جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف: هدف پژوهش حاضر آن است که مشخص کند کاربرانی که دارای گرایش مذهبی اسلامی قوی تری هستند، در کنکاشهای اینترنتی خود از مسائل غیر اخلاقی، غیر ارزشی و عواملی که موجب انحطاط آنها می شود، دوری می کنند. روش: روش تحقیق، زمینه یابی پیماشی (survey) است. یافته ها: یافته های پژوهش به طور کلی نشان می دهد کاربرانی که گرایش مذهبی اسلامی در آنها قوی تر است، در کنکاشهای اینترنتی بیشتر به مسائل اخلاقی و ارزشی توجه دارند. در مورد عامل (R1) عقاید و مناسک، میانگین افراد متاهل از مجرد بالاتر است. بین کاربران دارای رشته های تحصیلی مختلف در خصوص عوامل یاد شده بر اساس پرسشنامه گرایش مذهبی(R ، R1 ، R2)، تفاوت معنادار مشاهده نمی شود. بین کاربران گروههای سنی مختلف در خصوص عامل عقاید و مناسک (R1)، تفاوت معنادار است؛ ولی در خصوص دو عامل دیگر(R2 و R)؛ یعنی اخلاق و جهت گیری مذهبی اسلامی، تفاوت معناداری مشاهده نمی شود. نتیجه گیری: نهادینه کردن اخلاق اسلامی در کاربران، بهترین راهبردی است که می تواند آنها را از کنکاشهای اینترنتی غیر اخلاقی دور کند. همچنین می توان ابزارهایی را در جهت دورسازی کاربران از مسائل غیر اخلاقی و غیر ارزشی به کار گرفت؛ مثل طرح قوانین ویژه اینترنت، اخذ مجوز و تعهد مبتنی بر محتوا یا قرار دادن فیلترهایی در خصوص منع کاربران، چنان که کشورهای مختلف از آنها استفاده می کنند. اما هیچ راهکاری بهتر از تقویت مبانی ارزشی، اخلاقی و دینی و ایجاد خود کنترلی و خود ایمنی نیست.

ترل باینوم (Terrell Ward Bynum) تاثیرگذارترین فیلسوف اخلاق در سه دهه اخیر است که در سال 1998، مقاله ای با عنوان «اخلاق و انقلاب اطلاعات» را منتشر کرد. اخلاق اطلاعاتی به شناسایی و تحلیل تاثیرات فناوری اطلاعات بر ارزش های اجتماعی و انسانی نظیر حریم خصوصی، امنیت، خودسازی و مواردی دیگر می پردازد. با توجه به اهمیت این موضوع در محیط دیجیتال، بر آن شدیم تا از طریق میدانی دیدگاه کاربران اینترنت در کتابخانه های پژوهشی مستقر در تهران را درباره اخلاق اطلاعاتی جویا شویم. جامعه آماری مقاله، کاربران آشنا به محیط دیجیتال در 139 کتابخانه پژوهشی مستقر در شهر تهران است که از طریق نمونه گیری ساده تصادفی (306 از 338 نفر) انتخاب شدند. روش پژوهش حاضر، پیمایشی- توصیفی و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه شامل 14 سوال است. یافته ها نشان می دهد که بیش از 70 درصد کاربران پژوهشی با اخلاق اطلاعاتی آشنایی دارند و این موضوع را بسیار باارزش و مهم تلقی می کنند. آشنایی کاربران کتابخانه ها، به ویژه کتابخانه های پژوهشی، با شاخص های اخلاق اطلاعاتی بسیار مفید است زیرا رعایت این اصول را بسیار سهل تر می کند نقطه قوت این پژوهش جدیدبودن و مهم بودن آن است؛ زیرا هنوز پژوهش قابل اتکایی در این زمینه یا صورت نگرفته یا به صورت جزئی در یکی از موضوعات اخلاق اطلاعاتی بوده است.