. بنابراین، تنها هدف باری تعالی در به کارگیری فن إطناب، آراستگی کلام خویش نبوده است.پژوهشهای بلاغی پیشین، تنها به جمع‌آوری و ذکر شواهد قرآنی درباره موضوع إطناب پرداخته‌اند. در پژوهش حاضر، تلاش شد تا با بررسی موارد دخیل بر فهم و تفسیر إطناب یعنی شرایط و حال مخاطبِ کلامِ قرآن و نیز نظام چینش و نشست کلمه‌ها و جمله‌ها و در واقع سیاق، و کنکاش در کتابهای بلاغی و تفاسیر قرآن، به نکات ارزنـده و آموزه‌های گران دینی ـ که هدف اصلی حق تعالی از به کار گیری إطناب را شامل می‌شود ـ در 5 قصه منتخب(قصه آدم، نوح، ابراهیم، موسی و سلیمان:) دست یافته شود. در ادامه یافته‌های این پژوهش، دانسته شد که برای رسوخ باورهای دینی آیین نوپای توحیدی در دل مخاطبان مکّی، گاه إطناب بر إیجاز و اختصارگویی برتری داده شده است. نیز در بسیاری مواضع، موارد مختلف إطناب چون إعتراض، تذییل، تعلیل و ... به صورت تأکید (نوع دیگری از إطناب) بیان شده که متناسب با حال و شرایط اهل مکه در إنکار و مقاومت با دین مبین اسلام بوده است و گاه استفاده از چند نوع إطناب، برای بیان یک معنا و آموزه‌ای واحد و پرهیز از تکرار ملال آور سخن به یک شیوه بوده و این گوناگـونی بیان به آیات قرآن جلوه-ای زیبا و هنری بخشیده است.
مشخصات اثر
تبیین و تحلیل شیوه های ارتباط با مخاطب در بوستان سعدی براساس علم معانی
نویسنده:
حکمت‌الله صفری فروشانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده:علم معانی ، علم بررسی« اقتضای حال » است . زمانی که متکلم احساسات و عواطف و تفکر خود را بر کلام بنشاند، شرایط و زمینه ها و موقعیت ها ی شکل گیری کلام را در نظر بگیرد و قابلیت های مختلف زبانی را مدنظر داشته باشد ، اقتضای حال کلام رعایت شده است . از آنجا که بخشی از عنوان رسالهحاضر «شیوه های ارتباط با مخاطب » است، در این تحقیق به کمک منابع متقدم و متاخر شیوه های ارتباط با مخاطب ، معادلی برای مبحث « اقتضای حال » رایج در کتب بلاغی به حساب آمده است . تحقیق حاضر با هدف تبیین برداشتی تازه از مباحث علم معانی سنتی و تحلیل بوستان سعدی بر اساس الگویی تازه، تدوین شده است . یکی از یافته ها و نام گذاری های مهم این تحقیق ، حیطه های ساختاری و اقتضایی کلام است . در حیطه ساختاری ، کلام فقط از جنبه ساختمانی و ظاهری بررسی می شود که مباحث ساختاری رایج در کتاب های بلاغت مثل احوال مسند الیه، احوال مسند ، ایجاز، اطناب ، قصر، تقدیم و تاخیر ، جمله های خبری و انشایی، وصل و فصل در این حیطه قرار می گیرد. در حیطه اقتضایی، اغراض ثانوی کل کلام یا اجزای مختلف آن با توجه به مباحثی چون احوال مسند الیه و احوال مسند و عنایت به ویِژگی ها وقابلیت هایی چون قصر ،تقدیم وتاخیر، ایجاز ،اطناب، جمله های خبری وانشایی، وصل وفصل تبیین می شود .