جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 17
ضرورت و نقش مطالعات زبانشناسی در پزوهشهای قرآنی
نویسنده:
اعظم پرچم
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از قرن اول هجری، پژوهشهای قرآنی به صورت تفسیر و شرح لغات قرآن به گونه های مختلف انجام گرفته و سیر نگارش فرهنگها و قاموسهای قرآنی نیز بر اساس حروف الفبا ترتیب یافته است. از آنجا که قرآن، حاوی بطون مختلف، و در بردارنده جنبه های مختلف زندگی انسانی است، مطالعات و یافته های علمی جدید، که بیانگر بطن قرآنی است، برقرآن پژوهان، ضرورت دارد؛ زیرا وظیفه آنان است که بطن قرآن را به عموم بشناسانند؛ بویژه در عصر حاضر، که تبلیغات سوء علیه معارف قرآن از سوی دشمنان و کج اندیشان جهان وجود دارد، ضرورت دارد تلاش شود صورتهای مهجور قرآن و معارف دینی در میان نسل جوان از بین برود و جاهلیت مدرن جهان کنونی از دیدگاه قرآن بازشناسانده شود. علم زبانشناسی شاخه های مختلفی دارد که در این مقاله به برخی از مباحث معناشناسی در ارتباط با قرآن پرداخته می شود
شبکۀ شعاعی معنای ایمان از دیدگاه اندیشمندان اسلامی
نویسنده:
علیرضا قائمی نیا، شعبان نصرتی، سولماز ایرانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
واژه ایمان و مشتقاتش در بیش از هفتصد آیۀ قرآن یاد شده است که این خود اهمیت این واژه را در جهان‌بینی قرآن نشان می‌دهد. بررسی تغییر معنای ایمان با توجه به دیدگاه افراد و با استفاده از نظریۀ شبکه شعاعی در معناشناسی شناختی به سازمان‌دهی معانی متفاوت ایمان کمک می‌کند. شبکۀ شعاعی مدل گرافیکی برای سازمان‌دادن معانی متفاوت یک واژه درباره یک معنای مرکزی است که به آن معنای مرکزی، پیش‌نمونه می‌گویند. مبنا در شبکۀ شعاعی و در این پژوهش بر اساس انواع تغییر معنایی است که واژه سیاق‌های گوناگون پیدا می‌کند. تغییر معنا- با توجه به دیدگاه‌های متفاوت- یکی از انواع تغییر معناست. معنای واژۀ ایمان نیز با توجه به دیدگاه لغت‌دانان، متکلمان اسلامی ‌و مفسران تغییر می‌کند. معنای پیش‌نمونه از میان معانی متفاوت یک واژه انتخاب می‌شود و از معیارهای آن می‌توان به اولین معنای مورد قبول، تفوق در شبکۀ معنایی، رابطه با دیگر معانی واژه، پیش‌بینی دستوری و تصور راحت اشاره کرد. معنای پیش‌نمونۀ ایمان، تصدیق قلبی است که چهار دستۀ معنایی از آن انشعاب می‌شود؛ 1. ایمان همراه با عمل، تصدیق قلبی افزون بر مولفۀ عمل؛ 2. ایمان بدون قلب، تصدیق قلبی بدون مؤلفۀ قلب؛ 3. حاصل ایمان؛ 4. معنای مساوی با ایمان که همان معرفت است.
صفحات :
از صفحه 157 تا 176
معناشناسی قلب در قرآن
نویسنده:
ام‌سلمه نعیم امینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرآن کریم در آیات فراوان از ‌"سمع" و "بصر" و ‌"قلب" به عنوان ابزارهای شناخت نام برده‌ است. نگاهی به آیات بیانگر آن است که "قلب" از منظر قرآن کریم، ابزاری برای تعقّل و تفقّه مطرح شده است و عمل فهم و ادراک به قلب نسبت داده شده است. قلب مرکز فهم و تدبّر صحیح و ابزار درک واقعیات و حقایق است. قرآن قلب را کانون ایمان، خشوع و محلّ الفت، رأفت و رحمت، رعب، نفاق، تکبّر و دیگر ارزش‌ها و ضدارزش‌ها معرّفی می‌کند. آن گونه که از آیات قرآن برمی‌آید، "قلب" در قرآن، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و بحث محوری قرآن اساساً برقلب است.پژوهش حاضر در صدد است بر مبنای معناشناسی زبانی به تبیین معنایی این واژه بپردازد و با در نظر گرفتن واژه‌ی قلب در متن آیات و با توجّه به واژگان همنشین قلب به معنای این واژه در قرآن دست یابد. آن چه از این تحقیق به دست آمد، آن است که: 1- قلب در آیات قرآن به معنای عقل و خرد، مرکز احساسات و عواطف و شناخت‌‌های غیر عقلی، نفس و جان است. 2- تعابیر ختم(مهر بر قلب)، قساوت، رین(زنگار برقلب)، قفل، غلف، طبع، مرض، نفاق و نظایر آن انواعی از بیماری‌های قلبی است که هر کدام عامل و علّتی دارد و از نوعی اعتقاد یا عمل نادرست ناشی می‌شوند. 3- قلب در قرآن با مفاهیم «سمع» و «بصر» همنشین است که این دو، از ابزار شناخت و مجاری اولیه ادراک انسان هستند.
