جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 18
اسماء و صفات الهی در قران کریم در پرتو استعاره مفهومی
نویسنده:
محمد شعبانپور، حسین کلباسی اشتری، رضا سلیمان حشمت، حمیدرضا مناقبی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از جمله مباحث کلامی در میان مفسران، تفسیر آیاتی از قرآن کریم است که از طریق بیان اسماء و صفات الهی به معرفی خداوند می‌پردازد. قرآن‌کریم از یک‌سو با بی‌مانند دانستن خداوند، او را برتر از وهم و گمان دانسته و از سوی دیگر برخی از آیات موهم صفات انسان گونه برای خداوند است. در سالهای اخیر الهیات سلبی با تکیه بر ناتوانی عقل در شناخت خداوند، و همچنین عدم امکان سخن گفتن توجه متالهین بسیاری را جلب نموده است. در حالیکه رسالت اصلی انبیاء الهی معرفی پروردگار به افراد بشر است و این معرفی باید از طریق ساز و کارهای متداول ذهن بشری و تکلم او صورت گیرد. مرحوم علامه طباطبایی با اتخاذ دیدگاه سلب در عین ایجاب، که دربرگیرنده راه اعتدال میان ایجاب محض و غلتیدن در ورطه شرک و تشبیه، سلب محض، تعطیل عقل از شناخت خداوند، و لاادری‌گری است به تفسیر آیاتی پرداخته که در برگیرنده اسماء و صفات الهی است. این دیدگاه تطابق زیادی با استعاره مفهومی دارد که در دو دهه گذشته اقبال زیادی در میان زبانشناسان شناختی پیدا کرده است. این مقاله پس از تبیین استعاره در دیدگاه ادبی و دیدگاه زبان شناختی به بررسی نظر علامه طباطبایی، مفسر بزرگ معاصر امامیه در خصوص تنزیه خداوند از صفات انسان گونه پرداخته و آن را با دیدگاه معاصر استعاره مفهومی مقایسه نموده و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان در پرتو این دیدگاه قائل به شناخت نسبی نسبت به پروردگار بود.
صفحات :
از صفحه 147 تا 168
معناشناسي «بور» در قرآن و متون مقدس يهودي ـ مسيحي
نویسنده:
محمود مکوند
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
واژة «بور» دو بار و ریشة آن (ب و ر) پنج بار در قرآن به کار رفته است. عموم مفسران و مترجمان قرآن، اين واژه را به معنای هلاک‌شده، تباه‌شده و فاسد دانسته‌اند. این مفاهیم به لحاظ کلامی و در باب مقولة جبر، مسئله‌سازند. از سوی دیگر، برخی قرآن‌پژوهان واژه را دخیل دانسته‌اند. بنابراین در مقالة حاضر، نخست واژه را در زبان‌های سامی و با تأکید بر زبان‌های عربی، عبری، آرامی و سریانی ریشه‌یابی کرده‌ایم؛ سپس مبتنی بر این ریشه‌یابی به معانی واژه در قرآن و متون مقدس یهودی ـ مسیحی پرداخته و با ارائة گزارشی نسبتاً مبسوط از مفاهیم آن، نشان داده‌ایم که اين واژه در متون يادشده، یک مفهوم حقیقی دارد که همانا زمین بایر یا ناکشته است و یک مفهوم استعاری دارد که عبارت است از ناآموخته، نادان یا پرورش‌نایافته. افزون بر این، به نظریة استعاره‌های مفهومی اشاره کرده‌ایم و ارتباط مفاهیم حقیقی و استعاری واژه را توضیح داده و گفته‌ایم که در این استعارة مفهومی، سویة حاصلخیزی و باروری یا نقطة مقابل آن، سترون و بی‌حاصل بودن، برجسته می‌شود. در پایان، مبتنی بر تحلیل فوق، حضور توأم هر دو معنا را در متون پیش‌گفته، برخاسته از یک پدیدة نظام‌مند زبانی دانسته‌ایم که قول به دخیل بودن واژه را رد می‌کند.
