جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: این پایان نامه بررسی مفصلی از رابطه بین ایمان تاریخی و دین عقلانی در فلسفه امانوئل کانت است، به ویژه آنگونه که در کتاب دین در مرزهای عقل صرف ارائه شده است. با توجه به بحث های فلسفی معاصر اخیر در مورد فلسفه دین کانت، هدف این اثر روشن کردن دیدگاه کانت در مورد ایمان وحی است. این ابتدا با طرح بحث معاصر و برخورد کانت با ایمان تاریخی و دین عقلانی تکمیل خواهد شد. سپس این رابطه با پرداختن به دو تناقض ظاهری در رابطه مورد بررسی قرار خواهد گرفت: ضرورت ایمان تاریخی و برابری باورهای تاریخی. از اینجا تصویر کلی تری از این رابطه نشان داده خواهد شد که نقش منحصر به فردی را که ایمان تاریخی در فلسفه دین کانت ایفا می کند و پیامدهایی که برای بحث اخیر و فلسفه دین به طور کلی دارد را نشان می دهد.

ایمانویل کانت (1724-1804م) یکی از فیلسوفان مهم عصر روشنگری، در تفکر فلسفی خود جایگاه قابل ملاحظه ای را به دین اختصاص داده و در این راستا در سه رساله عمده خود این موضوع را با تفصیل بیشتری بررسی کرده است. در نقد عقل محض توجهش به مولفه های دینی به ویژه ایده خدا معطوف است و با رد مهم ترین براهین الهیات عقلی نشان می دهد که قوه شناسایی ما قادر به اثبات و انکار خدا به عنوان امری فرا تجربی نیست، و این نتیجه طبیعی بررسی دین شناختی در حوزه معرفتی اوست. اما بنا بر تربیت دینی اش فعالیت خود را به جنبه سلبی محدود نمی کند و در حوزه دیگر اصول و مبانی دین شناختی ایجابی خویش را شرح و بسط می دهد. در نقد عقل عملی، دلیل اخلاقی اثبات وجود خداوند را بر اساس غایت نهایی آن، یعنی خیر اعلا، تشریح می کند. او در استدلال خود دو مولفه خدا و جاودانگی نفس را بر پایه سعادت و فضیلت اثبات می کند و بر این اساس دین را بر اخلاف مبتنی می سازد و معتقد است که قوانین اخلاقی با توجه به خیر اعلا به سمت دین هدایت می شود؛ یعنی به حوزه ای که در آن همه وظایف انسان در عین حال که قوانین ذاتی هر اراده آزاد هستند، به عنوان فرامین الهی نیز لحاظ می شوند. در کتاب «دین در محدوده عقل تنها» نیز بر اساس طبیعت بشر به شرح دین می پردازد؛ یعنی بعد از بررسی و تشریح طبیعت بشر، دوگانگی طبیعت انسان از لوازم موضع دینی او قرار می گیرد و اخلاق او به سمت دین هدایت می کند. در واقع نظام دینی او در جهت اصلاح انسان و مکمل نظام اخلاقی اوست. این پژوهش نیز بر آن است تا با بررسی طبیعت انسان بر مبنای اصول اخلاقی کانت، موضع دینی و محتوای اخلاقی وی را مشخص سازد.

الهيات طبيعي به‌طور سنتي نقش حلقة ارتباط بين معرفت زمانه و تعاليم وحياني را در اديان ابراهيمي ايفا مي‌کرده است. با‌اين‌حال، هرگز اعتبار و امکان اين الهيات مورد وفاق الهي‌دان‌هاي اين اديان نبوده است. کارل بارت -که بسياري او را مهم‌ترين و تأثيرگذارترين الهي‌دان پروتستان و حتي مسيحي در قرن بيستم مي‌دانند- با هر دستگاه فکري‌اي که باورهاي مسيحي را بر يافته‌هاي ذهن و ضمير بشري مبتني سازد، به‌شدت مخالفت مي‌کند. از‌اين‌رو، مي‌توان او را نماد مخالفت بي‌امان با الهيات طبيعي در دورة معاصر دانست. در اين مقاله تلاش کرده‌ايم تا نشان دهيم نقد بارت بر الهيات طبيعي، از سويي ريشه در تحليل او از نقش اين الهيات در تاريخ مسيحيت دارد؛ و از‌سوي ديگر مبتني است بر قرائتي خاص از برخي آموزه‌هاي مسيحي؛ اما اگر از منظري معرفت‌شناختي بنگريم،‌ به‌نظر مي‌رسد التزام به لوازم موضع بارت ضد الهيات طبيعي، الهيات وحياني را نيز با مشکلاتي جدي مواجه خواهد ساخت.