چندمعنایی در تفسیر کشاف و مقایسه‌ی آن با آراء طبرسی در مجمع البیان
نویسنده:
نرگس شیرازی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده:اشتراک لفظی در کنار ترادف و اضداد، از جمله مباحث معناشناسی است که زبان‌شناسان پیشین بدان پرداخته‌اند و تعریف‌هایی نیز از آن ارائه داده‌اند. سیبویه اولین کسی است که اشتراک لفظی را در تقسیمات کلام ذکر نموده و وجود آن را در زبان تأیید کرده است. تداخل لهجه‌ها و وام‌گیری از زبان‌ها، وضع اولیه‌ی زبانی، تطور صوتی و کاربرد مجازی، از جمله عوامل پیدایش اشتراک لفظی می‌باشد. زبان‌شناسان معاصر بر این باورند که در بررسی اشتراک لفظی باید میان دو اصطلاح « چند معنایی » و « اشتراک لفظی » تفاوت گذاشت. در واقع « چند معنایی» به « اشتراک لفظی » و « مشترک لفظی » به «جناس تام» در زبان عربی نزدیک است. در اشتراک لفظی، دو واژه‌ی قاموسی از روی تصادف ساختار صرفی واحدی پیدا می‌کنند و هر یک با حفظ معنای خود، هم‌آوا و هم نویس می‌شوند و در پدیده‌ی چند معنایی، یک واحد زبانی پس از انتقال و تغییر معنایی در گذر زمان، از چند معنا برخوردار می‌شود. رابطه‌ی معنایی میان معانی یک واژه، حوزه‌ی معنایی مشترک برای معانی یک واژه، ریشه شناختی واژگان، در نظر گرفتن مولفه‌های معنایی، توجه به صیغه‌ی جمع واژه‌ها از جمله روش‌هایی است که زبان شناسان معاصر برای تفکیک « چند معنایی » از « اشتراک لفظی » پیشنهاد کرده‌اند. در این پژوهش مقوله‌ی چند معنایی در دو تفسیر ادبی و واژگانی کشاف و مجمع البیان مورد برررسی قرار گرفته است. این دو تفسیر از جمله تفسیرهایی هستند که واژگان قرآن را با رویکردی معناشناسانه مورد بررسی قرار داده‌اند. زمخشری و طبرسی در مواردی که واژه دارای چند معنا بوده، معانی آن را بیان کرده و گاه نیز به رابطه‌ی معنایی واژگان چند معنا اشاره کرده‌اند. در این پژوهش از این رابطه‌ی معنایی، با عنوان هسته‌ی معنایی یا معنای مرکزی یاد شده است. واژگان چند معنا در این دو تفسیر، در روند تغییر معنایی خویش، راههایی چون گسترش معنایی، تخصیص معنایی، انتقال معنایی از راه مجاز و استعاره را پیموده‌اند. بافت و همنشینی واژگان، از دیگر عوامل تغییر معنایی در این واژگان می‌باشد. خوش بینی، تداعی معنای متضاد در ذهن و... از جمله، عوامل پیدایش واژگان اضداد این پژوهش بوده که در شمار واژگان چند معنا قرار می-گیرند.
نظریه حرکت جوهری در ترجمه
نویسنده:
سالار منافی، عصمت شاهمرادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
این پژوهش با تمسک به نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، به سیر در لایه‌های معنایی متن، و بررسی چند‌معنایی و ابهام واژگانی، و ساختاری آن می‌پردازد و با تعریف جوهر و حقیقت متن، در جست‌وجوی پاسخ به این پرسش است که آیا در فرایند ترجمه، متن مبدأ، حقیقتی متکثر بالذات، در سیلان، نسبی، و دسترسی‌ناپذیر دارد یا علی‌رغم شخصی‌بودن فهم، حقیقتی واحد و جوهری چندلایه دارد. در این تحقیق با تمرکز بر نظریه حرکت جوهری، تفاوت میان این دو رویکرد، ما را به رویکرد سومی می‌رساند که امکان توضیح چندمعنایی و ابهام ساختاری و واژگانی متن و در نتیجه تنوع محصول ترجمه از یک متن واحد را فراهم می‌کند.
