جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله بر اساس رویکرد جامعه شناختی به بررسی و مطالعه میزان اعتماد اجتماعی پرداخته است. این نوشتار، بر این فرض استوار است که اعتماد اجتماعی (در جایگاه مفهوم اصلی پژوهش حاضر)، یکی از جنبه های مهم روابط اجتماعی و زمینه ساز همیاری و مشارکت اجتماعی بین اعضای جامعه است. سوال اصلی این است که آیا میزان اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه های زنجانی به عنوان محور روابط اجتماعی، با ویژگی های فردی و موقعیتی دانشجویان و تعاملات اجتماعی آنان با گروه های اجتماعی، میزان سرمایه های اجتماعی (میزان امنیت اجتماعی، حمایت از نظم اجتماعی موجود، تعهد اجتماعی، آنومی اجتماعی، بیگانگی اجتماعی، امیدواری اجتماعی، همبستگی اجتماعی، مشارکت اجتماعی، منزلت اجتماعی، اقتدار اجتماعی و ریسک پذیری اجتماعی) رابطه دارد؟ نتایج به دست آمده نشان می دهد که از نظر دانشجویان دانشگاه های زنجان بین برخی از مولفه های اثرگذار بر اعتماد اجتماعی به ویژه (مشارکت اجتماعی، همبستگی اجتماعی، آنومی اجتماعی، بیگانگی اجتماعی، امیدواری اجتماعی، گرایش به ریسک اجتماعی، امنیت اجتماعی، حمایت از نظم اجتماعی موجود، تعهد اجتماعی) و اعتماد اجتماعی رابطه شدید وجود دارد و این رابطه بین بعضی دیگر از مولفه ها از جمله (منزلت اجتماعی، اقتدار اجتماعی) حالت متوسطی دارند. در تحلیل نهایی متغیرهای (میزان مشارکت اجتماعی، همبستگی اجتماعی و امنیت اجتماعی) نسبت به سایر متغیرها در ایران برجستگی و نمود خاصی پیدا کرده به طوری که در تبیین و پیش بینی اعتماد اجتماعی بالاترین سهم را به خود اختصاص داد. بنابراین در اثرگذاری یافته های نظری این پژوهش ضمن تایید رابطه اعتماد اجتماعی با اکثر متغیرهای مورد توجه در دیدگاه های خرد، برای دستیابی به دریافتی از پدیده های سطح کلان که متضمن اعتماد هستند، سودمند است و عاملی برای تلفیق دیدگاه های خرد و کلان در قالب یک چارچوب مفهومی برای «اعتماد اجتماعی» است.

سرمایۀ اجتماعی در هر گروه یا جامعه ای نشان دهندۀ کیفیت کارکرد نهادهای اجتماعی آن جامعه است. وجود میزان قابل قبولی از سرمایۀ اجتماعی موجب تسهیل کنش های اجتماعی می شود، به طوری که در مواقع بحرانی می تواند به عنوان منبع اصلی حل مشکلات و فرآیندها به کار رود. سرمایۀ اجتماعی در پیشنهادهای علمی خود، برای حل معضلات اجتماعی و توسعۀ اجتماعی نهادهای مدنی، جهت گیری های ارزشی و دینی را به عنوان یک ضرورت قلمداد می کند و بر نقش مذهب به عنوان یک مفهوم جامعه ساز بیش از پیش تاکید دارد. با توجه به نقش آموزه های دینی و مذهب در شکل گیری و توسعۀ سرمایۀ اجتماعی این پژوهش تلاش می کند با واکاوی ادبیات و مبانی نظری سرمایۀ اجتماعی، جایگاه مذهب در ارتقای عناصر و مولفه های آن را تبیین کند. نتایج حاکی از آن است که افزایش گرایش های مذهبی و اعتقادات ایدئولوژیکی در جامعه، به افزایش سرمایۀ اجتماعی کمک کند. مذهب با ایجاد جهان بینی واحد در میان افراد جامعه نوعی هماهنگی و همدلی ایجاد می نماید و افراد با پیروی از دستورات دینی به فهم مشترک از مسائل مادی و اجتماعی اطراف خود می رسند و زمینه برای اعتماد متقابل، انسجام اجتماعی و مشارکت پدید می آید.

پژوهش ها به تبعیت از الگوهای سنتی پارادایم های مدیریتی، اعتماد یک طرفه را مطالعه کرده اند، در حالی که تحقیق حاضر می کوشد با معرفی ضعف های پارادایم مدیریت سنتی و معرفی نظریه اعتماد متقابل، ضعف های اعتماد یک جانبه را کاهش پذیر نشان دهد. شهرداری ها سازمان های بازی هستند که به دلیل فعالیت های متنوعی که در زیرمجموعه های خود ارائه می دهند با مراجعان زیادی سروکار دارند. این مجموعه خدمات، که با کارکنان مختلف در سطوح مدیریتی متفاوت در جغرافیای شهر ارائه می شود، فضای مناسبی برای آزمون سنجش پذیری اعتماد متقابل میان مراجعان، کارکنان و مدیران شهرداری است. نمونه گیری آماری و تکمیل پرسش نامه ها برای 236 نفر ارباب رجوع، 376 نفر از کارکنان و 161 نفر از مدیران انجام شده است تا کاربردپذیری این نظریه به بوته آزمون درآید. نتایج حاصل از آزمون های آماری مقایسه میانگین های اعتمادسازی متقابل در الگوی نظری بالا حاکی از آن است که از منظر برون سازمانی، میانگین اعلام اعتماد مراجعان شهرداری به مدیران و کارکنان، بیشتر از میانگین اعلام اعتماد مدیران و کارکنان به مراجعان بوده است. از منظر درون سازمانی، میانگین اعلام اعتماد کارکنان شهرداری به کلیه مدیران خود، بیشتر از میانگین اعلام اعتماد مدیران به کارکنان بوده است. در خاتمه، راه کارهای رفع موانع اعتمادسازی متقابل با کمک ابزارهای وفاداری، خیرخواهی، صلاحیت و پیش بینی پذیری نشان داده شده است.