جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خوش بینی عامل نشاط و تحرک در زندگی است که دین مبین اسلام برای آن ارزش زیادی قائل شده است و در سخن معصومان احادیث بیشماری در این موضوع دیده می شود، روانشناسان هم معتقدند؛ امید و خوش بینی نشانه ای از سلامت روانی، پختگی و نیرومندی به حساب می آید. در این مقاله که به صورت کتابخانه ای انجام شده است ابتدا به مفهوم و ارزش خوش بینی پرداخته شده، سپس اقسام و آثار آن را مطرح کرده است. و در بخش آخر به راهکارها و پیش نهادهایی برای افزایش روحیه ی امید و تقویت خوش بینی پرداخته است.

یکی از مهم ترین نیازهای بشر شادی و شاد زیستن است . اما امروزه با کمال تاسف مشاهده می شود که عده ی زیادی – به ویژه از میان قشر جوان – به علل گوناگون به جای روی آوردن به شادی های حقیقی و برخورداری از لذتهای معنوی گمشده خود را در میان برنامه هایی مانند موسیقی ، مجالس مختلط ، پارتی ها ، قمار ، مشروبات الکی ، قرص های روان گردان و ... می جویند .از طرف دیگر در دین اسلام که منطبق بر فطرت است به این نیاز انسان توجه شده است اما متاسفانه در رویکرد مباحث دینی شادی مورد غفلت و کم توجهی قرار گرفته است این در حالی است که در آموزه های دینی به طور گسترده ای به روشهای شادی پرداخته شده است و هدف تحقیق حاضر بررسی این روشها در قالب آیات و روایات است . روش مورد استفاده در این تحقیق تحلیل محتوایی است که برای انجام این تحقیق ابتدا واژه های مترادف با شادی و غم استخراج و با استفاده از نرم افزارهای گنجینه روایات نور و جامع تفاسیر آیات و روایات مرتبط با شادی استخراج گردیده است و با روشهای نقلی و عقلی اطلاعات پردازش شده است .روشهایی که در آیات و روایات در مورد ایجاد شادی توصیه شده است به سه دسته روشهای شناختی (تخریب حصارهای غم ، امید ، مثبت اندیشی ، خودشناسی ،مژده و بشارت ، تعجب و شگفتی ، هدفمندی ، واقع نگری و رضایت مندی) ، روشهای رفتاری (بهره گیری و بهره مندی از موهبت های الهی ، آراستگی و خودآرایی ، کار ، کمک و نوع دوستی ، هدیه دادن ، گشاده رویی و خوشخویی ، روابط و پیوندهای خانوادگی و اجتماعی ) و روشهای شناختی – رفتاری (مذهب و دین ، به وضع موجود نگریستن ، سلامتی ، وضعیت اقتصادی ، رویکرد به ادبیات و هنر ، بخشوده شدن و بخشودن) را نام برد .در مجموع از بررسی آیات و روایات چنین استنباط می شود که نه تنها شادی نهی و انکار نشده ، بلکه روشهای مختلفی برای ایجاد آن بیان شده است که ارتباط بین این روشها و شادی در تحقیقات متعدد تایید شده است .

مواجهه انسان با وجود و زندگی خود همواره یکی از مهمترین دغدغه های او بوده است. هدف این رساله یافتن پاسخ دو متفکر، آلبر کامو و جان هیک، به سوال معنای زندگی است. یعنی پاسخ به این سوال که آیا زندگی به رغم تمام سختیها و رنجها، در نگاهی کلی، ارزش زیستن دارد یا خیر.شیوه پاسخ‌گویی به سوال از معنای زندگی، مبتنی بر مبانی و پیش‌فرضهای جهان‌شناختی و انسان‌شناختی کسانی است که به این بحث می‌پردازند، و بالتبع درنوع پاسخهای مطرح شده، اختلاف نظر وجود دارد پاسخ هیک به عنوان یک فیلسوف پلورالسیت و دینی، پاسخی اوبژکتیو و دین مدارانه است. زندگی انسان در نسبت با آینده ای که بدان منتهی میشود، معنا می یابد. او باید برای بالفعل شدن پتانسیلهای شخصیتی اش تلاش کند و تشبه به مسیح، آرمان او خواهد بود.در مقابل، پاسخ کامو به عنوان فیلسوفی که به حضور خدا در جهان باور ندارد، پاسخی سوبژکتیو است. به عقیده او، جهان به طور ذاتی، عاری از هر نوع معنا و هدفی است اما انسان باید با عصیان علیه وضعیت اسف بار خود و دیگر انسانها و تلاش برای مرمت بنای آفرینش، زندگی خود را معنادار کند.

