جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اخذ و اقتباس در فرهنگ اسلامی سابقه ای دیرینه دارد. کتابت قرآن و حدیث از ابتدا تابع قواعد خاص و سخت گیرانه ای بوده،‏ ولی این رعایت امانت در نقل آثار دیگر چندان مورد اعتنا نبوده است. این عدم رعایت امانت گاه تا جایی پیش می رود که به درستی می توان نام سرقت ادبی یا انتحال را بر آن گذاشت. نمونه های این موارد چنانند که نمی توان بی اعتنا از کنار آن ها گذشت. عدم رعایت امانت در نقل مطلب همیشه در مظان سرقت ادبی نیست،‏ چنان که در شمایل الاتقیای رکن الدین دبیر کاشانی،‏ عارف چشتی و نویسنده اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم می بینیم که نام اثر و صاحب اثر مطالب منقول را ذکر می کند،‏ اما چنان تغییراتی در ماخذ ایجاد می کند که نشان می دهد اساسا رعایت امانت در روش او جایی ندارد. در این مقاله سعی شده است با نشان دادن نمونه هایی قابل تامل،‏ ارتباط این مساله با سنت شفاهی،‏ مبانی اعتقادی و چگونگی تلقی امروزی از آن بررسی شود و در ضمن اهمیت شمایل الاتقیا در تاریخ تصوف نشان داده شود. این کتاب نخستین اثری است که در آن پس از گذشت بیش از دویست سال از مرگ عین القضات همدانی،‏ به آثار و افکار او به دیده قبول استشهاد شده است.