جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 21
حسن و قبح عقلایی و اعتباری (بررسی مقایسه ای حسن و قبح از دیدگاه متکلمان و حکمای مسلمان به ویژه علامه طباطبایی)
نویسنده:
عبدالرضا باقی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
اين نوشتار عهده دار تبيين حسن و قبح از ديدگاه متکلمان و حکمای مسلمان به طور عام، و بيان ديدگاه علامه طباطبايی در اين راستا به نحو خاص می باشد. از اين رو ضمن تحليل و نقد ديدگاه متکلمان، حسن و قبح عقلايی و اعتباری از ديدگاه حکمای مسلمان مورد توجه و تاکيد قرار گرفته است. از آن رو که برای اين موضوع در آثار حکمای قبل از علامه بابی مستقل باز نشده است و آنچه در اين زمينه از آن ها برجای مانده است، نکاتی اجمالی است که اين اجمال را نيز بيشتر بايد در لا به لای آثار منطقی ايشان، جستجو و اصطياد نمود. از اين رو بجاست اين موضوع را در آثار علامه طباطبايی بکاويم چه اينکه ايشان ضمن پايبندی فی الجمله به همان موضع حکما در اين باب ورود جدی و جديدی نموده اند، و موضوع را مورد تامل و دقت و بازنگری قرار داده اند، از اين رو ايشان در آثار خود بحثی تحت عنوان ادراکات حقيقی و اعتباری طرح نموده اند و امور اعتباری را به اعتباريات قبل الاجتماع و بعد الاجتماع تقسيم نموده اند و پس از نقد تلقی متکلمان اشعری و معتزلی از حسن و قبح، حسن و قبح عقلايی و اعتباری را در قالب اعتباريات بعد الاجتماع، تشريح، تحليل و مورد تاکيد قرار داده اند و در مواضع مختلف به زوايای گوناگون اين ديدگاه پرداخته اند. نگاه علامه در اين باب از ابعاد مختلف مانند بعد معرفتی، دينی، فلسفی، اخلاقی، اصولی و کلامی می تواند مورد توجه قرار گيرد که در اين نوشتار به برخی از اين ابعاد پرداخته شده است. ضمن اينکه از بيان برخی ديدگاه های مغاير و مخالف با علامه نيز غفلت نشده است.
صفحات :
از صفحه 131 تا 164
پیوند دین و اخلاق از منظر علامه طباطبایی
نویسنده:
محمد اکوان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تبيين پيوند دين و اخلاق در فلسفه اخلاق دارای اهميت ويژه ای است که بايستی با دقت و ظرافت لازم مورد بررسی قرار گيرد. آرا و نظريات متنوعی پيرامون اين مساله بيان شده است برخی به تقابل دين و اخلاق و برخی ديگر به تقدم اخلاق بر دين باور دارند. در اين مقاله به ديدگاه علامه طباطبايی درخصوص پيوند دين و اخلاق پرداخته می شود وی به وحدت دين و اخلاق معتقد است و آن را از طريق فطرت توحيدی و فطرت اخلاقی تبيين می نمايد.
