جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب مثنوی شریف، معنویت و شرافت خود را مدیون عوامل مختلفی است که شاید استفاده ها و استنادهای متنوع و هنری صاحب مثنوی از قرآن کریم، در راس آن عوامل قرار داشته باشد. یک دسته از بهره های معنوی و درس های معرفتی و پربسامد مولانا از کتاب حق تعالی نیز بی گمان از راه دقت و تامل در احوال و اقوال پیامبران الهی حاصل شده است.نوشتار حاضر می کوشد برخی از این درس ها و نکته یابی های عرفانی - اخلاقی مولانا را، با محور و موضوع اتحاد و همانندی انبیا، در حد مجال و مقال، کشف کند و تبیین نماید. از این رو،‌ نگارنده در بخش اول مقاله به معرفی و دسته بندی مباحث مربوط به اتحاد و همانندی انبیا در قرآن، به عنوان ماخذ نظری و اصلی مولانا در این باره پرداخته است. با عناوینی مثل اتحاد و همانندی انبیا در مبدا دعوت، اهداف و وظایف مشترک در بعثت و پیام انبیا، و همانندی یا اتحاد قرآن با کتاب های پیشین؛ و سپس، تجلی و تاثیر همین موضوع در مثنوی، در بخش دوم یا متن مقاله بازنمایی می گردد، با عناوینی مثل همانندی در شخصیت، همانندی در دعوت و همانندی در هدف انبیا، که هر کدام در بخش های کوچک تر، به همراه نمونه های مشخص بررسی و تبیین شده است.سخن تازه این گفتار آن است که مخاطبان کتاب مثنوی، کتاب مثنوی، می توانند با پیروی از شیوه معنوی و معرفتی مولانا در استفاده از کتاب الهی، به «سر صحف» واقف آیند، و با کشف و درک همانندی ها و همسانی های (دعوتی و شخصیتی) انبیای الهی، به عوامل و دلایل مهم و با استحکامی جهت تقریب مذهبی و تفاهم بین الادیانی دست پیدا کنند، و با این معرفت حیات بخش، ریشه بسیاری از اختلافات و جنگ های دینی و عقیدتی در جهان خاکی را شناسایی و رفع سازند، و در نهایت به زندگی مسالمت آمیزتر، انسانی تر و الهی تری دست پیدا نمایند.

این رساله قصد دارد پس از بررسی اجمالی مفهوم شادمانی و تبیین آن از منظر علوم مختلفی همچون فلسفه، روان شناسی، پزشکی به دنبال تعیین سرچشمه و خاستگاه شادی از نگاه دین بر آید و به توصیف خصوصیات، عوامل موثر در شادمانی و آثار و نتایج آن از دیدگاه آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) بپردازد. عناوین کلی این رساله به این صورت می باشد: مفهوم شادمانی، منشاء شادی و تقسیمات آن، جایگاه شادی، عوامل شادی

در این تحقیق قرآن در آیات و روایات بررسی شده و مطالب آن در سه فصل با این عناوین آمده است: فصل اول، شناخت قرآن به واسطه قرآن: اسامی و اوصاف قرآن، تعلیم و تکریم قرآن، دلایل وحیانی بودن قرآن، حقانیت قرآن، مصونیت قرآن از تحریف؛ فصل دوم، قرآن شناسی در آیینه نهج البلاغه: اوصاف و ویژگی های قرآن در نهج البلاغه، کلام علی(ع) در باب قرآن؛ فصل سوم، شناخت قرآن در پرتو کلام ائمه معصومین(ع): ضرورت فهم و شناخت قرآن، کلام ائمه در باب عرضه سنت بر کتاب، احادیث وارده در باب قرآن (فضیلت، ثواب قرائت،..).

