جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در میان تفسیرهای گوناگون و فراون قرآن، تفسیر کشاف زمخشری این امتیاز برجسته را داراست که بازنمودن زیبایی های ادبی و بلاغی قرآن را وجهة همت خویش قرار داده است. مفسر، در این اثر گرانقدر سعی نموده تا به گونة عملی معجز بودن قرآن را از جهت بلاغت اثبات نماید. وظیفه اساسی رساله حاضر، تدوین توضیحات زمخشری پیرامون آیات قرآن، در قالب یک کتاب بلاغت بوده است؛ تا از آن رهگذر کتاب بلاغتی فراهم آید که عمده شواهد مباحث آن آیات قرآنی باشد. البته در جوار این کار، مقایسه آرای بلاغی بزرگان این علم، و بیان ضعف و قوت اندیشه های آنان نیز، مدنظر بوده است. و در ضمن تا آنجایی که ممکن بوده، از اشاره به تأثیر پذیری های زمخشری از شخصیت هایی همچون جرجانی غفلت نشده است. به علاوه در مقدمه های مباحث گوناگون رساله، به بررسی و نقد کتاب های معاصر بلاغت فارسی البته آن اندازه که ما را از منظور اصلی دور نگرداند پرداخته شده است. در فصل اول این رساله، ابتدا افکار و آثار زمخشری به همراه زندگینامة وی مطرح گردیده است؛ آن گاه مهمترین ویژگی های تفسیر کشاف توضیح داده شده است. فصل دوم رساله متضمن سه تاریخچة موجز است: الف تاریخچه علوم بلاغی تا عهد زمخشری ب تاریخچه چند اصطلاح مهم بلاغی ج تاریخچه اعجاز بلاغی قرآن تا دورة زمخشری.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دور هرمنوتیکى شلایر ماخر چیستى، کاربردها و نقدها

نویسنده:

عباسعلى مشکانى سبزوارى، غلامعلى اسماعیلى کریزى، على جلینى

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

شلایرماخر , هرمنوتیک , دور هرمنوتیکى , هرمنوتیک (فلسفه)

کلیدواژه‌های فرعی :

حکمای مسلمان , علوم بلاغی , تفسیر فنی , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی اسلامی , هرمنوتیک دیلتای , هرمنوتیک عینی گرایانه , هرمنوتیک گادامر , دور , تفسیر قرآن , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , هرمنوتیک فنی , فلسفه تطبیقی , دور منطقی , انواع حرکات ارتجاعی , دور جزء و کل در ساحت زبانی متن , فهم تفرد مولف , حدس از نظر شلایرماخر , شهود از نظر شلایرماخر , دور هرمنوتیکی در فهم قرآن ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , محمدرضا مظفر , سید محمدباقر صدر

چکیده :

دور هرمنوتیکى از مهم ترین مباحث هرمنوتیک شلایر ماخر به شمار مى آید. این دور داراى تعریف ها، تبیین ها و کاربردهاى گوناگونى در علوم مختلف است و در دیگر نحله هاى هرمنوتیکى نیز مطرح است. مخالفان این دور با مقایسه آن با دور منطقى، آن را دور باطل دانسته، لازمه آن را بازى اى بى پایان و منتهى به نسبى گرى قلمداد کرده اند. این در حالى است که این نقدها بیشتر متوجه دور هرمنوتیکى مطرح در هرمنوتیک فلسفى است، و دور شلایر ماخر از این اشکالات مبراست. راه حل نهایى شلایر ماخر براى حل عویصه دور هرمنوتیکى، شیوه حدس و شهود است. همچنین مى توان با استناد به شیوه حل معضلى شبیه دور هرمنوتیکى در فلسفه اسلامى، به پاسخ فیلسوفان مسلمان (نسبت علم حصولى به حضور و ابتناى علوم حصولى بر علم حضورى)، به امکان تعمیم این جواب براى دور هرمنوتیک شلایر ماخر استدلال نمود. مقاله حاضر درصدد است به بررسى و تبیین این مهم پرداخته و از طریق مطالعه اسنادى و با استمداد از روش تطبیقى مقایسه اى، به دیدگاه شلایر ماخر در این زمینه نزدیک گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 117 تا 134

