جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تاريخ امام حسین عليه‌السلام = موسوعة الإمام الحسين عليه‌السلام ، دانشنامه‌ای 24 جلدی پیرامون زندگی امام حسین علیه السلام، واقعه عاشورا و مباحث مرتبط با آن است. اگرچه عنوان و زبان کتاب، عربی - فارسی است، اما این موضوع تنها در مقدمه رعایت شده و مباحث متن کتاب ترجمه نشده است؛ لذا برای محققان بیشتر قابل استفاده خواهد بود. هدف از این تحقیق، گردآورى و دسته‌‏بندى همه مطالبى است که از قدیم تاکنون درباره واقعه عاشورا در کتب و مقاتل مختلف آمده است؛ تا به این ترتیب، نویسندگان، ادبا، محققان و خطبا بتوانند به‌آسانى و به‌‏طور مطلوب از آن استفاده کنند. کتاب در 24 جلد بدین‌ترتیب تألیف شده که در جلد اول پس از مقدمه ناشر و علامه جعفری تا جلد ششم به واقعه عاشورا پرداخته شده است. در جلد هفتم و هشتم قیام توابین و خروج مختار ذکر شده است. از جلد نهم تا چهاردهم اولاد امیرالمؤمنین، امام حسن و امام حسین علیه السلام و عقیل و مسلم بن عقیل معرفی شده‌اند. از جلد پانزدهم تا هفدهم ویژگی‌های اصحاب امام حسین علیه السلام بیان شده است. پس از آن تا جلد آخر کتاب اختصاصات و مطالبی که در منابع مختلف در رابطه با آن‌حضرت آمده، گردآوری و ارائه شده است. این کتاب به سه محور زیر تقسیم شده است: محور اوّل: بررسى تاریخ عاشورا و علل حوادث و پیامدهاى آن است. این‏ محور شامل دوره امامت امام حسین علیه السلام تا هلاکت معاویه، خلافت یزید و خوددارى امام از بیعت با وى و خروج از مدینه، هجرت از مکه به کربلا و حادثه عاشورا، مقتل سادات شهدا و سید الشهدا علیه السلام و حوادث پس از عاشورا تا بازگشت اهل‌بیت علیهم السلام به مدینه مى‏‌باشد. در انتهاى این محور، فصلى با عنوان «عقوبت قاتلان و خونخواهى مختار از آنان» گنجانده شده است. محور دوم: گردآورى اطلاعات در مورد احوال شخصیت‌هاست و شامل اهل‌بیت علیهم السلام، اصحاب سیدالشهدا علیه السلام و زنانى مى‏‌باشد که در جریان واقعه عاشورا با ایشان همراه بودند. محور سوم: حیات امام حسین علیه السلام از ولادت تا زمان حادثه عاشورا، فضایل و سیره سیدالشهدا علیه السلام و همچنین آیات و احادیثى را در بر می‌‏گیرد که در مورد آن ‌حضرت و یا مربوط به شهادت ایشان است. در آخرین جلد از کتاب نیز مطالبی چون فلسفه شهادت امام حسین علیه السلام، رفع شبهات حول شهادت آن حضرت، گریه و نوحه‌سرایی، استشفا به تربت و فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام مطرح شده است. جلد 2 خروج امام از مکه، اتفاقات مسیر حرکتی کاروان حسینی تا کربلا و ورود به کربلا از موضوعات این مجلد است.

اَلْامامُ الْحُسَیْن وَ أصْحابُه کتابی به زبان عربی درباره واقعه کربلا نوشته فضل‌علی قزوینی عالم شیعه قرن ۱۴ق است. این اثر در سه قسمت به اصحاب مرد امام (علیه السلام)، مقتل امام (علیه السلام) و زنان حاضر در کربلا و در چهار جلد پرداخته است. نویسنده برخی از گزارش‌های مشهور تاریخی قیام امام حسین (علیه السلام) را از تحریفات عاشورا دانسته، اما وقوع قضایایی در نظام آفرینش پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) را می‌پذیرد. سخنان امام از خطبه‌ها، نامه‌ها، سخنان و وصایا؛ سفر امام از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا و ذکر برخی منازل و رخدادهای شب و روز عاشورا از جمله مطالب کتاب است. قزوینی، روایات متعددی آورده که شیعه و اهل‌سنت به دگرگونی جهان آفرینش نظیر سیاه شدن آسمان، بارش خون از آسمان، خورشید گرفتگی و گریستن آسمان و زمین پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) اشاره کرده‌اند. او این روایات را مبالغه و کنایه ندانسته و به انتقاد از انکارکنندگان و توجیه‌کنندگان می‌پردازد. او در ردّ این توجیهات به وقوع قضایایی پس از مرگ یحیای پیامبر (علیه السلام) و گرفتگی خورشید در روز وفات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم اشاره می‌کند. نویسنده، برخی گزارش‌های تاریخی از قیام امام حسین علیه السلام را از مصادیق تحریف‌های عاشورا می‌داند؛ جلد 1 شرح حال امام حسین علیه السلام در مسیر مدینه تا کربلا، خطبه ها، وصایا و موضع گیری ایشان در نهضت و اتفاقات روز عاشورا و شهادت حضرت از موضوعات این مجلد است.