تحلیل شناختی استعاره‌های مفهومی در کتاب کافی بر مبنای الگوی لیکاف و جانسون
نویسنده:
فرشته دارابی، عباس اشرفی، محمد حسین بیات، عنایت شریفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
پژوهشگران معاصر پس از انتشار کتاب استعاره­هایی که با آنها زندگی می­کنیم، اثر لیکاف و جانسون، نظریة ایشان را مبنای کار خود قرار دادند. استعاره با این رویکرد، فرایندی ذهنی و انتزاعی محسوب می‌شود. با توجه به اینکه در متون دینی بیشترین فراوانی در مفاهیم انتزاعی وجود دارد، بی‌شک مهم‌ترین منبع جهت دست‌یابی به روایت‌های معصومان‰، کتاب شریف کافی است. شیخ کلینی این کتاب را بر سبک جوامع حدیثی گردآوری کرده است؛ بدین صورت که در بردارندۀ مفاهیم و موضوعات مختلفی است. نگارندگان مقاله با روش کتابخانه‌ای- اسنادی برمبنای نظریة ارائه شده توسط لیکاف و جانسون، ابتدا استعاره‌ها را از سراسر کتاب کافی استخراج کرده و سپس با روش تحلیل محتوا، میزان بهره‌گیری معصومان‰ از این ابزار بیانی و ذهنی را در موضوعات مختلف به دست آوردند. در نهایت نیز به تحلیل پیکره‌ای و معرفی پربسامدترین حوزه‌های مبدأ و مقصد پرداخته شد.
صفحات :
از صفحه 97 تا 124
ضرورت کاربست‌ زبان‌شناسی شناختی در فهم قرآن و دستاوردهای آن
نویسنده:
علیرضا قائمی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
زبان‌شناسی شناختی یکی از علوم شناختی است که در دهه‌های اخیر گسترش چشمگیری یافته است. این شاخه علمی که از نتایج دیگرعلوم شناختی در خصوص ذهن و فرایندهای ذهنی سود می‌برد، تأثیر گسترده‌ای بر مطالعات ادبی و فهم متون دینی داشته است. به‌کارگیری این جریان در مطالعات قرآنی دستاوردهای زیادی داشته و همچنان در حال گسترش می‌باشد. نگارنده با اشاره به ادعای اصلی این جریان و اصول آن، به بیان نقدهای مختلف از قبیلِ تجربه‌گرایی و نسبیت‌گرایی و عدم همخوانی با تجرد نفس و تجرد ادراک و غیره می‌پردازد و این نقدها را ناشی از سوء فهم این اصول و برخی ادعاهای فلسفی و عدم تعمق در آنها می‌داند. از این گذشته، به وجود تقریرهای مختلف از برخی دیدگاه‌ها- مانند بدن‌مندی- می‌پردازد؛ همچنین نگارنده تفاوت استعاره‌های مفهومی با استعاره ادبی را بیان کرده، مغالطات مخالفان در این زمینه را بر می‌شمارد و در پایان، به برخی دستاوردهای این نوع تحلیل در مطالعات قرآنی می‌پردازد. مطالعات قرآنی در عصر حاضر به مطالعات پیشین و پسین تقسیم می‌شوند. در نوع نخست، بر خلاف نوع دوم، به مفهوم‌سازی‌های درونی قرآنی وقع چندانی نهاده نمی‌شود و به تطبیق پاره‌ای از اصول زبان‌شناختی پیشین بسنده می‌شود.
صفحات :
از صفحه 5 تا 54
بررسی تطبیقی استعاره در غزلیات حافظ و مولوی از منظر معنی‌شناسی شناختی
نویسنده:
علی کوچک‎زاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در این تحقیق سعی شده است تا در چارچوب معنی‌شناسی شناختی به تبیین استعاره‌های مفهومی در شماری از غزلیات حافظ و مولوی پرداخته شود. تفاوتی که در عرفان حافظی و عرفان مولوی وجود دارد موجب شده است که بسیاری گمان برند که حافظ عارف نبوده است و از دیگر سو اعتقاد برخی دیگر بر آن است که او یک عارف کامل است. از سوی دیگر در عرفان مولوی چنین شک و شبهه‌ای وجود ندارد. در این پژوهش سعی شده است تا بر پایه‌ی استعاره‌های مفهومی که تصور می‌رود نشانگر نه زبان که اندیشه‌ی گوینده است، راهی به تصورات این دو شاعر با بررسی غزلیات آنان بیابیم .