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

التفات و تطور تاریخی آن در آثار بلاغی تا امروز

نویسنده:

هما رحمانی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معجزه , بلاغت , نقد ادبی , تطور , علوم بلاغی , علم معانی , واگردانی , التفات , هنر و علوم انسانی , بازنگری معنایی

چکیده :

التفات به عنوان یکی از شگرد‌ها و آرایه‌های ادبی در بیشتر کتاب‌های بلاغی عربی و فارسی به صورت انتقال گوینده از خطاب به غیبت و بر‌عکس تعریف، و انواع محدودی برای آن بر شمرده شده است. هر یک از این انواع، قابل بررسی در یکی از حوزه‌‌های علوم بلاغت (معانی و بدیع) و دستور می‌باشد. بی‌تردید عرب جاهلی پیش از نزول قرآن، با موازین و معیار‌های ادبی آشنایی داشته است، اما شناخت این آرایه‌ی ادبی مدیون پژوهش‌های بلاغیون مسلمان در اثبات اعجاز کلام الهی است. در تأثیر‌پذیری بلاغت فارسی از بلاغت عرب تردیدی نیست، اما شواهدی دال بر وجود این آرایه‌ در متون ادبی قبل از اسلام چون گات‌ها، درخت آسوریک و... دیده می‌شود که نشان از قدمت این آرایه در ادب فارسی دارد. جدا از بلاغیون و ادبا، زبان‌شناسان نیز سعی در توصیف شیوه‌های بیان ادبی با روش‌ها و مفاهیم خود داشته‌اند. از این رو، می‌توان در تبیین کارکرد‌های بلاغی التفات، از مفاهیم ویژه‌ی زبان‌شناسی همچون؛ برجسته‌سازی، هنجار‌گریزی، آشنایی‌زدایی یاری جست و از التفات به عنوان یکی از ابزار‌هایی که منجر به ساختار‌شکنی می‌شود، نام برد.این پژوهش بر آن است تا ضمن بررسی تطوّر تاریخی این آرایش کلامی در ادب فارسی، با نگاهی به ادب عرب و نیم‌نگاهی به ادب غرب، نارسایی‌ مطالب مربوط به التفات را آشکار ساخته و با در نظر داشتن توسعه معنایی آن، تعریف جامعی از این شگرد ادبی ارائه دهد و انواع چند‌‌گانه‌ی آن را در قالب واگردانی‌های دستوری، خطابی، بافتی، معنایی و... بر‌شمارد. در نهایت پژوهش حاضر، التفات را هرگونه تغییر و دگرگونی خلاف عادت در روال عادی کلام می‌داند که با عملکرد بر محور عمودی شعر، ضمن اقناع حس زیبایی‌شناسی مخاطب، با درنگ و تأمّلی که ایجاد می‌کند، همانند زنجیره‌ای، ابیات را به یکدیگر پیوند داده و بر انسجام کلام می‌افزاید.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

موانع و آسیب‏های معرفتی تفسیر قرآن

نویسنده:

مصطفی کریمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه متنی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم بلاغی , باطن قرآن , قرائت , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تفسیر به رأی , علوم ادبی , آسیب‏های تفسیر , فهم واژگان , ضعف استنطاق

چکیده :

شناخت موانع و آسیب‏های تفسیر و پرهیز از آنها برای رسیدن به فهم صحیح قرآن ضروری است. از این‏رو، پیشوایان معصوم درباره دامنگیر شدن آسیب‏های تفسیر هشدار داده‏اند. اندیشوران مسلمان نیز در این امر تحقیقاتی کرده‏اند؛ اما بررسی همه‏جانبه و دقیق آن، پژوهش بیشتری می‏طلبد. این تحقیق در پی شناخت و تحلیل همه این آسیب‏ها و موانع است. در این مقاله آسیب‏های تفسیری مربوط به ضعف معرفتی جست‏وجو و تحلیل شده است که عبارتند از: 1. تحمیل رأی خود به قرآن؛ 2. تفسیر بر اساس قرائت غیرواقعی آیات؛ 3. ملاک قرار دادن معانی کنونی واژگان قرآن، استفاده از منابع لغوی ضعیف و بسنده کردن به لغت‏نامه‏ها؛ 4. بهره نگرفتن از قواعد علم صرف و نحو و نکات بلاغی؛ 5. استفاده نکردن از همه دلالت‏ها: مطابقی، تضمنی، التزامی و...؛ 6. بی‏توجهی به لایه‏های معنایی قرآن، یا باطن قرآن را یگانه مراد الهی دانستن و بیان معانی باطنی بی‏پایه برای قرآن؛ 7. تفسیر قرآن بر اساس دلیل‏های عقلی غیرقطعی، یافته‏های تجربی نامطمئن، یافته‏های شخصی و شواهد نقلی غیرمتقن.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی ساختارها و معانی جملات انشائی در سوره نساء