این تحقیق از یک مقدمه و چهار فصل با این موضوعات تشکیل یافته است: مقدمه: معرفی قرآن، معنای لغوی تفسیر، معنای اصطلاحی تفسیر، تاریخ تدوین تفسیر، مراحل تدوین علم تفسیر، تفسیر مأثور یا تفسیر اثری، مشهورترین تفاسیر اثری؛ فصل اول، پاره ای از خصائص قرآن: قرآن هدایت و برهان و موعظه و نور از جانب پروردگار است، قرآن قابل فهم است، اجمال قرآن، ذکر بودن قرآن و معرفی اهل ذکر، قرآن دارای آیات محکم و متشابه است، قرآن دارای ظاهر و باطن است؛ فصل دوم، چگونگی راه یابی به مفاهیم قرآن: بیان پیامبر(ص) در ضرورت حضور امامان معصوم(ع) در کنار قرآن، بیان علی(ع) در مورد راسخان در علم؛ فصل سوم، تبیین جایگاه ائمه و ضرورت مراجعه به تفسیر روایی: مقاصد قرآن، کلام ثقیل خداوند چگونه آسان می گردد، آیات قرآن مجمل است و نیاز به مبین دارد، چگونگی تفسیر و هدایت اهل ذکر، قرآن حجت خدا بر خلق است و چگونه می توان از این حجت الهی بهره گرفت، صراحت قرآن در ارجاع به سوی مبین، نتیجه ی عدم رجوع به قرآن گمراهی و ضلالت است، ضرورت مراجعه به اهل قرآن در متشابهات؛ فصل چهارم، سخن صحابه و تابعین و دانشمندان اهل سنّت درباره ی اهل بیت(ع)

در این پایان نامه دیدگاه های قرآن، احادیث و روان شناسی در زمینه آرامش و عوامل رسیدن به آن و نتایج و آثار آن به شیوه تطبیقی بررسی شده و این مباحث آمده است: بیان معنای لغوی طمأنینه از دیدگاه کتب لغت و عرفا و مفسران، توضیح معنای لغوی و اصطلاحی واژه های موافق و مخالف طمأنینه، توضیح و تفسیر و بررسی آیات مربوط به سکینه، رابطه مذهب و آرامش روانی از دیدگاه قرآن، نظریات روانشناسان در این زمینه. نتیجه این پژوهش این است که دستورها و توصیه های قرآن و حدیث در این باره، با تحقیقات روانشناسان تناقضی ندارد.

قرآن کریم به عنوان معجزه جاوید الهی، گنجینه معارف آسمانی و مخزن انوار هدایت خداوند برای انسانها می باشد، لکن علیرغم این حقیقت، قرآن جایگاه اثر بخش و منزلت والای خود را در متعالی نمودن ابعاد زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان نداشته است. مساله مهجور قرار دادن قرآن و در واقع مهجوریت مسلمانان نسبت به قرآن، به معنای دور ماندن مسلمانان از قرآن و در نتیجه محروم شدن از هدایت خداوند می باشد. سیر مطالب در این پایان نامه بدین قرار است: در فصل اول ابتدا به تبیین و تشریح مفهوم مهجوریت قرآن وجلوه های گوناگون آن و سپس به ابعاد مختلف مهجور شدن قرآن پرداخته شده است. در فصل دوم این رساله به بررسی زمینه ها و علل وعوامل مهجور شدن قرآن اشاره و سپس به آثار مترتب بر آن پرداخته شده است. و در فصل سوم، راههای بازگشت به قرآن وانس با آن ذکر شده واینکه چگونه مسلمین به قرآن باز گردند و عظمت های گذشته را تجدید نموده و در صحنه معارضه با فرهنگ غرب فائق آیند. روش تحقیق بعد از گرد آوری اطلاعات و تحلیل آنها، روش استنباطی، اجتهادی و متکی بر تفاسیر معتبر می باشد.

در این پایان نامه سعی شده، با استفاده از روایات ونظرات دانشمندان اسلامی وجه تسمیه اسامی سوره های قرآن و نیز گروههای سور قرآن بررسی شود. گروههای سور عبارتند از: مئین، مثانی، مفصل، بساطین، دبابیج،ریاض، فواتح و جز آنها.

