جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بیعت مردم با امام علی (ع)، یکی از صحنه های کم نظیر تاریخ است که در حیات سیاسی اسلام نقش مهمی داشت. اشتیاق بی سابقه مردم برای بیعت با امام علی (ع)، از یک سو و اعلان نصرت و حمایت اصحاب از سوی دیگر، همه چیز را برای یک بیعت فراگیر و پر شور آماده ساخته بود. لکن برخلاف انتظار، امام علی (ع) در نخستین عکس العمل خود، ضمن ایراد جملاتی، از قبول خلافت امتناع ورزید و آن را نپذیرفت. این سخن که در کلام 92 نهج البلاغه گزارش شده است، حرف و حدیث های فراوانی را به دنبال داشت و سوالات دوست و دشمن را نسبت به این موضع امام علی (ع) بر انگیخت. مقاله حاضر کوشیده است تا با بررسی سندی و متنی این کلام، اولا درستی انتساب این کلام به امام علی (ع) را به اثبات برساند و ثانیا با ارائه تحلیلی شایسته، حکمت این امتناع امام علی (ع) را بیان نماید.

دیلمی از عمار بن یاسر و ابی ایوب انصاری روایت کرده است که رسول خدای صلی اله علیه و آله چنین فرمود: "ای عمار اگر دیدی که علی از راهی رفت و همه مردم از راه دیگر، تو با علی برو و سایر مردم را رها کن. یقین بدان علی هرگز ترا به راه هلاک نمی برد و از شاهراه رستگاری خارج نمی سازد." این مقاله شامل مطالب ذیل است: سیاست در عرف استعمار - تفرقه و نفاق – نخستین جمهوری اسلامی – خلیفة الله – وظایف مقام خاتفت – اداره جهان اسلام - تقسیمات کشور – امور مالی – پلیس – امور دفتری – دستگاه دادگستری – ارتش – خطبه های سیاسی – تغییر مرکز خلافت – آموزش کارمندان دولت – فرمان مالک اشتر – اصالت این فرمان – ختم مقال شرح آراء سیاسی و برنامه های اداری و روش کشورداری امیرالمومنین علی بن ابی طالب(ع)، هدفها و مقاصد او از قبول زمامداری و روابط سیاسی و بازرگانی و فرهنگی دولت او با سایر دولتها و ملل عالم و نیز بحث و اظهار نظر در علل عصیان ناکثین و مارقین و قاسطین که منجر به جنگهای داخلی و مهاجرت امام علی(ع) از مدینه به عراق و شهادت وی در کوفه و انتقال قدرت به معاویه ... گردید در یک کتاب یا مقاله نمی گنجد و به قول مولوی: گر بریزی بحر را در کوزه ای /چند گنجد؟ قسمت یک روزه ای مع ذلک اشارت بنیاد محترم نهج البلاغه را مغتنم شمرده مقاله حال حاضر را تقدیم می دارد، باین امید که فتح بابی شود و رمز آشنایان کلمات امیر مومنان نارسایی سخن این ضعیف را جبران فرمایند و در شرح روش کشورداری و ویژگیهای سیاست روحانی آن حضرت که محور تقوی و عدالت در جهان و اساس و محرک تداوم سازندگی و انقلاب در اسلام است، کتب و مقالات بزبان فارسی مرقوم دارند.