جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ارزیابی نقادانه تحولات اجتماعی و تأثیرات متقابل عواملی که در صحنه حیات آدمی، احوال و شیوه زیست افراد و جوامع را شکل می دهند از دغدغه های اصلی آن دسته از متفکران معاصر است که می کوشند از ابزارهای نظری برای راهگشایی در حوزه های عملی بهره بگیرند. در مقاله حاضر کوشش شده است به شیوه ای انتقادی و از دیدگاه ملاحظات فلسفی- نظری متکی به رویکرد عقلانیت نقاد و با تکیه به داده ها و اطلاعات تجربی، برخی آثار و عوارض فرهنگی- اجتماعی تغییرات گسترده ای که به علت پیشرفت بیسابقه علوم و فناوری های مدرن در حال پدیدار شدن است، مورد ارزیابی قرار گیرد. در بخش نخست مقاله توضیحاتی در باره چهارمین موج توسعه علمی و فناورانه ارائه می گردد. در بخش دوم برخی تبعات پیشرفت هایی که در زمینه این علوم و فناوری حاصل شده و یا در حال حصول است بر فرهنگ و جامعه بررسی خواهد شد. توجه اصلی این پژوهش فلسفی ناظر به گزینه هایی است که در برابر انسان مدرن و در ارتباط با تحولات بی وقفه علوم و فناوری-های جدید قرار دارد. در سومین بخش مقاله شماری از آموزه های سیاستگذارانه برای دست اندرکاران سیاست ها و سیاستگذاری ها در ارتباط با تأثیرات موج چهارم توسعه علمی و فناورانه بر اجتماع و فرهنگ در ایران ارائه شده است

در نهاد همه انسانها، به حکم فطرت الهی، حقوقی به ودیعت نهاده شده است که غیرقابل انکار و تغییر بوده و در هر عصر و دوره، افراد بشر از هر نژاد و هر جنس، صرف نظر از رنگ پوست، میزان ثروت و موقعیت اجتماعی را شامل می گردد. از نظر اسلام، فطرت انسانها، مخلوق «خداوند تعالی» است و همه احکام و قوانین مندرج در شریعت اسلام، مطابق با فطرت آدمی است و از همین جهت در قرآن کریم از دین اسلام به عنوان «دین فطری» یاد شده است. از این رو در این مقاله به اثبات این امر در شریعت اسلام به وی‍ژه با تاکید به نصوص قرآن کریم - به عنوان اولین و مهمترین منبع احکام اسلامی - پرداخته شده است. با عنایت به آیات متعدد قرآن در خصوص اهمیت حقوق فطری، با توجه به نگاه ویژه قرآن به کرامت انسانی و اصل مساوات روشن می شود که احکام و قوانین صادره در قرآن، مطابق با فطرت آدمی است و لذا قرآن کریم، بهترین منبع برای شناخت و حفظ حقوق آدمی به ویژه حقوق فطری اوست.

کرامت موهبتی است که از منظر قرآن مجید در بین مخلوقات ظاهری خداوند تنها مخصوص آدمی است و هیچ موجود زمینی دیگری به این شرافت توصیف نشده است. در قرآن کریم به دو صورت از کرامت انسانی یاد شده است که نوع تفسیر ما در مواجهه با این دو، مبنایی است برای سایر رفتارها و تصمیم گیری ها جهت برخورد با نوع انسانی و به تبع آن شهروندان جامعه اسلامی. آنچه که این مقاله با برگرفتن نگاه تفسیری و روش هرمنوتیک به آن می پردازد، تجزیه و تحلیل آیاتی است که بحث کرامت انسانی را در خود جای داده اند. نگارندگان در نهایت به این نتیجه رسیده اند که کرامت یک حق سلب نشدنی در وجود انسان است که با توجه به افاضه عقل به این وجود و دمیده شدن روح الهی در کالبدش به او اعطا شده است. البته خود انسان می تواند این ارزش ذاتی خود را نادیده بگیرد. این رویکرد به کرامت انسانی الزاماتی را در حوزه سیاسی - اجتماعی ایجاب می کند که هم به شهروندان مربوط می شود و هم به نظام سیاسی.