کتاب "موسوعة الإمام الحسين علیه السلام في الکتاب و السنّة و التاريخ" ، اثر محمد محمدى رى‌شهرى، با همكارى سيد محمود طباطبايى‌نژاد و سيد روح الله سيد طبايى، در 9 جلد و در موضوع بررسى ابعاد مختلف زندگانى، شخصيت، قيام و شهادت امام حسين علیه السلام و حوادث و آموزه‌هاى مرتبط با آن، با بهره‌گيرى از قرآن، حديث و تاريخ مى‌باشد. موسوعه بعد از ترجمه به فارسی به نام "دانشنامه امام حسين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ" نام گرفته است. ساختار در پيشگفتار، تاريخ زندگانى امام حسين علیه السلام به پنج دوره تقسيم و هريك مفصلا توضيح داده شده است درآمد، مقدمه مفصلى است كه در آن، ويژگى‌هاى اثر حاضر و مراحل تحقيق و تدوين آن، به‌صورت مبسوط، تشريح شده است جلد 4 حادثه جان‌گداز عاشورا از آغاز ورود امام حسين علیه السلام به كربلا تا شهادت ياران، فرزندان، برادران، فرزندان برادر، فرزندان خواهر، فرزندان عمو و سرانجام، شهادت خود ايشان، خصوصیات، تعداد و ادوات لشکر اموی، تعداد و اسامی شهدای کربلا، مقتل اولاد عقیل، عبدالله جعفر، امام حسین و امام حسن و امام علی علیهم السلام از موضوعات این مجلد است.

با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، ترجمه کتاب «مع الركب الحسيني من المدينة إلی المدينة»، اثر جمعی از پژوهشگران و نویسندگان معاصر به نام‌های علی الشاوی، شیخ نجم‌الدین طبسی، شیخ محمدجواد طبسی، شیخ عزت‏‌اللَّه مولایی، شیخ محمدجعفر طبسی و شیخ محمدامین ‏پور‌امینی است که توسط عبدالحسین بینش به فارسی برگردانده شده است. مترجم، تمام شش جلد کتاب را به فارسی روان ترجمه نموده است. ایشان، ترجمه هر مقطع از کتاب را در یک جلد جای داده است. با مقایسه اجمالی بین ابواب کتاب اصلی با کتاب ترجمه هیچ تفاوت و تغییری در ترجمه پیدا نشده است. هر آنچه در پاورقی‌های کتاب اصلی آمده عینا یا ترجمه آن در پاورقی‌های این کتاب تکرار شده است. مترجم برخی از متون عربی مانند آیات قرآن را نیز آورده است. ایشان ترجمه بسیاری از آیات قرآن را در پاورقی‌ها.و ترجمه برخی را در متن کتاب آورده است متن اشعار عربی نیز همانند آیات قرآن به‌همراه ترجمه آنها آمده است فهرست محتویات در ترجمه، در ابتدای کتاب و در متن اصلی در انتهای کتاب آمده است. در ترجمه، برخلاف متن اصلی، خبری از فهارس فنی نیست. جلد دوم به رویدادهای شهر مکه و حج امام حسین علیه السلام می پردازد

