جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش فصلی به شناخت رساله ی حقوق و روایت گر آن اختصاص یافته است . این امر ابتدا با دو نگاه معین پیگیری می شودکه در نگاه اجمالی ،کتابشناسیِ تاریخی و در نگاه تفصیلی ، بررسیِ سندی بحث شده است و در ادامه به خاطر اهمیت و والایی متن، جایگاهِ روایت گر و اولین مخاطبِ آن، یعنی جناب ابی حمزه ثمالی تشریح و معرفی می گردد. فصل سوم ناظر به جایگاه اخلاقی رساله ی حقوق است. در این فصل رویکرد اصلی پایان نامه تبیین می شود در رساله ی حقوق، چون حقوق واقعیت دارند ، فضیلت هایِ اخلاقِ واقعیت محور نمایان می شوند. یعنی در فضای این رساله ، به یک معنایِ خاص، اخلاق از حقوق انتزاع می شود اما ماهیت این حقوق بر خلاف حقوقِ موضوعه ی رایج است. بیان امام سجاد شباهتی به قوانین موضوعه ی حقوقدان ها ندارد بلکه نوعی توصیف از واقعیتِ انسان و جهان ارائه می کند اما این توصیف در قالب طرح حقوقِ پنجاه گانه صورت می پذیرد. در فصل چهارم مفاهیم اصلی و یا مفهوم محوریِ اخلاق مدنظر قرار می گیرد و به خاطر منهجِ رساله ی حقوق موضوع با محوریتِ کلمه حق دنبال می شود در این میان تبیین جهان شناسانه مفهوم حق به عنوان مفهومِ بنیادین اخلاق با تاکید بیشتری طرح شده است . با تبیین جهان شناسانه مفهوم" حق " به عنوان بنیادی ترین مفهوم ، روشن می گردد که یکتایی منشاء اخلاق و حقوق ثمره ی وجودی چه چیزی است. در فصل پنجم شیوه بیان فضایل اخلاقی در رساله ی حقوق آشکار می شود. در فصل ششم به منظور طرح مبانی و مبادی رصدِ اصلی ترین فضائل اخلاق ، پیشنیازهای بحث که ذهنیت ما را درباره ی مفهوم عبادت ، تقوا و ایمان اسلامی تشکیل می دهد بررسی شده تا از منظر رساله ی حقوق زمینه ی تشخیص درست و رصد فضیلت اصلی مهیا گردد در ادامه در فصل هفتم تفصیل حقوق مطرح شده توسط امام ، آمده است و از طرف دیگر مقدمه رساله که بیشتر خلاصه ی عناوین حقوق را برمی شمارد در ضمیمه شماره یک درج شده است لذا با مراجعه به ضمیمه شماره یک و فصل هفتم ، کل نامه امام سجاد(علیه السلام) در اختیار قرار می گیرد.وسرانجام در فصل هشتم با نتیجه گیری ازفضا وروح رساله ی حقوق،در نهایت فضیلت اصلی را حق گرایی یا وفاداری نسبت به حق شمرده به ضرورت طرح همه فضائل بر محور فضیلت اصلی اشاره شده است.

تحقیق حاضر در دو فصل با این مباحث به نگارش درآمده است: فصل اول، بررسی حق گرایی در قرآن و حدیث: واژه یِ حق در لغت، حق گرایی در اصطلاح، ویژگی حق در قرآن، مصادیق حق در قرآن، حق گرایی از دیدگاه معصومین(ع)، موانع شناخت و پذیرش حق; فصل دوم، بررسی عدم تعصب در قرآن و حدیث: واژه یِ تعصب در لغت، عصبیت در اصطلاح، انواع تعصب، عدم تعصب از دیدگاه قران، تعصب از دیدگاه معصومین(ع)، علل و انگیزه هایِ تعصب، مفاسد و زیان های تعصب و درمان آن