صفحات :
از صفحه 111 تا 129
حسن و قبح ذاتی و عقلی در آینه نقد و اثبات کلامی
نویسنده:
هادی وحدانی فر، عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
از گذشته تاکنون حسن و قبح ذاتی و عقلی به عنوان موضوع و قاعده ای مهم و بنیادین در کلام اسلامی مطرح بوده است. جریان و تاثیر این قاعده در حوزه های عقیدتی، اخلاقی، فقهی و سیاسی موجب شده تا متفکران اسلامی در قالب دو گروه عدلیه و اشاعره، در صدد اثبات و نقد آن برآیند. عدلیه بر«ذاتی» و «عقلی» بودن حسن و قبح برخی افعال و اشاعره بر «الهی» و «شرعی» بودن آنها استدلال نموده اند، عدلیه با تمسک به دلائلی از جمله: بداهت و ذاتی بودن حسن و قبح، اقرار منکرین شرایع آسمانی در مقابل اشاعره مبنی بر تغیر حسن و قبح، محدودیت و تکلیف خداوند و غیره به نقد یکدیگر پرداخته اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی دو دیدگاه را به صورت نقد و اثبات بیان نموده و نظریه «حسن و قبح ذاتی و عقلی» را اثبات می نماید و عمده انحراف اشاعره را ضعف در خداشناسی، تحلیل غلط آیات قرآن، خلط بین مسائل و تعارضات، کنار نهادن عقل سلیم و مسائل سیاسی دانسته است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 174
ارزیابی دیدگاه ابن‌تیمیه در بحث حسن و قبح
نویسنده:
سید ابوالفضل حسینی‌پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
حسن و قبح عقلی از موضوعات بحث‌برانگیز در محافل علمی مسلمانان بوده است. معتزله حسن و قبح را عقلی و اشاعره آن را شرعی می‌دانسته‌اند. ابن‌تیمیه، متفکر اصلی سلفیت، کوشیده است هر دو مکتب را نقد، و دیدگاه جدیدی عرضه کند. وی حسن و قبح را عقلی دانسته، اما تأکید کرده است که روش معتزله را در این بحث قبول ندارد، چراکه منجر به تشبیه خدا به بندگان می‌شود. از طرف دیگر، ضمن رد حسن و قبح شرعی، آن را مخالف عقل و نقل می‌داند. هرچند ابن‌تیمیه حسن و قبح را عقلی می‌داند ولی برخی لوازم آن، مانند ذاتی‌بودنش، را نمی‌پذیرد. در مجموع، برخی از دیدگاه‌های ابن‌تیمیه قوت‌هایی دارد و برخی از آنها هم ضعف‌های جدی دارد که در این مقاله بررسی شده است.
ارزیابی انتقادی استدلال معرفتی و استدلال تعاکس بر حسن و قبح عقلی
نویسنده:
سید علی طالقانی، حسین رفیعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
آنچه ما «استدلال معرفتی» و «استدلال تعاکس» خوانده‌ایم دو استدلال از سه استدلالی‌ست که خواجه نصیرالدین طوسی، فیلسوف‌ ـ متکلم امامی، در کتاب مهم و تأثیرگذار تجرید الاعتقاد، بر حُسن و قبح عقلی اقامه کرده است. نتیجۀ مورد نظر خواجه و مقدمات هر دو استدلال‌ مبهم است و می‌توان تفسیرهای متعددی از آن‌ها ارائه داد. در این مقاله با تفکیک جهات معرفت‌شناختی و هستی‌شناختیِ هریک از استدلال‌ها، روایت‌های محتمل هر استدلال بیان شده و پس از صورت‌بندیِ منطقیِ هر استدلال، مورد ارزیابی قرار گرفته است. به زعم نویسندگان، نتیجۀ بهترین تقریر از استدلال نخست، حُسن و قبحِ عقلیِ معرفت‌شناختی است و نتیجة بهترین تقریر از استدلال دوم، حُسن و قبحِ عقلیِ هستی‌شناختی؛ و البته هیچ‌یک از این دو استدلال نمی‌تواند نظریۀ عدلیه را اثبات یا دیدگاه مخالفان‌شان را ابطال کند.