آفتاب در حجاب روایتی است از زندگی حضرت زینب. از کودکی تا عاشورا تا اسارت و تا وفات. اثری که ماندگاری اش از حال پیداست. رمانی که به پشتوانه تحقیقات دقیق و عالمانه تاریخی و روایی،‌ به همه زوایای پنهان و آشکار زندگی و رفتار و درونیات حضرت زینب پرداخته است. شجاعی زبان روایتش را در مخاطب انتخاب کرده، راوی دانای کلی است نامحدود که در تمام روایت حضرت زینب را مخاطب قرار داده و روایتش را پیش می برد. فرمی که در ادبیات داستانی ایران نمونه‌اش کمتر دیده شده. داستان از کابوس حضرت زینب در کودکی آغاز می شود: چشم‌های اشک‌آلودت را به پیامبر دوختی، لب برچیدی و گفتی:«خواب دیدم، خواب پریشان دیدم. دیدم که طوفان به پا شده است، طوفانی که دنیا را تیره و تار کرده است. طوفانی که مرا و همه چیز را به این سو و آن سو پرت می کند، طوفانی که چشم به بنیان هستی دارد. ناگهان در آن وانفسا چشم من به درختی کهنسال افتاد و دلم به سویش پرکشید…» داستان از این کابوس که گواه رحلت پیامبر است و شهادت مادر و پدر و… آغاز می شود و در انتهای کتاب باز به همین خواب پریشان می رسیم: «تعبیر شد خواب کودکی های من پیامبر! و من اکنون با یک دنیا مصیبت و غربت تنها مانده‌ام…»

أللُّهوف عَلى قَتْلَى الطُّفوف یا ألمَلْهوف عَلی قَتْلَی الطُّفوف مشهور به لُهوف، کتابی در بیان مصائب واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) نوشتۀ سید بن طاووس (متوفای ۶۶۴ق). این کتاب از مقتل‌نگاری‌های مشهور شیعیان است. نویسنده، کتاب را برای مسافران عتبات و زائران امام حسین(ع) و به صورت مختصر نوشته و به همین سبب، سلسله اسناد روایات را حذف و تنها آخرین راوی یا منبع روایت را ذکر کرده است. این کتاب با نام‌های مختلف آمده و تمام آن به اختلاف نسخه‌ها و خود مؤلف بازمی‌گردد، زیرا مؤلّف برای کتب خود اسامی گوناگون، یا نامی واحد را با تغییر برگزیده است. اسامی کتاب حاضر آن‌گونه که در خطی‌ها و منابع آمده به این شرح است: - اللُّهوف عَلی قَتَلی الطّفوف - المَلهوف عَلی قَتلَی الطّفوف - المَلهوف عَلی قتل الطفوف - اللُهوف فی قتلی الطفوف - المَلهوف عَلی أهل الطفوف - المَسالک فی مَقتَل الحُسَین علیه‌السّلام: بر این اساس که ابن طاووس در مقدمه‌اش می‌گوید: و آن را بر سه مسلک وضع کردم. آقا بزرگ طهرانی در الذریعة، اللهوف علی قتلی الطفوف را مشهورتر از دیگر اسامی ذکر می‌کند. مؤلف با هدف بیان مختصرِ واقعه عاشورا، احادیث را طوری کنار هم چیده که یک جریان منسجم را تشکیل دهد و از ذکر روایات تکراری و روایات متفرق اجتناب کرده تا خواننده کتاب را بیشتر در جریان رویدادی تاریخی قرار دهد و نه نقل روایات. کتاب لهوف دارای عناوین زیر است: - مقدمه: شامل مطالبی در عظمت واقعه عاشورا و مقام امام حسین(ع) و ارزش گریه و عزاداری بر آن حضرت، - مسلک اول: پیرامون مسائل قبل از شروع واقعه عاشورا که از ولادت امام تا وقایع روز عاشورا را شامل می‌شود. - مسلک دوم: شامل وقایع روز عاشورا تا شهادت امام (ع)، - مسلک سوم: وقایع بعد از شهادت امام از فرستادن سرِ شهدا به کوفه شروع شده و اسارت اهل بیت تا برگشت آنان به مدینه.