به اتکای تقسیمبندی حیطه های ساختاری واقتضایی ، دسته بندی دیگری به نام «اقتضائات چهارگانه» ارائه می شود که چهارعنصر دخیل در شکل گیری اقتضای حالیعنی « متکلم ، مخاطب ، موضوع و زبان »جداگانه بررسی می شود . نتایج به دست آمده ازبوستان گواه این مطلب است که سعدی در آفرینشهر باب وحتی هربخش وبیت از اثرخود به «ساختارها واقتضائات » کلام توجه داشته است .کلام سعدی به گونه ای به کار می رود که «احساسات وعواطف وتفکر متکلم » با «جایگاه مخاطب مورد نظر »و«محتوا وموضوع کلام» و «زبان یعنی واژه ها وجمله های سخن» تناسب دارد.گرایش به «ایجاز حذف »در«واحد بیت » از ویژگی های ساختاری بوستان است که با توجه به مخاطب مورد نظر شاعر یا موضوع ومحتوای کلام او به «ایجاز قصر » یا « اطناب » تبدیل می شود ، علاوه بر این ، شدت و ضعف احساسات وعواطف شاعر با توجه به «مخاطب یا موضوع » تغییر می کند ودر شکل دهی کلام تاثیر می گذارد ، به طوری که ، جمله های خبری و انشایی متن ، بر اساس احساس و عاطفه ی متکلم و محتوای کلام و مخاطب آفریده می شود .کلید واژه :علم معانی ، بوستان سعدی ، شیوه های ارتباط ، اقتضای حال، ایجاز، اطناب ، جمله های خبری و انشایی ، اغراض ثانوی کلام.
مشخصات اثر
بررسی مطابقت لفظ و معنی در برخی مفردات جزء 30 قرآن کریم
نویسنده:
زهره آسوده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هماهنگی لفظ و معنی در قرآن، یکی از ابعاد گسترده‌‌ی اعجاز بیانی آن است و بدین معنی است که انتخاب مناسب الفاظ و تعابیر و شیوه‌ی بیان آنها در قرآن، معنای مورد نظر را به بهترین وجه به خواننده القا می‌کند. در این رساله، موضوع مطابقت لفظ و معنی در قرآن، از طریق توجه به بافت کاربرد الفاظ مفرد و مشتقات آن-ها و مطالعه‌ی نقش برخی عوامل ساختاری مانند سبک ادبی خاص و بلاغت، نظم و انسجام، آهنگ و موسیقی آیات قرآن در دلالت الفاظ بر معانی آن، با تحلیل‌های ادبی و زبان شناختی(علم تحلیل‌گفتمان و معنی‌شناسی) بررسی شد.مساله‌ی هماهنگی لفظ و معنی از سه بعد متفاوت بررسی شد که موارد تاثیر بافت بر رابطه‌ی لفظ و معنی، نقش بلاغت در این رابطه و هم‌چنین تاثیر کاربرد اصول زبان‌شناختی انسجام و توازن بر موضوع مطابقت لفظ و معنی را شامل می‌شدند.روش استفاده شده در این پژوهش کتابخانه‌ای است. نمونه-ها از کتاب قرآن انتخاب شدند و با استفاده از داده‌های جمع‌آوری شده از کتب و منابع گوناگون از جمله نرم-افزار "سلسبیل" ، از دو دیدگاه ادبی و زبان‌شناختی توصیف و تحلیل شدند. در این تحلیل‌ها از نظریه‌های مختلف ساختارگرایی سوسور، نقش‌گرایی هالیدی و فرضیه‌ی گرامون در توازن آوایی بهره گرفته شد. نتایج بخش‌های مختلف پژوهش از این قرار است: انتقال معانی دقیق الفاظ در ساختار کلام قرآن تنها در بافت زبانی و در ارتباط الفاظ با یکدیگر انجام می‌گیرد. موسیقی موجود در الفاظ و آیات قرآن با معانی دلالت‌شده از آن‌ها هماهنگ است و بلاغت و زیبایی‌های ظاهری موجود در آیات قرآن علاوه بر تاثیر زیبایی‌شناختی بر مخاطب، در القای معنی مورد نظر از آیات نیز نقش دارد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 12