بررسی استعاره‌های "بهشت و جهنم" در ترجمه فارسی قرآن، انجیل، و تورات با رویکرد معنی‌شناسی‌شناختی
نویسنده:
فاطمه یگانه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
استعاره نقش محوری در اندیشه دینی دارد بدین معنا که برای بیان حقایق مجرد از واژه‌های ملموس و مادی بهره می‌گیرد. مهمترین کارکرد شناختی استعاره نیزفراهم ساختن درک یک مفهوم انتزاعی از طریق مفهومی ملموس‌تر است. با این نگاه پایان‌نامه حاضر به بررسی استعاره‌های به‌کار رفته در توصیف «بهشت و جهنم» در قرآن، انجیل و تورات می‌پردازد تا ضمن معرفی این استعاره‌ها، انواع استعاره‌های مفهومی به‌کار رفته در آنها (ساختاری، هستی‌شناختی، جهتی) معین شود و مشخص شود در توصیف هر کدام از بهشت و جهنم چه نوع استعاره‌ای کاربرد بیشتری دارد و نیز بسامد به‌کارگیری این استعاره‌ها در قرآن، انجیل و تورات به چه شکل است. تمام آیاتی که در توصیف بهشت و جهنم ساختار استعاری داشتند به‌عنوان نمونه آماری درنظر گرفته شدند، برخی آیات نماینده چند «نگاشت استعاری» بودند. به این شکل 852 مورد عبارت استعاری از آیات قرآن و 140 مورد عبارت استعاری از آیات انجیل مورد بررسی قرار گرفتند. و در مورد تورات تنها به معرفی استعاره‌ها پرداخته شد. روش تحلیل داده‌ها به صورت توصیفی در قالب شناختی بر اساس رویکرد لیکاف و جانسون (1980) به استعاره و نیز به صورت کمی و در قالب نمودار بوده است. نمودارها برحسب تعداد استعاره‌های ساختاری، هستی‌شناختی و جهتی که در توصیف بهشت و جهنم در قرآن و انجیل به‌کار رفته‌اند، ترسیم شد. بررسی نتایج نشان داد در کاربرد هر سه نوع این استعاره‌ها، قرآن بسامد بالاتری دارد. هم قرآن و هم انجیل در ترسیم فضای بهشت بیشتر از استعاره ساختاری بهره برده‌اند. ولی در استفاده از استعاره هستی‌شناختی و استعاره جهتی شاهد این اتفاق نیستیم. در قرآن استعاره‌های هستی‌شناختی بیشتر در ترسیم فضای دوزخ مورد استفاده قرار گرفته‌اند تا در ترسیم فضای بهشت، در حالی که در انجیل استفاده از استعاره هستی‌شناختی در ترسیم فضای دوزخ ملاحظه نشد. در قرآن استعاره جهتی به طور یکسان هم درمورد بهشت و هم درمورد جهنم به‌کار رفته‌است، در حالی که در انجیل تنها در ترسیم فضای دوزخ، کاربرد این استعاره مشاهده شد. در مورد برخی عبارات استعاری، هم در قرآن و هم در انجیل برای توضیح مطلب از نظریه «آمیختگی مفهومی» بهره برده شده است.
