جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

مهدویت گرایی و جریان های فکری: در گفت وگو با دکتر منصور پهلوان

نوع منبع :

مقاله , مقالات روزنامه‌ای , مناظره،گفتگو و میزگرد

منابع دیجیتالی :

متن

مشخصات اثر

عنوان :

اصل معرفت به «رکن رابع» در اندیشه شیخیه

نویسنده:

داریوش رحمانیان ,محسن سراج

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشكده تاريخ اسلام,

کلیدواژه‌های اصلی :

احمد احسایی , اصول دین شیخیه , اصل رکن رابع , تعلیم امام , شیخیه ( شیعه اثنی عشری) ) , شیخیه کرمان (از شیعه اثنی عشری) , عرفان شیخی , تعلیم باطنی , کریم خان کرمانی , معرفت به رکن رابع , جانشینی امام زمان

کلیدواژه‌های فرعی :

ارتباط تصوف و تشیع , معرفت به امام , عقاید شیعه , وجوب معرفت امام , آیه 189 بقره , عقاید عرفانی ,

چکیده :

مفهوم «رکن رابع» از مفاهیم بنیادی مکتب شیخیه است. تصور عام بر این است که واضع این مفهوم، شخص شیخ احمد احسایی، مؤسّس شیخی گری، و سپس مروج آن، جانشین بلافصل او سید کاظم رشتی، بوده اند؛ حال آن که بر پایه ی پژوهش های دقیق و منابع اصلی و اولیه ی مکتب شیخی، که در این مقاله به آن ها اشاره خواهد شد، به نظر می رسد نخستین کسی که از آن مفهوم به عنوان یکی از اصول دین به روشنی سخن گفته و آن را به آموزه ای اساسی در مکتب شیخی تبدیل کرده، حاج محمد کریم خان کرمانی، پیشوای نخستین شیخیه ی کرمان، بوده است. پرسش های تحقیق پیش رو بدین قرارند: چنین کاری چرا و چگونه انجام شده، و از نظر شناخت چگونگی سیر تحول و تطور شیخی گری و تفرق آن به شیخیه ی کرمان و تبریز و دیگر جاها، چه اهمیت و چگونه تأثیری داشته است؟ همچنین، مفهوم «رکن رابع»که خاص شیخیه ی کرمان بوده، چگونه در تصور عام و نزد بسیاری از پژوهش گران به همه ی فرق شیخیه تعمیم داده شده است؟ این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، درصدد پاسخ به این پرسش هاست؛ پاسخ هایی که برای شناخت هر چه دقیق تر و درست تر شیخی گری، از ضرورت و اهمیتی انکار ناپذیر برخوردارند.

صفحات :

از صفحه 53 تا 76

مشخصات اثر

عنوان :

اصول دین و مذهب و نظریه ناطق واحد در اندیشه شیخیه

نویسنده:

غلامحسین زرگری نژاد , محسن سراج

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشكده تاريخ اسلام,

کلیدواژه‌های اصلی :

اصول دین , اصول دین شیخیه , امام , اصل رکن رابع , امام صامت , شیخیه ( شیعه اثنی عشری) ) , شیخیه کرمان (از شیعه اثنی عشری) , ناطق واحد , کریم خان کرمانی , معرفت به رکن رابع , امام ناطق

کلیدواژه‌های فرعی :

عدل , معرفت امام , امام شناسی , معرفت اصول دین , عقاید شیخیه ,

چکیده :

برخی از مباحثی که مدت هاست به عنوان اصولی بدیهی در مکتب شیخی معرفی می گردند، در اصل مباحثی فراگیر در اندیشه تمام شیخی ها نیستند، بلکه تنها متعلق به اندیشه یکی از شاخه های مکتب شیخی، یعنی شاخه کرمان اند که، چون به حق پرکارترین شاخه شیخی ها بوده اند، اکثر محققان از طریق آثار ایشان با دیدگاه های فکری شیخیه آشنا شده و متعاقبا تمامی آن دیدگاه ها را اصیل تصور نموده اند. در صورتی که حقیقت چنین نیست و تعالیمی چون اصل معرفت به رکن رابع، نظریه ناطق واحد، و حتی اصول دین چهارگانه، تنها اختصاص به دیدگاه شاخه کرمان دارد، و چه در آثار و عقاید مشایخ اولیه مکتب شیخی (یعنی شیخ احمد احسایی و سید کاظم رشتی) و چه در نزد سایر شاخه های مکتب شیخی، چون شیخیه تبریز و شیخیه عتبات و احقاقی های اسکویی، محلی از اعراب ندارند.پرسش های اصلی ای که در این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی سعی در یافتن پاسخی مناسب برای آن ها داریم، و ابهام هایی که در صدد رفع شان هستیم، به شرح زیرند:اول آن که، نظریه ناطق واحد در اندیشه شیخیه کرمان چیست، و آیا این نظریه که به ادعای حاج محمد خان کرمانی (واضع و شارح آن) از دل اصل معرفت به رکن رابع بیرون آمده است، در اندیشه ها و تعالیم مشایخ اولیه شیخیه و همچنین در اندیشه حاج محمد کریم خان کرمانی (واضع اصل معرفت به رکن رابع)، بوده است یا خیر؟دیگر آن که، آیا مشایخ اولیه شیخیه، اعتقادی به اصول دین و مذهب چهارگانه داشته و بنیان گذار تغییرات در اصول دین و مذهب شیعه امامیه بوده اند، یا این که در این مبحث نیز، همچون مبحث اصل معرفت به رکن رابع، پای ذهن خلاق سرسلسله مشایخ شیخیه کرمان در میان بوده و بار دیگر منویات حاج محمد کریم خان، به اشتباه، دیدگاه تمامی شیخی ها به حساب آمده است؟

صفحات :

از صفحه 79 تا 92

مشخصات اثر