جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به نظر میرسد که ویژگیهای شهرهای آرمانی از یک سو در کهن ترین اسطوره های ایرانی و از سوی دیگر در شاهنامه حکیم طوس مندرج است. ظاهرا بن مایه و الگوی شهر آرمانی،‏ یکی ور جمکرد است که کهن ترین نمونه از اینگونه شهرها است و بنابر روایت وندیداد،‏ به دست جمشید بنا شد تا نمونه ای از موجودات اهورایی در آن نگهداری شود. یکی از ویژگیهای این ور یا بارو،‏ جاودانگی آن است و افزون بر این،‏ در آن،‏ نشانی از سرما،‏ گرما،‏ تاریکی،‏ بیماری و مرگ دیده نمی شود. نمونه ای دیگر از این دست،‏ بنایی است که بر پایه مهریشت،‏ ایزد مهر بر فراز کوه اساطیری هرا (البرز) برپا کرده است که در آن نیز از شب،‏ تاریکی،‏ سرما،‏ گرما،‏ بیماری و مرگ اثری نیست.به نظر نگارنده،‏ حکیم طوس با ارائه کنگ دز به عنوان نمونه ای آسمانی از این جاودان شهر آرمانی به کهن الگوهای آن نیز نظر داشته است. از این روی،‏ آن را چنین توصیف میکند که:الف. شهری فراخ است با باغها و بناهای زیبا.ب. هوای آن معتدل است و در آن از گرما و سرما خبری نیست.ج. آب آن گواراست و در آن نشانی از بیماری و مرگ نیست.هدف از نگارش این مقاله مقایسه کنگ دز به عنوان جاودان شهر شاهنامه با نمونه های اساطیری آن در متون باستانی است،‏ تا بدین وسیله پرتوی بر خواستگاه اندیشه های حکیم طوس افکنده شود.