ترجمه ماشینی: نویسنده کتاب کرامت انسانی و لیبرالیسم معاصر استدلال می کند که ماهیت و کاربرد لیبرالیسم معاصر به طور قابل توجهی با عمیق ترین تمایلات و پایدارترین احساسات اخلاقی انسان ها ناسازگار است و بنابراین درک خود انسان را مخدوش می کند و کرامت انسانی را مخدوش می کند. این عدم تطابق بین ماهیت انسان و جوهر لیبرالیسم معاصر، زندگی عمومی ما را دچار مشکل می‌کند، و - نویسنده پیشنهاد می‌کند - گره گوردی است که اگر هزاره جدید می‌خواهد یک شهروند آمریکایی انسانی‌تر و رضایت‌بخش‌تر را نشان دهد، باید از بین برود. این کتاب گسترده با بحث در مورد پیامدها و پیامدهای خاص تأکید شدید لیبرالیسم معاصر بر حقوق فردی آغاز می شود و به تأملی در دو مقوله کلی از کرامت انسانی می پردازد و نشان می دهد که در اندیشه لیبرال معاصر فقدان وضوح در مورد معنا وجود دارد. و گرانش این مفهوم. سپس تمرکز به ایده بیابان یا «استحقاق» می‌رود. زنده ماندن بیابان، که به درستی درک شده است، به عنوان یک مفهوم کلی مفید برای درک زندگی عمومی آمریکا، و به عنوان ابزار مهمی برای بازگرداندن اندازه ای از عقل سلیم به سیاست ما پیش می رود. بخش دوم کتاب بر کاربرد واقعی ارزش‌های لیبرالیسم معاصر که از دهه 1960 رخ داده است، به‌ویژه در زمینه‌های بحث‌انگیز فرهنگی نژاد و سقط جنین متمرکز است. برآمده از این بررسی، تصویری نامطلوب از یک پارادایم سیاسی است که به گفته نویسنده، اگر آمریکا بخواهد موضعی از شدت اخلاقی و درک واقعی اجتماعی داشته باشد، باید کنار گذاشته شود، یا حداقل به طور اساسی تجدید نظر شود.

ترجمه ماشینی: ما اغلب از کرامتی که به یک شخص بدهکار است صحبت می کنیم. و کرامت کلمه ای است که مرتباً در سخنرانی های سیاسی آمده است. منشورها به نام آن منتشر می شوند و زمانی که مردم در سراسر جهان برای دستیابی به حقوق خود تلاش می کنند، به آن متوسل می شوند. اما واقعاً کرامت چیست؟ وقتی فردی به دیگری حمله فیزیکی می‌کند، احساس می‌کنیم اشتباهی که می‌خواهد محکومیت فوری و مجازات قانونی است. در حالی که زمانی که فردی تحقیر می‌کند یا بدون فکر از دیگری استفاده می‌کند، اشتباه را تشخیص می‌دهیم و به چاره‌ای امیدوار می‌شویم، اما واکنش اجتماعی کمتر واضح است. ممکن است تعیین کمیت آسیب به خودی خود دشوار باشد. با توجه به نگرانی ما در مورد کرامت انسانی، عجیب است که بررسی های نسبتا کمی دریافت کرده است. در اینجا جرج کاتب می پرسد کرامت انسانی چیست و چرا برای ادعای حقوق اهمیت دارد. او پیشنهاد می کند که کرامت یک ارزش «وجودی» است که به هویت یک فرد به عنوان یک انسان مربوط می شود. صدمه زدن یا حتی تلاش برای از بین بردن حیثیت و حیثیت شخصی، به معنای برخورد با آن شخص به عنوان یک انسان یا کمتر از انسان است - به عنوان یک چیز یا ابزار یا موجودی مادون بشر. کاتب مفهوم کرامت را محدود به افراد نمی کند، بلکه آن را به نوع انسان نیز تعمیم می دهد. شأن نوع انسان به منحصر به فرد بودن ما در میان سایر گونه ها بستگی دارد. در بخش پایانی کتاب، او استدلال می‌کند که علیرغم ویرانی‌هایی که ما به آن وارد کرده‌ایم، طبیعت بدون انسانیت بدتر خواهد بود. وظیفه عالی بشریت را می‌توان «سرپرست» طبیعت دانست. این دفاع غیرمذهبی از کرامت انسانی - اولین تلاشی که در نوع خود در حد یک کتاب است - تاج کار یک متفکر سیاسی برجسته است.

