جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نگاهی به جایگاه برخی از صحابه و علل سبّ و لعن آن‌ها در فرهنگ تشیبع و موارد جواز و عدم جواز آن است. در این اثر به موارد اتفاق و اختلاف‌نظر علمای شیعه و اهل‌سنّت در برخی از مسایل دین اسلام و راه‌کارهای از بین‌بردن این اختلاف شده سپس ضرورت احترام به صحابه راستین پیامبر اسلام(ص) از منظر هر دو فرقه شیعه و اهل‌سنّت مورد تأکید قرار گرفته است. در ادامه مباحثی در مورد سبّ و لعن برخی از صحابه از جانب شیعیان و علّت آن و هم‌چنین حکم سبّ و لعن در اسلام ارایه شده و ویژگی‌هایی در برخی از صحابه که سبب لعن و سبّ آنان می‌شود، بازگو گردیده است. نگارنده، صحابی پیامبر اسلام(ص) را در یک ردیف ندانسته و برخی از آن‌ها را فاسق، فاجر و زندیق معرفی نموده و دلایل جواز این قبیل از صحابه را از آیات قرآن و روایات بررسی نموده و سبّ صحابه توسط شیعه را حربه‌ای علیه شیعیان توسط وهابیت شمرده است.

یکی از مواردی که وهابیان آن را از علل تکفیر می خوانند، سب صحابه است؛ دلیل ایشان بر این اعتقاد، فتوای بزرگان سلف، اجماع مسلمانان، آیات و روایاتی است که صحابه را دارای مقام و منزلت رفیعی دانسته و از سب صحابه بر حذر می دارد؛ اما در این مقاله به شیوه ی توصیفی _ تحلیلی اثبات می گردد که اولا، در میان خود وهابی ها، در مورد حکم سب کنندگان صحابه، اجماعی وجود ندارد؛ ثانیا، نوع فتاوا در مذاهب اربعه نیز بر خلاف ادعای وهابیت، نهایتا حکم به تادیب و تعزیر سب کننده می باشد؛ ثالثا، محتوای آیات و روایت نهایتا حرمت این عمل را می رساند و رابعا، سیره و روش صحابه، برخلاف این ادعا می باشد.

کتاب مع الشیخ عبدالله السعد فی الصحبة و الصحابة توسط حسن بن فرحان المالکی به رشته تحریر در آمده است. مدتي است در عربستان، از علماي اهل سنت افرادي هستند که با تندروي‌هاي سلفي‌ها و وهابيان مخالفت کرده و در برابر افکار ناصواب آنها ايستاده‌اند. آنان در کتاب‌ها و سخنان خود به شبهات وهابيان پاسخ داده و آنها را به اعتدال و ميانه‌روي دعوت مي‌نمايند. در اين کتاب ديدگاه‌هاي یکی از آنان را بررسي مي‌کنيم. نویسنده سخنان و مباحثی را در موضوع «صحبة و صحابة» با شیخ عبدالله بن عبدالرحمان سعد که یکی از علمای علم حدیث می باشد جمع آوری نموده و در این کتاب نگاشته است. این کتاب شامل موضوعاتی به شرح ذیل است.آیه الحجر و النصره، آیا جایز است دفاع از عبدالله بن اُبی، تعریف صحابه در اصطلاح، جواب بر شبهه حدیث الخلوق، لفظ حدیث سفینه و... نویسنده بر این باور است در این مباحثی که با شیخ عبدالله داشته، به نتیجه ای درست و مطلوب برسد. و چون دلیل به آثار آورده، و راه و روش اهل حدیث را پیش گرفته، همراه با تحکیم نصوص شرعی در این مباحث امید بر این دارد تا شیخ ترک تقلید و تعصب کند.

کتاب «رسالة سلام مذهبی» کتابی است از آقای شیخ حیدر حب الله که در سال 2015 در بیروت منتشر شد. نویسنده به دلیل نگرانی از وضعیت اسفناک جهان اسلام در نتیجۀ اختلاف‌‌های مذهبی به دنبال ارائه راه حلی برای برون رفت از وضعیت موجود است. راه حلی که با معیار قرار دادن عقلانیت و انصاف ارائه می‌شود و سعی در تعدیل و اصلاح خطاهای همۀ طرف‌های درگیر در این جنگ خانمان سوز و منجلاب فروکاهنده دارد. با این هدف، نویسنده در بخش اول کتاب بگونه‌‌ای خلاصه و گذرا به مهمترین گزاره‌‌های اعتقادی شیعه اشاره می‌کند و با معرفی این گزاره‌‌ها می‌‌خواهد به این واقعیت توجه دهد که در بسیاری از موارد عقاید شیعه تفاوت چندانی با عقاید اهل سنت ندارد و اگر چنانچه اختلافی وجود دارد، در پاره‌ای موارد همان اختلاف در میان گرایش‌‌های گوناگون اهل سنت نیز وجود دارد. از سوی دیگر، بحران در روابط میان شیعیان و همه فرق اهل سنت نیست، بلکه بحران در روابط میان شیعه و بخشی از اهل سنت بویژه سلفی‌‌هاست. در بخش دیگر کتاب، نویسنده به گزاره های اختلافی میان شیعه و اهل سنت می‌پردازد و بدون وارد شدن به بحث های مفصل علمی و نفی و اثبات‌های همیشگی، به دنبال ارائه راه حلی برای برداشتن موانع روانی است که بحران‌‌های بزرگی در مسیر ایجاد روابط خلق کرده است. در این بخش به موضوع‌هایی از این دست پرداخته می‌شود: لعن صحابه، اهانت به همسران پیامبر، تقیه، تحریف قرآن و انکار سنت نبوی، عاشورا و نمادهای آن، ازدواج موقت، گرایش به تشیع و سرکوب آزادی‌‌های مذهبی. در بخش دیگر کتاب، اصول، راهکارها و ابزارهایی مطرح می‌شود که برای مدیریت اختلاف‌‌ها مثمر ثمر بوده، در عین حفظ اختلاف‌‌های علمی و عقایدی، از ایجاد اصطکاک و درگیری‌‌های خونبار و مخل آسایش و امنیت جلوگیری می‌کند. سپس گام‌‌هایی که برداشتن آنها در میدان عمل لازم است برشمرده می‌‌شود و پیشنهادهایی از قبیل «یکپارچه شدن تلاش‌‌های اعتدالگرایان مذاهب برای مبارزه با افراط‌گرایان» ارائه می‌‌شود. در بخش نهایی نیز اهمیت و جایگاه اینگونه نظریه‌پردازی‌‌ها مورد توجه قرار می‌‌گیرد. در پایان، همانگونه که در یادداشت مترجم آمده است: «به حتم، طرحی که در این کتاب درانداخته می‌شود، مخالفانی دارد. مخالفان صفر یا صد اندیش، فرصت تأمل و اندیشه را از خود باز می‌ستانند، اما مخالفان صفر تا صد اندیش می‌‌توانند با مطالعۀ این کتاب، نکات در خور توجهی را در زمینۀ تعامل و همزیستی مسالمت آمیز میان پیروان مذاهب اسلامی دریابند».