موضوع پژوهش حاضر نگاهی است به بررسی غیبت از دیدگاه قرآن و سنت و هدف کلی، شناساندن غیبت به عنوان یک معضل اجتماعی و فردی و اهداف ویژه آن بررسی و پیامدهای غیبت، اثبات حرمت غیبت از راههای مختلف، و معرفی راههای درمان و مجوزات غیبت،ایجاد انگیزه برای حرکت جامعه به سوی اخلاقیات اسلامی است. این رساله از 4 فصل تشکیل شده است که در ابتدا کلیات تحقیق اعم از تعریف و تبیین موضوع، ضرورت و اهمیت تحقیق و... می باشد. و در فصل اول مفهوم غیبت از نظر لغوی و اصطلاحی بررسی شده است. در فصل دوم این تحقیق به بررسی پیامدهای غیبت و ادلة حرمت و... پرداخته شده. و در فصل سوم به معرفی راههای درمان و کفارة غیبت، اشاره نموده و در فصل چهارم مجوزات غیبت معرفی شده و در آخر به گوشه ای از پرسشهای احتمالی که در ذهن هر خواننده ای مطرح خواهد شد با توجه به نظر فقهای شیعه مورد توجه و پاسخ داده شده است. و همچنین پیامدهایی را که این رذیله در زمینة فردی، اجتماعی اخروی به وجود می آورد، می تواند انگیزه ای برای دوری از این صفت خبیث باشد و با دانستن راههای درمان آن انسان می تواند گام به گام خود را به سعادت دنیوی و اخروی نزدیکتر کند. منابع مورد استفاده در این تحقیق متون اسلامی و تألیفات اندیشمندان و تفاسیر فقهاء عالیقدر شیعی است که با استفاده از روش تحقیق توصیفی، تحلیلی صورت گرفته است.

هدف از نگارش این اثر فراهم آوردن مقدمه ای است برای کوشش های بعدی و آینده در ایجاد ارتباط مستقیم بین قرآن و مخاطبان غیر عرب زبان آن و سعی در آغاز به زدودن تصوری است که زبان مبین قرآن را پرده و پوشش می شمارد و نیز ممکن گردانیدن مشاهده و بررسی خوشه واژه ها که در علوم امروز نقشی بارز و تعیین کننده دارند و یافتن مهارت فهمی انتزاعی از بسیاری واژه ها با نظر اولیه بر صوت و صورت آنها بدون مراجعة شتابان به معاجم و نیز حفظ معانی کثیر با الفاظ قلیل. گفتنی است کوشش صورت گرفته در این فرهنگ اشتقاقی تطبیقی، صرفا جمع واژگان دخیل در قرآن نیست و بسی فراتر از آن است. واژگان مبدأ واژگان قرآنی و واژگان مقصد واژگان زبانهای مختلف اند که اهم آنها عبارت است از عربی، فارسی، فرانسه، انگلیسی، لاتین و یونانی.

در این پژوهش، فضیلت علم و دانش، از دیدگاه قرآن و سنت بررسی شده است. علم در لغت به معنای دانستن، ادراک و معرفت و در اصطلاح به معنای پدید آمدن حقایق و اطلاعاتی از اشیاء در ذهن است. علم، یکی از مهمترین عواملی است که انسان را در مقام خلیفه الهی قرار می دهد و به انسان روشنایی و توانایی می بخشد و مهمترین ابزار، برای شناخت یگانه معبود هستی است. تعلیم و تربیت همه دوره های زندگانی، یعنی زگهواره تا گور را در بر می گیرد و سعادت و شقاوت انسان را تضمین می کند. این پژوهش شامل سه بخش، و هر بخشی دارای سه فصل می باشد که در آن به تاریخچه علم، فضیلت علم از دیدگاه قران و سنت و تعلیم و تربیت در اسلام اشاره شده است و علم به عنوان بزرگترین سرمایه بشریت شناخته شده است و بیانگر این مطلب است که علومی که در اسلام به فراگیری و نشر آن سفارش شده منجر به سعادت انسان در دنیا و نیل به درجات رفیع در آخرت می گردد و خداوند متعال، بعد از نعمت ایجاد عالم و آدم، علم را به عنوان والاترین نعمت بر شمرده اند.