نویسنده:

انسیه صباغی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , علوم بلاغی , سوره نساء , قرآن کریم , ساختار‌های انشائی.

چکیده :

با نزول وحی بر رسول گرامی‌اسلام(ص) علوم مختلفی به وجود آمد تا از ابعاد مختلف، در حد توان بشر، کلام الهی را مورد شناسایی قرار دهد. علم بلاغت که شامل معانی، بیان و بدیع می‌شود به دلیل غایت و هدفی که دارد (معرفت قرآن کریم) از اشرف علوم به حساب می‌آید. علم معانی، علمی‌است که متکلم را قادر می‌سازد تا آن چه در ذهن می‌پروراند به مخاطب القاء نماید. زیبایی‌های قرآن کریم از نظر این علم، مباحث متعددی را شامل می‌شود که می‌توان به احوال جمله‌های انشائیه اعم از طلبی و غیر طلبی به عنوان یکی از مقاصد آن اشاره نمود. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی به بررسی و استخراج جملات انشائیه طلبی و غیر طلبی در سوره نساء می‌پردازد و اغراض ثوانی‌ای که درکتب بلاغی به آن اشاره شده را استخراج نموده است علاوه بر آن به یافته‌های جدیدی دست پیدا کرده، که کمتر در این کتب به آن اشاره شده است. پایان نامه حاضر در دو فصل تنظیم شده و به «مسئله تحقیق» پاسخ داده شده است. فصل نخست ساختار‌ها و معانی انواع کلام در سوره نساء است که شامل دو بخش می شود، بخش اول ساختار‌ها و معانی انواع کلام و بخش دوم معرفی سوره نساء می‌باشد در پی آن در فصل دوم به ساختارها و معانی جملات انشائی در سوره نساء پرداخته شده است. در پایان چنین برداشت می‌شود که بیشتر جملات انشائی از معنای اصلی خود خارج و برای رساندن معانی دیگر استعمال می‌گردند و به ندرت جمله‌ای یافت می‌شود که دربردارنده اغراض ثانویه نباشد و در بین جمله‌های طلبی، تمنی نسبت به بقیه، از کاربرد کمتری برخوردار است .در آیات مورد بررسی، کاربرد انشا غیر طلبی چون مدح و ذم، قسم، تعجب و ترجی بسیار اندک است و از آن میان قسم بیشترین استعمال را دارا می‌باشد.کلید واژه‌ها: قرآن کریم، سوره نساء، علوم بلاغی، ساختار‌های انشائی.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

احتباک و آثار معنایی آن در تفسیر قرآن

نویسنده:

محمد نقیب زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

تفسیر , قرآن , علوم بلاغی , علم بدیع , آثار معنایی بدیع , احتباک

چکیده :

«احتباک» در بدیع، بدین معناست که در دو کلام پیاپی، از جملة اول، قسمتی که مشابه آن در جملة دوم بیان شده است حذف شود و از جملة دوم نیز بخشی که در جملة اول بدان اشاره شده است حذف گردد. این صنعت با خلق ظرفیت های معنایی در بخشی از آیات قرآن، معنای گسترده ای را در قالبی محدود، به نمایش می گذارد که پژوهش در آن، نشانگر تأثیر علم بدیع در تفسیر است؛ به این صورت: الف. گاه ایجاز، اقتضا می کند در دو موضوع متقابل با احکام جداگانه ، تنها به اصل یکی از دو موضوع و حکم موضوع دیگر، پرداخته شود تا شنونده، اصل متقابل دیگر و حکم لنگة مذکور در کلام را خود کشف کند. ب. گاهی که دو طرف تشبیه انطباق کامل ندارند به مدد احتباک، عدم انطباق ظاهری توجیه می شود. ج. در برخی آیات، که دو فعل متفاوت از حیث زمان به کار رفته و شبهة ناهماهنگی پدید آورده است، صنعت احتباک چنین مواردی را تحلیل می کند. د. احتباک، برخی از شبهات محتوایی آیات و ناسازگاری ظاهری میان آنها را پاسخ می دهد. این مقاله، حاوی نمونه های متعدد قرآنی و تفسیری در این زمینه است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقش علوم بلاغی درپاسخ گویی به شبهات اعجاز قرآن

