جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «بحوث فی المعراج» نوشته علی حسینی صدر است. اين كتاب با استناد به منابع معتبر دينی می‌ كوشد به نقل مجموعه‌ ای از روايات درباره مشاهدات پيامبر (ص) در واقعه معراج بپردازد. اين نوشتار به تبيين رخدادها و حوادث مربوط به پاداش و كيفر انسان‌ ها و تفسير موضوعی تعدادی از آيات قرآن كريم نظير آيه معراج از سوره اسراء و آيات سوره نجم پرداخته و ۵۰ روايت از مجامع روايی قديم را نقل كرده است. به اعتقاد نويسنده اين اثر، پيش از اين دو مبحث «امكان معراج و دلايل و شواهد وقوع حتمی آن» و «عظمت، مفهوم و قلمرو معراج پيامبر (ص)» به تفصيل بررسی شده‌ اند و در روايت معصومين (ع) نيز از طرق گوناگون به حوادث و مسايل معراج توجه شده است. مبحث پايانی كتاب به جنبه‌ های كلامی عقيدتی معراج و ذكر ديدگاه شيخ صدوق، طوسی، علامه مجلسی و سيد شبر در زمينه آن اختصاص دارد.

امروزه بشر از دو طريق سعی نموده تا نسبت به مرگ به عنوان اسرارآميزترين حادثه، آنقدر آگاهی کسب نمايد تا بتواند نسبت به دل نگرانی های خويش از پديده ای که روزی قطعا برای او واقع خواهد شد فائق آيد. راه اول شناخت پديده احتضار با استفاده از تبيين های الهی و دينی مبتنی بر وحی است. راه دوم که به خصوص در جوامع غير مسلمان بسيار مورد توجه قرار گرفته، عبارت است از «تجربيات نزديک مرگ». هدف اصلي اين نگارش آن است که خواننده بتواند پس از مطالعه مقاله، وجوه تشابه و تفاوت تجربيات نزديک به مرگ نسبت به گزارش های آيات و روايات از پديده احتضار را دريابد.

«لیله القدر» و مساله نزول قرآن از عبارات قرآنی کاملا مرتبط به یکدیگرند که مفسرین، حکما و عرفا در تبیین آن، دیدگاه های متفاوتی را مطرح ساخته اند. در صورت پذیرش دو نحو نزول اجمالی و تفصیلی برای قرآن، «لیله القدر» که منزل نزول قرآن است با مبانی حکمی و عرفانی کاملا قابل انطباق است. جهت تبیین و رمز گشایی این عبارت قرآنی که ظاهر قرآن نیز صراحت به «و ما ادریک ما لیله القدر» بودن آن دارد، از آیات قرآنی و احادیث معصومین (ع) و مبانی حکمی و عرفانی استفاده نموده تا شاید بتوانیم تصویری مجمل و عقلانی از آن داشته باشیم. در نوشتار حاضر توضیح داده می شود که کلام الهی از موطن بساطت و اجمال به موقف کثرت و تفصیل تنزل می کند تا بدانجا که به کسوت الفاظ و کلمات در می آید. به دنبال آن سعی می شود با تحلیل عقلی جوانب مختلف، «لیله القدر» بودن حضرت فاطمه زهرا (س) و به تبع ایشان انسان کامل هر عصر و زمانه (امام معصوم حاضر) اثبات گردد.

یکی از مهم ترین مباحث امامت، گفتگو پیرامون راه های تعیین امام است. در این میان، بهترین راه تعیین امام، نص بوده که موردپذیرش اندیشمندان مذاهب اسلامی است. نص از جهت وضوح دلالت به دو قسم «نص جلی» و «نص خفی» تقسیم می شود. نص جلی بدون واسطه، امامت را اثبات خواهد کرد؛ و از همین رو دارای اهمیت ویژه ای است. در این پژوهش نص جلی بر امامت بلافصل حضرت امیرالمومنین علیه السلام در شب معراج، از منابع اهل سنت موردبررسی قرار خواهد گرفت و صحت سند آن با توجه به مبانی ایشان در علوم حدیث اثبات خواهد شد. از آنجاکه این نص، از نصوص جلیه است، با اثبات صحت سند و بدون ضمیمه شدن مقدمه ای دیگر، امامت بلافصل امیرالمومنین علیه السلام ثابت خواهد شد.