إقناع اللائم علی إقامة المآتم کتابی است از سید محسن امین درباره ضرورت سوگواری بر سیدالشهداء و شیوه صحیح آن. این کتاب در راستای تلاش سید محسن امین برای اصلاح شعائر حسینی نوشته شده است. نویسنده در این کتاب به پرسش‎ها و اشکالات بر اصل سوگواری پاسخ داده، نمونه‎های تاریخی و روایی فراوانی را در تأیید و نیکویی سوگواری ذکر می‎کند. هم‎چنین فوائد فراوان سوگواری سیدالشهداء را ذکر می‎کند. سید محسن امین، در این کتاب ضرورت سوگواری سید الشهداء و شیوه صحیح آن را بیان می‌کند. او انگیزه‌اش از تألیف کتاب را پاسخگویی به برخی پرسش‌ها و خرده‌ها درباره اقامه عزای امام حسین شمرده است. اقناع اللائم ردیه ای است بر مقاله ای در مجله الذخیرة الاسلامیة نوشته احمد سورکتی انصاری سودانی. امین، پس از آنکه درباره نیکویی اقامه عزای سیدالشهدا می‌نویسد، در فصل‌هایی به ادعاهای طرح شده پاسخ می‌گوید. - فصل اول: اندوه و گریه بر شهادت امام حسین در این فصل ادله جواز و رجحان گریه در عزای سیدالشهداء بیان می‌شود. امین نخست به اصل اباحه استناد می‌کند و می‌گوید مادام که سوگواری مشتمل بر حرام نباشد، این فعل مباح است. سپس به اتفاقات طبیعی پس از عاشورا که دلالت بر غضب خداوند داشت همانند سرخی آسمان و گریه سنگریزه‌ها و...، استناد می‌کند. سپس مثال‌های فراوانی از گریه پیامبران و نبی اسلام و امامان را ذکر می‌کند. همچنین به روایاتی که امامان سوگواری و گریه در روز عاشورا را توصیه کردند. - فصل دوم: سرودن شعر و مرثیه خوانی بر مردگان؛ در این فصل مراثی فراوانی که در زمان حیات پیامبر و پس از وفات او سروده شده بود، ذکر شده است. همچنین سروده‌های صحابه و تابعین و مسلمانان پس از آن در مصیبت‌هایشان، به عنوان دلیلی بر جواز و رجحان مرثیه سرایی آمده است. مرثیه‌های از صحابه و نیز سروده‌هایی در رثاء سید الشهداء و اصحابش در این فصل ذکر شده است. - فصل سوم: بزرگداشت درگذشتگان؛ سید محسن امین بزرگداشت اموات را سیره عقلا می‌داند و مثال‌هایی از فرهنگ‌های دیگر ذکر می‌کند. سپس به فعل رسول خدا در بزرگداشت حمزه سید الشهدا و رثاء حضرت زهرا در وفات پیامبر و رفتار مشابه دیگر صحابه مثال می‌آورد. - فصل چهارم: شرکت در مجالس سوگواری و اظهار حزن؛ در فصلی کوتاه به چندین روایت از فعل پیامبر اسلام پس از شنیدن خبر شهادت جعفر و ابن رواحه و نیز قراء، استناد می‌کند. - فصل پنجم: انفاق برای مردگان و اهدای ثواب آن به آن‌ها؛ در این فصل نیز مانند فصل‌های گذشته به روایاتی که عمدتاً از منابع عامه است برای اثبات مدعا استناد می‌شود. - فصل ششم: فواید دینی و دنیوی برپایی مجالس امام حسین؛ امین نخست به سیره عقلاء در یادبود سالیانه بزرگان اشاره می‌کند. سپس فواید برگزاری سالیانه مجالس سوگواری را بیان می‌کند. همدردی و مواسات با پیامبر و اهل بیت او، یاری حق و زنده نگه داشتن آن و خوار کردن باطل و از بین بردن آن، شناخت فضائل اخلاقی و صفات پسندیده و تشویق بر آن و نیز آشنایی با قرآن، تاریخ و دیگر معارف در این مجالس، ذکر اخبار و حفظ و ضبط تاریخ عاشورا، فراموش نشدن این واقعه، ترقیق قلب و تقویت حس همدردی و شفقت، شنیدن موعظه و ارشاد و ترغیب به امر به معروف و نهی از منکر، گردآمدن مؤمنان و فواید اجتماعی این گردهمایی، ایجاد پایگاه تبلیغی و تبشیری دین و معرفی آن به دیگران، تسلی دهی به مؤمنان در مصیبت‌هایشان و... از فوایدی است که سید محسن امین برای برپایی عزای سیدالشهداء ذکر می‌کند. - فصل هفتم: اسرار شهادت امام حسین در گفتار موسیو ماربین آلمانی و دکتر جوزف فرانسوی؛ سید محسن امین در این فصل دو رساله کوتاه از دو پژوهشگر اروپایی نقل می‌کند. - فصل هشتم: چکیده کتاب؛ در این فصل به اجمال نتیجه مباحث پیشین را ذکر می‌کند و به صورت گذرا اشکالات سودانی را طرح و رد می‌کند.