جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظام تعلیم وتربیت دارای عناصر و ارکانی نظیراصول، هدف،روش،شاگرد،برنامه ریزی وارزشیابی ‏است. درمیان این عناصر ارزشیابی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بدون ارزشیابی فرایند ‏آموزش ناقص خواهد بود. این عناصر و از جمله ارزشیابی تحت تاثیر مبانی نظری مکاتب ‏فلسفی است وانسان شناسی از هر مکتب است .چگونگی شکل ‏گیری عناصر،اصول وروش های تربیتی را تحت تاثیر قرار می دهد. هدف این پژوهش استنتاج آموزه ‏های انسان شناسی اسلامی در ارزشیابی آموزشی است.عناصر نظام تعلیم و تربیت و به خصوص ‏ارزشیابی آموزشی به شدت تحت تاثیر ابعاد وجودی انسان است . به عبارت دیگر کم وکیف ‏ارزشیابی آموزشی وابسته و منوط به آموزه های انسان شناسی اسلامی است.بدین ترتیب شناخت ‏ارزشیابی آموزشی بدونشناخت تاثیر آموزه های انسان شناسی اسلامی برآن ممکن نیست. ‏در پژوهش حاضر با استفاده از ‏روش تحلیلی-اسنادی در حوزه انسان شناسی اسلامی به تدوین مولفه ها و ‏آموزه های آن ، تحلیل و بررسی نسبتا جامعی را از مبانی انسان شناسی این مکتب و اشارات تربیتی ‏مستخرج از آن مبانی در حوزه ارزشیابی فراهم ساخت . سپس با تحلیل الگوهای ارزشیابی در دو ‏طیف اثبات گرایی -پدیدار شناسی میزان تطابق اصول ورویکردهایارزشیابی متداول با مبانی و ‏آموزه های انسان شناسی مورد بررسی و تحلیل قرارگرفت. درنهایت ارزشیابی کیفی و ‏شیوه های متناسب با آن می تواند ضمن همنوایی با دلالت های تربیتی آموزه های انسان شناسی ‏اسلامی در نظام ارزشیابی آموزشی ، موجب تحقق اهداف متعالی نظام تعلیم و تربیت اسلامی نیز ‏گردد.‏ مهم ترین نتایج این پژوهش عبارتنداز: 1.تنظیم وتدوین چارچوبی از آموزه های انسان شناسی اسلامی است که بتواند در فعالیت ها و برنامه ریزی ها در ارزشیابی آموزشی و پژوهش های موجود در آموزش و پرورش ، اثر هدایت آفرین و الهام بخش داشته باشد. 2.فراهم آوردن صورت بندی مشخصی از مبانی انسان شناسی اسلامی در ارزشیابی آموزشی.3. استنتاج دلالت های تربیتی آموزه های انسان شناسی اسلامی در ارتباط با آموزش و پرورش و اصول و رویکرد های ارزشیابی آموزشی .4. با تحلیل ونقد و بررسی الگوهای رایج در حوزه ارزشیابی آموزشی ، می توان گفت که ارزشیابی همسو با تربیت اسلامی می توان از شیوه های کیفی و کمی ، روان سنجی و مسئولیت سنجی ، رویکرد های خودسنجی ، سنجش های اجتماعی ، ارزشیابی تکوینی و پایانی به صورت مکمل استفاده کرد .اما به کار گیری در شیوه های کیفی چون مسئولیت سنجی ، خود سنجی ،که در گروه الگو های پدیدارشناسی قرار دارند و از سه ویژگی برجسته کل گرایی ، طبیعت گرایی و استقرایی بودن برخوردارند ، در تربیت اسلامی توجیه پذیرتر است.

هدف این مقاله بررسی ارزشیابی به ویژه ارزشیابی آموزشی در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) است. یافته های این بررسی نشان می دهد که در سیره معصومان (ع) انواع ارزشیابی از قبیل ارزشیابی معلم و فراگیر، ارزشیابی تشخیصی، تکوینی و پایانی، ارزشیابی شفاهی، ارزشیابی انفرادی، ارزشیابی هدف گرا و ارزشیابی مشارکتی مورد توجه بوده است.