صفحات :
از صفحه 271 تا 287
حسن و قبح عقلی و شرعی با تمرکز بر آراء علامه محمدرضا مظفر
نویسنده:
محمدتقی حیدری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده:آیا افعال انسان با قطع نظر از حکم شارع متصف به حسن و قبح می‌شود یا اینکه حسن و قبح افعال را فقط شارع تعیین می‌کند، عدلیه قائل به حسن و قبح ذاتی و عقلی افعال و در مقابل اشاعره معتقد به حسن و قبح شرعی هستند این جمله معروف از آنهاست «الحسن ما حسّنه الشارع و القبیح ما قبّحه الشارع».علامه مظفر(ره) بعد از ذکر دو مقدمه، نظریه خود را بیان می‌کند: مقدمه 1) حُسن عدل و قُبح ظلم از مشهورات بمعنای اخص است. مقدمه 2) حاکم در قضیه «العدل حسنٌ و الظلم قبیحٌ» عقل عملی است. سپس ایشان سه معنا برای حسن و قبح ذکر می‌کند، حسن و قبح بمعنای اول (کمال و نقص) را از امور واقعی و خارجی دانسته و برای آن ما بازاء خارجی در نظر گرفته، اما حسن و قبح بمعنای دوم (ملائمت و منافرت) و حسن و قبح بمعنای سوم (استحقاق مدح و ذمّ) را از امور انتزاعی و اعتباری می‌داند که واقعیتی به جز ادراک عقلاء و تطابق آراء عقلاء ندارد، گویا اولین کسی که نظریه اعتباری بودن قضایای حسن و قبح را ارائه داده مرحوم محقق اصفهانی(ره) معروف به کمپانی است و علامه مظفر(ره) در این نظریه متأثر از استاد خودش است.در بحث ملازمه بین حکم عقل و شرع می‌گوید: مراد از حکم عقل یعنی تطابق آراء عقلاء و بعد اضافه می‌کند: شارع هم قطعاً یکی از عقلاء، بلکه رئیس عقلاء است پس شارع هم داخل این مجموعه است. علامه مظفر در حلّ تعارض ظاهری بین دو دسته از روایات مدح و ذمّ عقل می‌گوید: منظور از روایات ناهیه آن است که حکم عقل ظنی حجت نیست مانند حکم عقلی که از راه قیاس و استحسان بدست آمده باشد و روایاتی که عقل را می‌ستاید حمل بر موردی کردند که عقل بطور قطعی حکمی صادر می‌کند.
عقد اللآلئ في الرد على أبي حامد الغزالي
نویسنده:
یحیی بن حمزة العلوی؛ تحقیق: امام حنفی سید عبدالله
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قاهره - مصر: دار الافاق العربیة,
چکیده :
کتاب «عقد اللآلئ في الرد على أبي حامد الغزالي» از موضع زیدیه، در دفاع از عقائد معتزله و در نقد ورد دیدگاه امام محمد غزالی طوسی نگارش یافته است.
بررسی دیدگاه اشاعره درباره «افعال انسان» بر اساس نظریه صدرالدین شیرازی
نویسنده:
کاظم محسنی، حسن بطحایی، یدالله دادجو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: جامعة المصطفی العالمیة,
چکیده :
از مسایل مهم کلامی‌ و فلسفی افعال اختیاری انسان است. پرسش این است که با توجه به توحید افعالی و اینکه جهان هستی تنها یک فاعل حقیقی دارد و تأثیر استقلالی منحصر در خداست، انتساب افعال به انسان چگونه قابل توجیه است؟ متکلمین اشاعره با اذعان به توحید افعالی، بر این باورند که همه افعال بندگان، مخلوق خداوند است و انسان تنها کسب کننده فعلی است که خداوند آن را به دست انسان ایجاد می‌کند. معتزله به انگیزه نفی بدی‌ها از خداوند، منکر صدور فعل عبد از خدا شده‌اند و منشاء افعال اختیاری را عبد می‌دانند. برخی فلاسفه نسبت افعال اختیاری انسان را به خدا به صورت فاعلیت طولی دانسته اند، ولی صدرالمتألهین با استفاده از دلایل عقلی و مبانی وحیانی، در صدد جمع بین اختیار انسان و توحید افعالی برآمده است. در این پژوهش ضمن بیان مبانی اشاعره درباره افعال اختیاری انسان و تحلیل و نقد آن، مبانی ملاصدرا درباره افعال اختیاری انسان تبیین می‌شود و رابطه آن با توحید افعالی با توجه به دلایل عقلی و نقلی مورد تحلیل و پژوهش قرار می‌گیرد.
صفحات :
از صفحه 43 تا 66
قلمرو حسن و قبح عقلی در مسائل کلامی از دیدگاه علامه شعرانی
نویسنده:
محمدجواد حیدری کاشانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه قم ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله به نقش اساسی نظریه حسن و قبح عقلی در اثبات بسیاری از دعاوی الهیات و کلام از دیدگاه علامه شعرانی می‌پردازیم. پس از توضیح دلایل شعرانی در قبول نظریه حسن و قبح عقلی به موارد استفاده از آن در آثار ایشان اشاره شده است. چگونگی اثبات ضرورت دین، توضیح انواع نیازهای آدمی به دین و انتظار بشر از دین براساس نظریه حسن و قبح عقلی بیان شده است.
صفحات :
از صفحه 180 تا 198
  • تعداد رکورد ها : 21