این کتاب ویراسته سلسله درس‌هاى اخلاق استاد در حوزه علمیه قم است، که به کوشش انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله) چاپ و منتشر شده است. موضوع اصلى سخن استاد در این درس‌ها، متن حدیث معروف معراج است که با بیانى دل‌نشین و گویا همراه با آیات قرآنى شرح و تبیین شده است. گفتنی است متن این حدیث شریف که به‌راستی محتواى آن یک دوره عرفان و حکمت و اخلاق و معنویت است، در کتاب‌هاى معتبر حدیثى همچون: ارشادالقلوب دیلمى و بحارالانوار مجلسى آمده است. حضرت استاد با محور قرار دادن این حدیث، بیست درس با عنوان‌هاى ذیل ارائه فرموده‌اند: درس اول، «مقام توکل و رضا»: در این درس مباحثى درباره حقیقت توکل از دیدگاه قرآن کریم و روایات، تلازم ایمان و توکل، توکل و لزوم کار و فعالیت و عدم منافات این دو، مطرح شده است؛ درس دوم، «منزلت توکل و رضایت به قضاى الهى»: در این درس عمدتاً به این نکته توجه داده شده که خداوند همواره، خیرخواه حقیقى انسان است؛ درس سوم، «محبت الهى و راه رسیدن به آن»؛ درس چهارم، «ویژگی‌هاى اولیاى خدا»: در این درس ویژگی‌هایى مانند: نشاط و دلخوشى، ذکر و یاد حق، و زهد، براى اولیاى الهى برشمرده شده و نیز راه تحصیل زهد و پرهیزگارى نشان داده شده است؛ درس پنجم، «خصلت‌هاى رهیافتگان به بهشت، و میراث تحمل گرسنگى و سکوت»: در این درس گزیده‌اى از حدیث معراج محور قرار گرفته و ثمرات تحمل گرسنگى و سکوت مشروع و معقول، براى رسیدن به رستگارى و سعادت جاودانى تذکر داده شده است؛ درس ششم، «لزوم توجه به نماز و درک حضور خداوند»: در این درس ضرورت نماز با حضور قلب مطرح شده است؛ درس هفتم، «امتیازات اولیاى الهى»: امتیازات و بهره‌هایى که شامل حال اولیاى خدا می‌شود، همچون یاد خدا و تکلم با او و لذت‌هاى بی‌بدیلى که اولیاى خدا درمی‌یابند، یادآورى شده است؛ درس هشتم، «لزوم دوستى و محبت به فقرا و مستمندان»؛ درس نهم، «عدم تبعیت از خواهش‌هاى نفسانى»؛ درس دهم، «نکوهش دنیا و دنیاگرایان»: در این درس مفهوم دنیاخواهى و آخرت‌طلبى و مراتب این دو، و نیز ویژگی‌هاى بیست‌گانه اهل دنیا آمده است؛ درس هاى یازدهم، دوازدهم و سیزدهم، «اوصاف اهل آخرت»: در این درس‌ها اوصافى مانند: حیا، بیداردلى، خوف از عظمت الهى، توجه به خدا، معرفت ناب به خدا، مبارزه با نفس اماره، محو شدن در جمال ربوبى و مورد عنایت خداوند بودن براى آخرت‌طلبان برشمرده شده است؛ درس چهاردهم، «مقام و معرفت زاهدان»؛ درس پانزدهم، «نقش ارزشى روزه و سکوت»: در این درس، سکوت به مثابه آبادکننده دل اولیاى خدا توصیف شده است؛ درس شانزدهم، «مؤمنین رهیافته به یقین و باریابى به رضوان حق»؛ درس هفدهم، «ویژگی‌هاى زندگى گوارا و پایدار»؛ درس هجدهم، «موفقیت در آزمون الهى و عنایات ویژه خداوند»؛ درس نوزدهم، «مقام عابدان و رسولان الهى»: در این درس عناوینى مانند نقش تعقل در مقام عبادت، و نیز نقش یاد خدا و گریز از غفلت در مقام آنان، تأثیر کم‌گویى و کم‌خورىِ (معقول) در شناخت و ادراک، مطرح شده است؛ درس بیستم، «چگونگى محبت به خدا»: در این درس مطالبى درباره رابطه زهد و عبادت با محبت خدا، رابطه گریه با محبت خدا و نقش رفاقت و دوستى با علما و فقرا در محبت به خداوند آمده است. گفتنی است این کتاب در سال ۱۳۸۷ در قالب مجموعه آثار حضرت استاد با عنوان «مشکات» چاپ و منتشر شده است.

کتاب " سر الاسراء شرح حدیث معراج همراه با ترجمه فارسی" به قلم آیت الله علي سعادت پرور است. این اثر در واقع حاصل بخشی از جلسات اخلاقی، عرفانی علامه طباطبایی است که طی آن با عنایتی ویژه، حدیث معراج را یک دوره از آغاز تا پایان شرح کرده و نکاتی ارزشمند در شرح جملات آن بیان داشته‏ اند، که این نکات بدون نقل مستقیم از آن بزرگوار، در جای جای این شرح متبلور است. در این اثر 4 جلدی، افزون بر متن عربی «سرالاسراء» موارد زیر اعمال شده است: ترجمه کل اثر به فارسی، اعراب‏ گذاری متن عربی آیات و روایات، کنترل مدارک و منابع و افزودن منابع و ماخذ تکمیلی در پاورقی، فهرست موضوعی مباحث عربی و فارسی به صورت جداگانه و ... ناگفته نماند که بخشی از جلد نخست «سرالاسراء» پیش از این با نام «سیری به سوی انسانیت» منتشر شد و قرار بود که کل مجموعه در 5 جلد نشر شود، که بنا به دلایلی از ادامه آن خودداری و مجدداً اقدام به ترجمه کل اثر گردید. "جلد دوم" شامل فصل سیزدهم (دشمنی با دنیا و دوستی با آخرت) تا فصل نوزدهم (مقام زاهدان امت) است.