نویسنده:

محمد نقیب زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

اعجاز قرآن , علوم بلاغی , شبهات اعجاز قرآن

چکیده :

علوم بلاغی (معانی، بیان و بدیع) با ارائة اصول و قواعد فصاحت و بلاغت، نقشی انکار ناپذیر در تبیین و تحلیل اعجاز بیانی قرآن و پاسخ دهی به شبهات اعجاز دارد. بیان کمیت و کیفیت این نقش آفرینی، ضمن ارائة جایگاه این علوم در موضوع اعجاز قرآن، ضرورت پرداختن به این دانش ها را در حوزه مقدمات مباحث علوم قرآنی به تصویر خواهد کشید. اهمیت دانش های بلاغی در بحث اعجاز قرآن تا بدانجاست که نخستین کتاب های اعجاز قرآن بیشتر به طرح مباحث بلاغی پرداخته است.به کمک دستاوردهای علوم بلاغی می توان علاوه بر پاسخگویی به دلائل و شبهات دیدگاه صرفه در راز اعجاز قرآن، اشکالات متعددی را در ابعاد اعجاز این کتاب الهی کرد. ایرادهایی مزبور در سه عرصة کلی اعجاز بیانی، هماهنگی و محتوایی قابل طبقه بندی است. در قلمرو اعجاز بیانی میتوان به شبهات تکرار و تحدی پاسخ گفت و در حوزة اعجاز هماهنگی، شبهات مطرح در حوزة حصرها، تتشبیهات بلیغ و تقدیم و تأخیر واژگان قرآن را بر طرف کرد. برخی از شبهات محتوایی که به هدف خدشه وارد کردن در معارف و مضامین آیات قرآن مطرح شده نیز بر همین اساس قابل پاسخ گویی است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقش آفرینی قرآن در ادبیات عرب و مهجوریت آن در میان ادیبان

نویسنده:

محمد تقیب زاده

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

قرآن , علوم بلاغی , واژگان عربی , علم نحو

چکیده :

قرآن کریم در ابعاد گوناگون، خدمات شایانی به فرهنگ و ادبیات عربی کرده است؛ خدماتی مانند حفظ زبان و ادبیات عرب و تدوین، شکوفایی و انتشار آن. این مقاله به نقش آفرینی قرآن در این زمینه میپردازد. و نتایج به دست آمده عبارت اند از:1. در علم لغت، قرآن قلمرو مفهومیِ واژگانِ محدود در امور مادی را به حوزة ارزش های انسانی و معنوی ارتقا داده و دامنة واژگان عربی را وسعت بخشیده و با پیرایش زبان عربی از الفاظ مبتذل، مجموعه ای از کلمات فاخر و ادبی را گرد آورده است. 2. در علم نحو به دلیل اهتمام مسلمانان به درست خوانی قرآن، زمینة تأسیس این دانش را پدید آورده و با ارائة ترکیب های کلامی متنوع در حد اعجاز، موجب غنای زبان عربی شده و فهم، یادگیری و حفظ قواعد ادبی را آسان نموده است. 3. در علوم بلاغی با فراهم آوردن زمینة تدوین این علوم و با استفاده از تشبیهات و تمثیلات ابتکاری خود، بستر کاربردهای فصیح تر و بلیغ تر در زبان عربی را فراهم ساخته است. با این همه، در منابع ادبیِ عربی به منزلت واقعی قرآن عنایت لازم نشده و ادیبان در مرحلة تدوین، تنظیم قواعد و بیان شواهد ادبی، بدان کم توجهی کرده اند که این امر از مصادیق روشن مهجوریت قرآن در جوامع اسلامی است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

تعداد رکورد ها : 10

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.