جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به این که ایران کشوری سرشار از منابع غنی و گسترده انرژی است، تعیین رابطه بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی می تواند در تبیین سیاست های بخش انرژی کمک موثری به سیاست گذاران کند. از دیر باز در دیدگاه مکاتب مختلف اقتصادی، منابع طبیعی، سرمایه و نیروی کار از مهم ترین عوامل موثر بر رشد اقتصادی به شمار می آمدند. در نظریه های جدید رشد، عامل انرژی نیز به الگوها وارد شده است. در این زمینه مقاله حاضر با توجه به ارتباط نزدیک بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی، به بررسی رابطه بین مصرف نهایی انرژی در بخش خانگی و تجاری (به عنوان تقاضای نهایی انرژی) و بخش های صنعت، حمل و نقل و کشاورزی (به عنوان تقاضای واسطه ای انرژی) از یک سو و رشد اقتصادی ایران از سوی دیگر طی سال های 1346-1383، با استفاده از روش های آزمون علیت گرنجر استاندارد و تصحیح خطا پرداخته است. نتایج حاصل از علیت گرنجر استاندارد نشان دهنده این است که یک رابطه علیت گرنجری یک طرفه از تقاضای نهایی انرژی به رشد اقتصادی و یک رابطه علی دو طرفه بین رشد اقتصادی و تقاضای واسطه ای انرژی وجود دارد. نتایج حاصل از برآورد مدل های تصحیح خطا نیز نشان می دهد که در کوتاه مدت و بلند مدت، رابطه علیت گرنجری دو طرفه بین تقاضای نهایی انرژی و رشد اقتصادی و هم چنین بین تقاضای واسطه ای انرژی و رشد اقتصادی وجود دارد.

مقاله حاضر به بررسی رابطه بین سیاست های تجاری و رشد اقتصادی در ایران بر اساس چارچوب مدل رشد درونزای لوکاس (1988) می پردازد. برای اجتناب از رگرسیون های جعلی از رویکرد هم انباشتگی جوهانسن و مدلسازی تصحیح خطا استفاده شده است. نتایج تجربی حاکی از وجود یک رابطه تعادلی هم انباشته بین تابع رشد اقتصادی و عوامل تعیین کننده آن نظیر تشکیل سرمایه، نیروی کار، سرمایه انسانی، صادرات حقیقی و نرخ تعرفه وارداتی است. به منظور پویایی های کوتاه مدت درون نمونه و برون نمونه ای از دو ابزار مدل های تصحیح خطا و تجزیه واریانس (VDCS) و تابع عکس العملی آنی (IRFS) استفاده شده است. نتایج حاصل از VECM نشان دهنده وجود علیت از طرف متغیرهای سمت راست مدل به سمت متغیر تولید ناخالص داخلی است. از طرف دیگر شواهد ناشی از VDCS حاکی از آن است که متغیر صادرات حقیقی، نرخ تعرفه وارداتی و سرمایه انسانی نقش تعیین کننده ای در توضیح دهی تولید ناخالص داخلی داشته است. هم چنین شواهد توابع عکس العمل آنی (IRFS) حاکی از وجود همگرایی در رابطه بلند مدت تعادلی است.