ترجمه ماشینی: در پس زمینه عدم اطمینان فزاینده در مورد توسعه آینده سرمایه داری و در مواجهه با جنگ، ترور و فقر، این کتاب می پرسد: برای جلوگیری از بدبختی چه چیزهایی باید بدانیم؟ برای رسیدن به شرایط کرامت انسانی چه کنیم؟ و به چه چیزی باید امیدوار باشیم؟

ترجمه ماشینی: ایده کرامت انسانی برای هر نوع تأملی در مورد ماهیت ارزش انسان محور است و به یک مفهوم کلیدی در حقوق بین‌الملل و ملی، در اخلاق پزشکی و در بسیاری از نظریه‌های فلسفی و سیاسی تبدیل شده است. با این حال، این ایده یک ایده پیچیده است که شکل های مختلفی نیز به خود می گیرد. این مجموعه، ایده کرامت انسانی را که در این حوزه‌های مختلف پدید می‌آید، بررسی می‌کند و امکان گفتگوی چند رشته‌ای را می‌گشاید که خود مفهوم و همچنین ایده انسانی را که در یک رابطه اساسی با آن قرار دارد، روشن می‌کند. این کتاب نه تنها یک کاوش جذاب و محرک کرامت انسانی از دیدگاه‌های مختلف است، بلکه منبع مهمی برای کسانی است که می‌خواهند این کاوش را بیشتر پیش ببرند.

ترجمه ماشینی: دیوید لوبان یکی از دانشمندان برجسته اخلاق حقوقی در جهان است. او در این مجموعه از مهم‌ترین مقالات خود به موضوعاتی چون روان‌شناسی اخلاقی شر سازمانی، نقاط قوت و ضعف سیستم دشمن و فقه از دیدگاه حقوقدان می‌پردازد. بحث او استدلال های فلسفی، تحلیل های حقوقی و بسیاری از موارد برگرفته از رویه حقوقی واقعی را ترکیب می کند و او از نظریه ای درباره اخلاق حقوقی دفاع می کند که بر نقش وکلا در ارتقای کرامت انسانی و حقوق بشر متمرکز است. علاوه بر یک مقدمه تحلیلی، این جلد شامل دو مقاله اصلی است که قبلاً منتشر نشده بود، از جمله نقد مفصلی از وکلای دولت ایالات متحده که "یادداشت های شکنجه" بدنام را تهیه کردند. برای طیف وسیعی از خوانندگان هم در فلسفه و هم در حقوق جالب خواهد بود.

زمینه: امروزه فناوری زیستی هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی توسعه یافته است. در پرتو سرعت پیشرفت فناوری زیستی، احترام به اصول اخلاق زیستی هم به یک ضرورت تبدیل شده است. اعلامیه حقوق بشر و برنامه عمل وین (1993) در بند یازده تصریح می کند: «پیشرفت خاص، به ویژه در طب زیستی و علوم حیاتی و در فناوری اطلاعات ممکن است به طور بالقوه عواقب نامطلوب برای تمامیت، کرامت و حقوق انسانی افراد داشته باشد و از این رو درخواست می کند برای تضمین احترام کامل به حقوق بشر و منزلت انسانی در این حوزه های مورد توجه جهانی، همکاری بین المللی صورت گیرد.» کنفرانس عمومی یونسکو در حوزه های مرتبط با اخلاق زیستی اقدامات قابل توجهی مبذول کرده است. اعلامیه جهانی ژنوم انسانی و حقوق بشر و اعلامیه بین المللی داده های ژنتیک انسانی، دو اعلامیه صادره توسط یونسکو هستند که از اتقان، انسجام، شفافیت و جامعیت برخوردارند.نتیجه گیری: اعلامیه جهانی اخلاق زیستی و حقوق بشر، ایراداتی داردکه از آن جمله می توان به ضعف ساختاری، بی توجهی به تعهد اشخاص حقیقی، ضعف در بیان اهداف، تبیین نادرست اصول حاکم بر اخلاق زیستی، نقص در بیان اصل عدم تبعیض و اهتمام مفرط به رضایت آزادانه اشاره نمود. مقدمه، قلمرو و اهداف اعلامیه به درستی تبیین نشده است. اصول بنیادین اخلاق زیستی می بایست به نحو شفاف و محققانه بیان گردد. اعلامیه به تعهد اشخاص حقیقی، کم توجهی نموده و منحصرا دولت ها را مخاطب قرارداده است. یکی دیگر از مهمترین اشکالات اعلامیه، عدم توجه به امکان تحدید اراده در پرتو کرامت انسانی است.