گونه شناسی استعاره های مفهومی قرآن و چگونگی  اثرگذاری آن بر کلمات قصار امیر المومنین علیه السلام
نویسنده:
سید مطهره حسینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هدف این پژوهش بررسی استعاره‌های مفهومی قران و اثرپذیری سخنان امام علی (ع) از استعاره های قرانی است. برای این کار گونه های مختلف استعاره مفهومی در قرآن و کلام علوی مورد جستجو واقع شد. در این راه، از کتب تفسیر قرآن و نهج البلاغه، علوم قرآنی، ادبی، زبان شناسی و نظرات بزرگان فن استفاده شده است. داده های پژوهش شواهدی از آیات قران و کلام علوی است که به سبب فراوانی، نمونه هایی ذکر شده، سپس چگونگی پیوند بین استعاره های زبان قرآن و استعاره های کلام امام بررسی شده است. فرضیه اصلی تحقیق این است که استعاره های قران بر هر سه نوع استعاره مفهومی (جهتی، وجودی و ساختاری) که در رویکرد جدید استعاره ارائه شده، مشتمل است و استعاره های زبانی کلام امام تجلی این استعاره هاست. این سه نوع استعاره، موضوع اصلی بررسی رساله است که ابتدا در آیات قران، سپس در حکمت های نورانی امام علی (ع)، مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد استعاره های مفهومی که مبنای تجربی دارد به وفور در آیات قرآن و کلام امام به کار رفته و گونه‌های مختلف استعاره‌ مفهومی ، در زبان قران و حکمت های نورانی امام علی (ع) وجود دارد. استعاره های زبانی کلام علوی پیوند معناداری با استعاره های مفهومی قران دارد به گونه ای که، بسیاری از استعاره های زبانی حضرت از تجلیات زبانیِ استعاره های مفهومی قران وتبیین ارزشهای قرآنی است.از سویی مطالعه استعاره های متون دینی در چارچوب زبان‌شناسی شناختی سبب نظام‌مندی این مطالعات می‌شود. همچنین با این رویکرد می‌توان روش ساده یفهم دین و به دور از استدلال‌های پیچیده، بلکه بر اساس تجربیات حسی و فرهنگی روزمره ارائه داد که علاوه بر قابل فهم بودن برای همه سطوح، شیرینی و جذابیت نیز به همراه دارد. بسامد فراوان استعاره های مفهومی قران در سخنان حضرت از یکسو نشان از نگرش قرانی و توحیدی امام و از سویی عامل آفرینش زیبایی و جذبمخاطب است. معناشناسی دقیق ایشان از آیات قرانی نشان از درک بالای قرآنی حضرت دارد.گستره استعاره در حکمت‌های مولی الموحدین (ع)، پرتویی نورانی از هدایت قران و بازتاب فرهنگ وجهان بینی قران است و نشان می دهد اندیشه حضرت تمام وکمال با آیات قرآنی تغذیه شده ومتأثر از آیات قرآن است.
استعاره های مفهومی از منظر معنی شناسی شناختی
نویسنده:
کامیار جولایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیدهپژوهش حاضر به بررسی استعاره‌های مفهومی در پیکره‌ای نمونه از زبان فارسی می‌پردازد. در این پژوهش تلاش شده است تا با بهره‌گیری از پایگاه داده‌های زبان فارسی، پیکره‌ای از متون نوشتاری زبان فارسی معاصر که شباهت بیشتری به زبان روزمره سخنوران دارد، نمونه‌گیری و سپس استعاره‌های مفهومی نهفته در آن استخراج گردد. این پیکره نمونه شامل 10 متن از نویسندگان معاصر نظیر «هدایت»، «جمالزاده»، «دانشور»، «آل‌احمد» و... می باشد. پس از بررسی پیکره، نگارنده موفق به استخراج نزدیک به 2000 عبارت استعاری در قالب 600 استعاره مفهومی شد. سپس این استعاره‌ها براساس طبقه‌بندی لیکاف و جانسون (1980)، در قالب استعاره‌های «ساختاری»، «هستی‌شناختی»، «جهتی» و نیز طبقه‌ای از استعاره‌های مفهومی که لیکاف و ترنر (1989)، تحت عنوان «استعاره‌های تصویری» معرفی کردند، دسته‌بندی شدند. در گام بعدی نسبت بسامد هریک از این استعاره‌ها در مقایسه با یکدیگر تعیین شد و مشخص گردید که فارسی‌زبانان از استعاره‌های هستی‌شناختی بیش از سایر استعاره‌ها در زبان روزمره خود بهره می‌برند. سپس تلاش شد تا پر بسامدترین نگاشت‌های استعاری و پربسامدترین حوزه‌های مبدأ در هریک از این طبقات تعیین گردد و در مجموع با توجه به یافته‌های پیکره‌ای مشخص گردد که فارسی زبانان بیشتر از چه حوزه‌های مبدأیی برای بیان مفاهیم انتزاعی بهره می‌برند. در خلال این پژوهش، نگارنده به دلیل بهره‌گیری از پیکره در تحلیل استعاره‌های مفهومی به نتایج درخور توجهی دست یافت. از آن جمله تعیین حوزه‌های مبدأیی است که مفاهیم انتزاعی بواسطه آنها درک می‌شوند. برای مثال مشخص گردید که مفاهیمی انتزاعی نظیر زندگی، حالات روحی/عواطف یا زمان از طریق حوزه‌هایی نظیر؛ شیی، ظرف، انسان و... درک می‌شوند. همچنین پیشنهادهایی برای پیشبرد یک رویکرد پیکره‌مدار در تحلیل استعاره‌های مفهومی و نحوه استفاده از یافته‌های پیکره نمونه مورد بررسی برای تعمیم به پیکره‌های بزرگتر ارایه شد.