در این مقاله ضمن مروری بر تلاش‌های پیشین برای استقرار روان‌شناسی اسلامی، با نگرشی نوین، نخست به روشن‌سازی موضع روان‌شناسی اسلامی آینده نسبت به دانش آزمایشی پرداخته و ضمن تأیید آن، پایه‌های فلسفی الگوی روان‌شناسی اسلامی را مورد بررسی قرار داده و در پایان، چارچوب‌های فلسفی چنین الگویی ارایه شده‌اند. این مقاله نشان می‌دهد که روان‌شناسی اسلامی می‌تواند پایه‌ای آزمایشی داشته و روش‌شناسی آن را بپذیرد و در عین حال، از بنیادهای فلسفه‌ی اسلامی سود جوید. انسان را در یک چارچوب معین آزاد بداند، محتوای روانی را شامل پدیده‌های سرشتی (فطری) و آموخته بداند، نگرشی خوش‌بینانه به انسان داشته باشد، موجود زنده را فعال و هدفمند فرض کند، تبیین‌های آزمایشی را به عنوان حلقه‌ای در میانه‌ی پیوستار معلول-علت اولیه ارایه کند، ارزش‌های خود را از اسلام دریافت کند و هدفش کمک به موجود زنده برای خودشکوفایی به معنای اسلامی (زندگی در چارچوب ارزش‌های الهی) است.

شادی یکی از حالات روحی است که انسان بیشتر با آن سرو کار دارد ؛ شادی و بدست آوردن آن از دیرباز مورد توجه انسان قرارگرفته است ، اما روش علمی و تحقیقاتی در مورد شادی از چند دهه بیشتر نمی گذرد . روان شناسان با توجه به تحقیقاتی که انجام داده اند شادی انسان را یکی از عوامل بسیار مهم برای کارآیی بیشتر و زندگی بهتر وی دانسته اند . اما با توجه به اینکه مسلمانان عقیده دارند که دین اسلام ، آخرین دین الهی است و حاوی تمامی نیاز های معنوی بشر می باشد آیا در دین اسلام به شادی اهمیتیداده شده است یا خیر؟ از طرف دیگر با یک نگاه سطحی به قرآن و برخی روایات به این نتیجه می رسیم که اسلام علاوه بر اینکه روی خوشی به آن نشان نداده در برخی موارد شادی را هم مذموم می شمارد .بر این اساس در این تحقیق طی پنج فصل به بررسی ، روان شناسی شادی از منظر قرآن و روایات پرداخته شده است . در فصل اول کلیات تحقیق ارائه شده ، در فصل دوم برای روشن تر شدن مفهوم شادی ، مفهوم مخالف آن یعنی حزن و اندوه درقرآن و روایات به صورت گذرا مورد بحث قرار گرفته است . در فصل سوم شادی از نگاه روان شناسی بررسی شده که شامل : اثرات شادی ، عوامل شادی ، و ارایه ی نتایج تحقیقات صاحب نظران روان شناسی می باشد . که با توجه به اهمیت موضوع برخی از آیات و روایات در این زمینه آورده شده انددر فصل چهارم کلید واژه های شادی در قرآن همچونفرح و سرور مورد تحقیق قرار گرفته اند و در برخی از موارد اقوال مفسراننیز آورده شد . در فصل پنجم شادی از نگاه روایات بررسی شد . در این فصل به تناسب موضوع به بررسی عوامل شادی ، انواع شادی ، نتایج شادی و ...پرداخته شد .با بررسی این موضوع در قرآن و روایات ، نتایج زیر به دست می آید : -قرآن و روایات معصومین نه تنها مخالف با شادی انسان نیست بلکه شادی را در زندگی تجویز می نماید . -قرآن و روایات نه تنها شادی را تجویز می کند بلکه آن را هدفمند ، مطابق با اهداف متعالی و کمالی انسان قرار می دهد -قرآن و روایات با آن دسته از شادی هایی مخالف است که موجب غفلت از یاد خدا ، سبکسری ، تمسخر دیگران و فراموشی آخرت باشد .

