جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: ریشه های اسلام در سال های اخیر موضوع بحث های فزاینده ای بوده است. دیدگاه سنتی، که اسلام را به عنوان یک دین متمایز خودآگاهانه و مرتبط با زندگی و آیات پیامبر اسلام در غرب عربستان معرفی می کند، از دهه 1970 توسط مورخانی که درگیر مطالعه انتقادی منابع مسلمانان بودند، به چالش کشیده شد. فرد دانر، مورخ برجسته در محمد و مؤمنان، دیدگاهی روشن و بدیع از چگونگی تکامل اسلام برای اولین بار ارائه می دهد. او استدلال می‌کند که خاستگاه اسلام در چیزی است که ما می‌توانیم آن را «جنبش مؤمنان» بنامیم که توسط پیامبر اسلام آغاز شد - جنبشی اصلاح دینی که بر توحید سخت و رفتار صالح مطابق با قانون نازل شده خداوند تأکید دارد. بنابراین جنبش مؤمنان در سال‌های اولیه خود شامل مسیحیان و یهودیان صالح نیز می‌شد، زیرا مسیحیان و یهودیان مانند مؤمنان قرآنی یکتاپرست بودند و پذیرفتند که در اطاعت از شریعت نازل شده خود به درستی زندگی کنند. این اعتقاد که مسلمانان یک جامعه دینی مجزا و کاملاً متمایز از مسیحیان و یهودیان را تشکیل می دهند، یک قرن بعد ظهور کرد، زمانی که رهبران جنبش مؤمنان تصمیم گرفتند که فقط کسانی که قرآن را وحی نهایی خدای یگانه و محمد می دانند. به عنوان پیامبر خاتم، واجد شرایط مؤمنان. این امر آنها را به طور قاطع از موحدانی که به اناجیل یا تورات پایبند بودند جدا می کرد.

«صلح» يكى از دلنشين ترين واژه ها براى همه انسان ها به شمار مى آيد. در اين حال، برخى از خاورشناسان برآنَند كه اسلام را «آيين شمشير» معرفى كنند. البته، عدم رويكرد به آشتى هاى رسول اكرم (ص)، نيز بستر مناسبى را براى اين اتهام فراهم ساخته است. در اين سطور، يكايك صلح هاى پيامبر (ص) شناسايى و بررسى مى شود. اين مهم، با تكيه بر روش تاريخى، و بر اساس روند حوادث انجام مى يابد. صلح پرآوازه «حديبيه» تنها يكى از صلح هاى مورد شناسايى است و در اين نوشتار، موارد متعدد ديگرى مورد اشاره قرار مى گيرد كه از نظر زمانى، در دو بخش «پيش» و «پس» از حديبيه واقع شده اند.

گفتار و رفتار رسول خدا (صلى الله عليه وآله)، كه از اولى سنت گفتارى و از دومى سنت كردارى تعبير مى شود، براى همه پيروان آن حضرت حجت است و بر اساس آموزه قرآنى، آن حضرت اسوه و الگوى مؤمنان معرفى شده اند. بنابراين، معرفت به اين كه آن پيامبر الهى در مواجهه به پديده هاى گوناگون در جامعه اسلامى، چه واكنشى نشان مى داده، از اهميت فراوانى برخوردار است و از بايسته هاى تحقيق و پژوهش به شمار مى رود. هر جامعه اى به خصوص جوامع دينى، داراى ارزش ها و مقدساتى است كه نزد مردم آن جامعه داراى حرمت است و شكستن قداست اين ارزش ها «حرمت شكنى» محسوب مى گردد. پديده هايى مانند «ارتداد» و بازگشت به آيين گذشته، استهزاى پيامبر (صلى الله عليه وآله) و دين اسلام و دشنام گويى به رهبرى امت اسلامى و هجو آن وجود همام با سرودن اشعار، از جمله پديده هايى است كه از آن ها با عنوان «حرمت شكنى» ياد شده است. آنچه در اين جستار مورد بررسى قرار مى گيرد موضوع يادشده، در عصر نبوى است؛ هدف پاسخ دادن به پرسمان هاى ذيل است: آيا در عصر نبوى، حرمت شكنى در شكل ارتداد از دين، استهزا و هجو پيامبر (صلى الله عليه وآله) و دشنام گويى به آن حضرت و تحقير مسلمانان توسط افرادى صورت گرفته است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، سيره آن حضرت در برخورد با حرمت شكنان چگونه بوده است؟ و اين سيره چه توجيه عقلى و منطقى مى تواند داشته باشد؟ پيامدهاى اين حركت حرمت شكنانه در جامعه چيست؟ انگيزه مرتدان و مستهزئان چه بوده است؟ با مراجعه به منابع اوليه تاريخ اسلام و از جمله قرآن كريم، معلوم مى گردد كه چنين پديده اى در عصر رسول خدا (صلى الله عليه وآله) وجود داشت و پيامبر رحمت در مواجهه با آن، شديدا به مقابله برخاسته و مجازات سختى براى مرتدان و استهزاكنندگان در نظر مى گرفتند. اين شيوه برخورد رسول خدا (صلى الله عليه وآله) و استثناى حرمت شكنان از قاعده رحمت، براى پيروان آن حضرت قابل توجه است.

یا دقت در آراء و نظریات علماء علوم قرآنی، این نظریه که علت اساسی توحید مصاحف در عصر عثمان، اختلاف قراآت رایج در عهد وی بوده است، بیش از هر مطلبی به چشم می خورد. به عقیده نگارنده با رجوع به مصادیق ذکر شده در اختلاف قراآت – که در منابع به فراوانی از آن یاد شده – و با توجه به تعاریف مصطلح قرائت و قراآت، می توان نظریه رایج را، قابل نقد و بررسی دانست؛ بنابراین باید ریشه های اختلاف قراآت را بار دیگر مورد بررسی قرار داد و عوامل اساسی اختلاف را از عوامل فرعی بازشناخت، و سپس با تطبیق مفهوم و معنای قرائت بر عوامل مذکور، دریافت که آیا می توان آن عوامل را مصداقی از اختلاف در قرائت دانست تا موجبی برای توحید مصاحف باشد یا نه؟