جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«معاد شناسی»، یکی از آثار ارزشمند علامه طهرانی بشمار می‌ رود. دوره کتاب های «معاد شناسی» نگارش سخنرانی های مجالسی است که توسط علامه طهرانی با عنوان معاد برگزار می شده است. معاد یکی از اصول عقاید پنج گانه شیعه است و در این زمینه سخنان زیادی گفته شده و کتب فراوانی نگارش یافته است. ایشان با استفاده از آیات قرآنی و اخبار معصومین علیه‌ السّلام و ادله عقلی و مطالب ذوقی کیفیت سیر و حرکت انسان در دنیا و نحوه تبدل و نشأت غرور به عالم حقائق و ارتحال او به سوی خدا را به نحو وافی وافر مطرح کرده‌ اند. مولف همچنین درباره عالم برزخ، نحوه خلقت فرشتگان، نفخ صور، حشر و نشر مردم در صحرای قیامت، حساب و کتاب، میزان، صراط، شفاعت، بهشت و دوزخ بحث مستوفایی به عمل و در خلال مباحث به داستان‌ های جذاب و شیرینی اشاره می‌ کند. این مباحث در حدود ده مجلد خواهد شد که قسمت معاد شناسی از دوره علوم و معارف اسلام را تشکیل می دهد. اهم عناوین و مباحث جلد نهم عبارتند از: عمومیّت‌ معاد برای‌ تمام‌ موجودات‌ زمین‌ و آسمان، شفاعت و مسائل کلی آن، شفاعت‌ کنندگانِ روز قیامت، اصناف‌ شفیعان‌ در روز قیامت، کسانی‌ که‌ مورد شفاعت‌ واقع‌ می‌ شوند، حقیقت‌ شفاعت‌ و ثبوت‌ آن. منبرِ وسیله‌ و پرچم‌ حمد، در روز قیامت‌ از آنِ رسول‌ الله‌ و آل‌ اوست. ساقی‌ حوض‌ کوثر و نهرهای‌ بهشت.

قرآن کریم در آیات متعددی، با تعبیرهای گوناگون، درباره شفاعت سخن گفته که برخی از آنها بر وجود شفاعت دلالت می‏کند. پدیدآورندگان «تفسیر المنار» شفاعت را به معنای تسلط اراده شفاعت‏کننده بر اراده خدای متعال پنداشته و با محال شمردن آن، تمام آیات قرآن را نافی شفاعت می‏دانند. حال آنکه شفاعت به معنای تسلط اراده شفاعت‏کننده بر اراده خداوند نیست تا لازمه‏اش تغییر علم ازلی خدا و در نتیجه محال باشد، بلکه شفاعت تشریعی، قانونی الهی است که بر قوانین مربوط به مجازات حاکم می‏باشد. در این پژوهش برآنیم تا تفسیر پدیدآورندگان تفسیر المنار از آیات شفاعت را نقد و بررسی کنیم، بدین منظور پس از بیان دلیل عقلی و مستندات قرآنی ایشان، دلالت آیات بر وجود شفاعت را اثبات و ادلّه آنها را بررسی خواهیم کرد. در برخی از آیات قرآن درباره وساطت اسباب و علل طبیعی نیز شفاعت به کار رفته است، از این‏رو، در فرجام، این آیات را بیان و دلالتشان بر شفاعت تکوینی را بررسی خواهیم کرد. روش پژوهش در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی می‏باشد.

باورهای کلامی شیعه همان اصول ناب اسلامی است که در قرآن خطوط آن ترسیم و سپس با شرح و تفسیری ایمهی معصومین تبیین شد است تلاش های تفسیری رایتی و عقلانی دانشوران شعیه د رپرتو قرآن و حدیث به این بارورها نظم و قاعده خاصی بخشیده و نگنجینه ای معارف را به ارمغان آورد است. یکی از معارف که شاید بتوان گفتن درصد باورهای شیعه است و در این مکت عمق و ژرفای بیشتری یافته است مبحث شفاعت است. لفظ شفاعت در قرآن با تمام مشتقات خود سی بار در سوره های مختلف آمده است برخی به حکم سلب برخی به حکم ایجاب این خود حاکی از اهمیت موضوع می باشد. آن چه مارا بر آن داشت تاپیرامون این مبحث مهم کلامی کند و کار کنیم تعارض هایی بودکه بین فرق کلامی مسلمانان شعیه و سنی به چشم می خورد. به خصوص تفاوت اساسی که با به متزلیان ووهابیون در این زمینه داریم خصوصا این که روایتی از امام صادق (ع) نقل است که فرمودند من انکر ثلاثه اشیاء فلیس من شیعتنا (المعراج و المساله فی القبر و الشفاعه ) یعنی هر کس منکر سه امر گردد در زمره ی شیعیان ما نیست یکی معراج حضرت رسول اکرم (ص) دیگری پرسش در قبر وسومی شفاعت هم چنین حضرت علی (ع) در مورد ارزش شفاعت می فرمایند (الشفیع حناح الطالب) شفاعت کننده پروبال طلب کننده است یعنی با شفاعت می توان به جانب مقصد پرید و به هدف رسید.با این کهدر بحث شفاعت در همه تفاسر اعم از شیعه و سنی قدیم و جدید مطالب زیادی نگاشته شده است و علاوه طباطایی و صدرالمتالهین و ..در تفاسیر خود مفصل بحث نموده اندولطایف و ظرایف را درباب شفاعت طرح و بحث کرده اند و تمامی مورخین اسلامی و متکلمین زحمات زیادی را در این باب کشیده اند و احماع مسلمینبه آن معتقدند با این وصف این رساله بر آن است که شفاعت از دیدگاه آیت اله جوادی آملی و مظهری دو عالم مسلمان که هر دو مبادرت به تفسیر قرآن حکیم نموده اند یکی مظهری مسلمان اشعری سنی مذهب و دیگری آیت الل ه جوادی آملی ) فیلسوفمفسر شیعیه مذهب مورد بررسی قرار دهد تا اولا اشتراک ها و اختلاف های این دو مشخص و معین گردد و ثانیا نحوه ی استنباط و استدلال هر یک بروجوه مسترک و غیر مشترک و چگونگی بیان شبهات و پاسخ به آن ها بینان گردد تا