تحلیل ساختار زبان قرآن در چارچوب نظریه ی معاصر استعاره
نویسنده:
الخاص ویسی، غلامحسن اورکی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
یکی از جنبه های اعجاز قرآن داشتن ظاهری آراسته و ساختاری منطبق بر تفکرات بشری است که با استفاده از زمینه های حسی و مادی ، زمینه های مجرد و معنوی را نشان می دهد . هدف این پژوهش تحلیل و توصیف ساختارهای استعاری زبان قرآن در چارچوب نظریه ی معاصر استعاره و تقسیم بندی استعاره های مفهومی لیکاف است. در این نظریه، استعاره به هرگونه فهم و بیان مفاهیم انتزاعی در قالب مفاهیم ملموس تر اطلاق می شود. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته؛ بدین ترتیب که نگارنده پس از معرفی ساختار زبان قرآن ، داده های پژوهش را به شیوه ی کتابخانه ای و به کمک فیش برداری ،از جای جای قرآن استخراج و در چارچوب نظری تحقیق مورد تحلیل قرارداد -گرچه گستردگی ساختارهای استعاری قرآن در این پژوهش نمی گنجد که با تحلیل آنها در این رویکرد، نتایج ارزشمندی حاصل گردید؛ از جمله اینکه، بخش قابل توجهی از ساختارهای زبان قرآن، استعاریست و استعاره های قرآنی فراتر از استعاره های زبانی ویا ادبی هستند .دیگر این که اختلاف مفسّران در تعیین معانی برخی از ساختارهای استعاری زبان قرآن ، از عدم توجه به نقش و مفهوم شناختی استعاره ها نشأت می گیرد و در نهایت این که سبک بیان و ساخت معنایی ومفاهیم قرآنی به صورت ترکیبی از زبان های متعدد (عرفانی ، سمبولیک و تلفیقی )وحتّی استعاری می باشد و میان اجزاء ساختاری زبان قرآن پیوند منظم و رابطه ای منسجم برقرار است.
صفحات :
از صفحه 80 تا 100
ترجمه و تحلیل کتاب
«دراسات فی الإستعاره المفهومیه»
نویسنده:
عادل سکین
نوع منبع :
رساله تحصیلی , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پژوهش به‌عنوان ترجمه و تحلیل کتاب دراسات فی الاستعاره المفهومیه بر آن بوده تا ضمن ارائه‌ی ترجمه روان از این اثر ارزشمند عبدالله الحراصی که به موضوع استعاره مفهومی می‌پردازد و آن را فقط از زاویه و دید بلاغت بررسی نمی‌کند، بلکه به‌عنوان یک پدیده‌ی ذهنی که به‌وسیله‌ی جاری ساختن تجربه‌های مادی بر این امور، به تفکر بشری امکان تعامل با امور مجرد را می‌دهد به آن می‌نگرد. ازاین‌جهت درک ذهنی استعاره، شامل بررسی‌های تحلیلی است که نقش استعاره را در تشکیل مفاهیم فلسفی، دینی و سیاسی و در تشکیل مفاهیم اخلاق در فرهنگ عربی در این کتاب موردبررسی قرار می‌گیرد. این کتاب علی‌رغم دارا بودن ویژگی‌های متمایز که در این پایان‌نامه به آن خواهیم پرداخت تاکنون از تیررس نگاه مخاطبان و منتقدان در ایران مخفی مانده است.
  • تعداد رکورد ها : 18