جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

غیرت درلغت به معنی تعصب وحمیّت در حفظ عرض و ناموس است معانی متفاوت و گوناگونی برای کلمه غیره بیان گردیده است لیکن، آن چه در بین مردم بدان معنی مشهور است، عبارت است از سعی در محافظت هر آن چه که نگهبانی آن لازم و واجب است و غیرت از شجاعت نشأت می گیرد. فرق غیرت و عفت این است که؛ « عفت، خودنگهداری و مواظبت از خویش است. ولی غیرت نگهداری و مواظبت از دیگری است .» در نظام آفرینش غیرت جایگاه ویژه ای دارد. در بسیاری از حیوانات همچون خروس این حس دفاع به چشم می خورد و در تمامی انسان ها تقریباً این حس وجود دارد و وجود این حالت یک ارزش انسانی است که از اراده ی اخلاقی او سرچشمه می گیرد. در مورد درجات غیرت، شبلی می گوید غیرت دو تاست: « غیرت بشریت بر تن ها و غیرت خداوند بر دل ها .» غیرت و تعصب ناموس یکی از عوامل اساسی عزت و حفظ حریم خانواده است. به همان اندازه که بی تفاوتی و بی غیرتی زمینه ساز فساد و آلودگی جامعه می شود، غیرت و حساسیت در برابر منکرات نیز نقش ارزنده ای دارد. برخی از آثار فردی غیرت عبارتند از: عفت و پاکدامنی، جلو گیری از فساد و .... وبعضی از آثار اجتماعی آن شامل ، ثبات خانواده، حفظ نظام اسلام، و ... می شود. همچنین برخی از اقسم غیرت عبارتند از: غیرت در اولاد، غیرت در اموال،غیرت در مورد همسایگان،غیرت سیاسی و انقلابی،غیرت جنسی، غیرت ملی و ... . گرچه در قرآن واژه ی غیرت به کار نرفته است. اما از برخی آیات قران می توان بحث غیرت و حساسیت در برابر منکرات را استفاده نمود. همچون آیات امر به معروف و نهی از منکر، حجاب، جهاد، دفاع، هجرت، شهادت و ... . از آن جا که خالق همه اشیاء خداوند قادر است و نیز سرآمد تمام صفات حسنه و منبع آن صفات ذات خداوند است، بنابراین خداوند غیرتمند ترین، غیرتمندان است. در روایات اسلامی نمونه های بسیاری از غیرتمندی بیان شده است که از نمونه ی آنان غیرت حضرت رسول اکرم ( ص)، حضرت ابراهیم ( ع) و حضرت ابوالفضل ( ع) و .... می باشد.

با پیشرفت جوامع و روی کار آمدن دولت ها، حقوق خصوصی توسط حقوق عمومی محدودتر گردید و چون لازمه زندگی اجتماعی، واگذاری حقوقی چون مالکیت فردی به حاکمیت جامعه می باشد تا همگان از رفاه برخوردار شوند، بنابراین بهتر است این روابط توسط قانون به نظم درآید. براساس "قاعده سلطنت" مالک حق هرگونه تصرف در اموال خود دارد؛ چرا که مالکیت، حقی انکارناپذیر است و به دلیل اهمیت آن، کانون توجه نظام های حقوقی مختلف واقع شده و تبعاً دچار تغییرات گوناگون شده است و مفهوم کنونی آن متأثر از این تغییرات می باشد. از دیگر سو مطابق "قاعده لاضرر" هیچ کس حق اضرار به دیگری ندارد؛ این محدودیت شامل تمامی افراد حقیقی و حقوقی می شود؛ لذا دولت هم نمی تواند به بهانه نفع عمومی از حق مالکیت افراد چشم پوشی نماید. پس در تعارض میان مصالح عامه و منافع خصوصی، مصالح عمومی به دلیل تعلق آن به افراد جامعه و ارتباط با منافع عامه مقدم است. ناگفته نماند ملی کردن، مصادره و خرید املاک از رایج ترین شیوه های سلب مالکیت توسط نهادهای عمومی است .گرچه تفاوت هایی در قلمرو، هدف و نحوه سلب مالکیت دارند، ولی مبنای کار آن ها، تأمین منافع عامه است؛ قدرت حاکمه یا همان دولت نیز تنها راه مسأله را اجبار فرد به واگذاری حق خود، پرداخت قیمت عادله و تا حدودی جبران خسارات اشخاص می داند که از راه تصویب قوانین مناسب، برنامه ریزی صحیح و راهکارهای مطابق قانون، نظم عمومی و اخلاق حسنه به دست می آید.

برای آشنایان با قواعد، نخستین مفهوم متبادر از واژه «حریم» آن است که در بحث مربوط به املاک (اراضی، چاه ها، قنوات و چشمه ها و نظایر این ها) مورد بررسی و مناقشه قرار می گیرد. اما آن چه در این نوشتار بررسی می شود «حریم گویش» است و این که آیا گویش ها و لهجه ها نیز حریم دارند یا خیر؟ آیا می توان به بهانه ساخت برنامه طنزی که باعث شادی گروهی باشد، گویش یا لهجه ای را دست مایه طنز قرار داد؟ در این نوشته، کوشیده ام نشان دهم که چنین حریمی وجود دارد و کسی حق هتک حرمت گویشی را ندارد.