پژوهش حاضر به بررسی اثربخشی آموزش مثبت نگری در افزایش امید به زندگی زنان بدون همسر شهر اهواز پرداخته است. نمونه آماری پژوهش 50 نفر بود که به روش تصادفی خوشه ای و تصادفی ساده انتخاب شده و به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم گردید. برای گردآوری داده ها، از پرسش نامه امیدواری میلر استفاده شد که ضریب پایایی آن به شیوه آلفایکرونباخ (91/ 0 r=) محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده های آزمون، از روش آماری تحلیل کواریانس یک متغیر استفاده گردید. سطح معناداری برای تایید فرضیه پژوهش 05/0=α در نظر گرفته شد. یافته های پژوهش نشان دهد که، کاربرد مثبت نگری با تاکید بر آیات قرآن بر افزایش امید به زندگی زنان بدون همسر شهر اهواز مؤثر بوده(0001/0 P=) و تاثیر آموزش مورد نظر، با توجه به نتایج آزمون پیگیری، از ثبات لازم برخوردار بوده است.

این پژوهش، با هدف بررسی رابطه ساده و چندگانه بین هویت دینی، سلامت روان و خوش بینی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شده است. طرح پژوهشی از نوع علّی همبستگی یا پس رویدادی است. جامعة آماری، شامل کلیه دانشجویان پسر و دختر دانشگاه شهید چمران اهواز بود که 186 نفر (93 پسر و 93 دختر) به عنوان جامعه نمونه به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. ابزار مورداستفاده پژوهش ، پرسش نامه هویت دینی کراسکیان موجمباری ، پرسش نامه سلامت عمومی گلدبرگ و پرسش نامه جهت گیری به زندگی شیرو کارور، با روایی و پایایی قابل قبول بوده است. برای آزمون فرضیه ها، از آزمون همبستگی اسپیرمن و تحلیل رگرسیون چندمتغیری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین هویت دینی و خوش بینی با سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داده است که هویت دینی بیشترین سهم را در تبیین و پیش بینی سلامت روان داشته است.

به جهت اهمیت و ارزش بالای تفکر و اندیشه مثبت بر روی سلامتی و آسایش روح و روان و جامعه، مبحث مثبت اندیشی و خوش بینی از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است. در این مجال با توشه گیری از معارف عمیق امام علی (ع) ابتدا مولفه های خوش بینی که شامل توجه انتخابی (توجه مثبت به ابعاد مختلف زندگی انسان مانند توجه مثبت به خدا، جهان، افراد و ...)، مولفه های مثبت اندیشی شامل تفسیر منطقی رویدادها (آزمایشی دانستن سختی ها و حوادث ناگوار، ناپایدار دانستن رویدادهای مثبت و منفی و موثر دانستن خدا، خود و دیگران در وقوع حوادث و رویدادها) و انتظار مثبت (باور داشتن به کمک خدا و وقوع رویدادهای خوشایند و عملکرد درست از سوی دیگران و آینده ای روشن) می باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. سپس آثار و نتایج خوش بینی و مثبت اندیشی در فرد و جامعه از جمله: دستیابی به آرامش، کاهش ترس، اضطراب، حزن، اندوه و دستیابی به موفقیت و نیز موانع خوش بینی و مثبت اندیشی، ضرورت اجتناب از سوء ظن، حسد و بخل تبیین گشته و مورد تاکید قرار گرفته است.