صفحات :
از صفحه 95 تا 105
نگاهی دیگر به بیتی از مثنوی (2)
نویسنده:
راستگو سیدمحمد
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
می دانیم که پاره ای از متون به ویژه متون عرفانی و ادبی، چند سویه و توی در توی اند و همین ویژگی، آن ها را پذیرای تفسیرهای گوناگون می کند. این تفسیرهای گوناگون هر چند بیشتر درونی اند و بر پایه برداشت های معنایی استوار، گاه نیز برونی اند و بنیاد گرفته بر گونه گون خوانی متن. بر این پایه ها در این گفتار، واژه «قدرت» در بیت زیر از مثنوی را که در مقاله پیشین، هم گام با دیگر گزارشگران مثنوی، به گونه «قدرت» (=توانایی) خوانده و تفسیر شده بود، به گونه «قدرت» (=قدر تو) خوانده ایم و تفسیر دیگری از آن به دست داده ایم.گر جهان پیشت بزرگ و بی بنی است                      پیش قدرت ذره ای می دان که نیستبر پایه خوانش نخست، بیت بیانگر قدرت بی کران خداست که بر هر چیز تواناست و در زبان پاره ای از عارفان «جهان قدرت» خوانده شده است؛ و بر پایه خوانش دوم، بیت بیانگر شکوه بی کران انسان است که در زبان عارفان «عالم اکبر» خوانده شده و این که «بیرون ز تو نیست آن چه در عالم هست / از خود بطلب هر آن چه خواهی که تویی».به مناسبت، به چند بیت پیش و پس این بیت نیز نگاهی افکنده ایم و چند گونه خوانی ها و چند معنایی های آن ها را نیز نشان داده ایم.
صفحات :
از صفحه 131 تا 143
واژگان چند معنا و اهمیت آن در ترجمه قرآن کریم
نویسنده:
محمود شهبازی، علی اصغر شهبازی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
چکیده زبان قرآن کریم، زبانی با معانی چند لایه‌ و چند بطنی است که از جنبه‌های اعجاز آن به شمار ‌آید. بر اساس روایات، قرآن کریم در هفت یا در برخی دیگر از روایات هفتاد بطن معنایی‌ست که از دیرباز نگاه قرآن‌پژوهان را به خود جلب نموده و تلاش‌هایی فراوان در جهت کشف معانی آن انجام داده‌اند. واژگان «چند معنا» در مصحف شریف بیش از یک معنا و مفهوم را در نهاد خود جای داده‌اند؛ از این‌رو، همواره تبلور معانی دیگر در این دست از واژگان حضور دارد که توجه به آن در دریافت مقصود و ترجمه آیات نقشی به سزا ایفا می‌نماید. در نوشتار حاضر با تکیه بر روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، ترجمه شماری از واژگان چند معنا مورد بررسی واقع گشته است. این بررسی بیان‌گر آن است که مترجمان همواره در برگردان این نوع از واژگان یکدست نبوده و گاه معانی متفاوت از یک‌دیگر انتخاب نموده‌اند. توجه به سیاق و بافت آیات، و اهتمام به جنبه‌هایی چون ریشه‌شناختی واژگان و بررسی متون تفسیری از مهم‌ترین راهکارها در فرآیند ترجمه واژگان چندمعنا به شمار می‌آید.
صفحات :
از صفحه 47 تا 68
معنا شناسی واژه «أمر» و تعیین مصادیق آن در قرآن کریم
نویسنده:
سید ابوالفضل سجادی,سمیه ماستری فراهانی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
چکیده :
معناشناسی یکی از شاخه های زبان شناسی است که پیشینه ای کهن ندارد؛ اما برخی مباحث و اندیشه های آن قابل طرح و بحث است. این نظریه که از اواسط قرن نوزدهم پا به عرصه زبان شناسی نوین گذاشت، به بررسی معنا در ساختار کلام می پردازد. بنیانگذاران نخستین آن ماکس مولر و میشل بریل بودند. چند معنایی یکی از شاخه هایی است که دانش معناشناسی به آن می-پردازد. این جستار در پی آن است تا با استخراج معانی لغوی و سیر تحول معنای واژه «أمر» در قرآن کریم وجوه متعدد معنایی آن را مورد واکاوی قرار دهد و بیان کند که از نظر دانش معناشناسی این واژه ساختار چند معنایی دارد. در این تحلیل معنایی آیات، مشخص شد که واژه «أمر» معانی متعددی چون دین اسلام، وحی، سخن، گناه و ... را با توجه به بافت موضوعی آیات در برمی گیرد.
معناشناسی واژه «هدی» در قرآن کریم
نویسنده:
سید ابوالفضل سجادی,فریبا هادی فرد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نگرشی به نظام چند معنایی در قرآن کریم
نویسنده:
احمد نهیرات,عباد محمدیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از مباحث مهم زبان شناسی در زمینه معناشناسی، اصطلاح «چند معنایی» است که از گذشته تا به امروز، یکی از مباحث مهم زبان شناسی بوده است. در این جستار، پدیده چند معنایی از جهت دلالت های یک واژه بر معناهای مختلف به کنکاش گذاشته شده است. از ویژگی های زیباشناختی پدیده چند معنایی در قرآن کریم، دلالت یک واژه بر چندین معنا، در عین همخوانی هر یک از معانی ذکر شده با بافت کلی آیه است. این پدیده حتی در واژه های چند معنا که در زمینه اضداد می باشند، نیز صادق است. چگونگی پردازش مفسران به این پدیده و تأثیرپذیری مترجمان از آن ها در این خصوص با رعایت همخوانی مفاهیم برداشتی در تفسیر و ترجمه های آن در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد. این شیوه بررسی، علاوه بر کشف جنبه ای دیگر از اعجاز قرآن، می تواند از بروز اشکالاتی در ترجمه جلوگیری نماید.
  • تعداد رکورد ها : 17