جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اَلْامامُ الْحُسَیْن وَ أصْحابُه کتابی به زبان عربی درباره واقعه کربلا نوشته فضل‌علی قزوینی عالم شیعه قرن ۱۴ق است. این اثر در سه قسمت به اصحاب مرد امام (علیه السلام)، مقتل امام (علیه السلام) و زنان حاضر در کربلا و در چهار جلد پرداخته است. نویسنده برخی از گزارش‌های مشهور تاریخی قیام امام حسین (علیه السلام) را از تحریفات عاشورا دانسته، اما وقوع قضایایی در نظام آفرینش پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) را می‌پذیرد. سخنان امام از خطبه‌ها، نامه‌ها، سخنان و وصایا؛ سفر امام از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا و ذکر برخی منازل و رخدادهای شب و روز عاشورا از جمله مطالب کتاب است. قزوینی، روایات متعددی آورده که شیعه و اهل‌سنت به دگرگونی جهان آفرینش نظیر سیاه شدن آسمان، بارش خون از آسمان، خورشید گرفتگی و گریستن آسمان و زمین پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) اشاره کرده‌اند. او این روایات را مبالغه و کنایه ندانسته و به انتقاد از انکارکنندگان و توجیه‌کنندگان می‌پردازد. او در ردّ این توجیهات به وقوع قضایایی پس از مرگ یحیای پیامبر (علیه السلام) و گرفتگی خورشید در روز وفات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم اشاره می‌کند. نویسنده، برخی گزارش‌های تاریخی از قیام امام حسین علیه السلام را از مصادیق تحریف‌های عاشورا می‌داند؛ جلد 4 حاوی فهرست های مجلد های این کتاب است (فهرست آیات- فهرست احادیث – فهرست اسما و ...)

«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)» مشهور به بحار الانوار، مفصل‌ ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ ای از آموزه‌ ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌ اند. مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره‌ های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می‌ شود). در هر جلد ریز موضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می‌ آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن باب را نقل می‌ کند. مجلسی تلاش کرده است که در بحار الانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می‌ کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام (ص) و حضرت زهرا (س) و امامان شیعه (ع) اختصاص دارد. بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت‌ های منقول از ائمه شیعه (ع)، باب‌ بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه‌ های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش‌ هایی از آن بارها به چاپ رسیده است. آنچه در این جلد به آن پرداخت شده است: - کلمه المحشّی - خطبه الکتاب - الفصل فی شطر من مناقبه و فضائله - الفصل فی سرد مؤلفّاته و تصانیفه و هی صنفان - الفصل فی ذکر مشایخه و تلامذته و من روی هو عنه و من یروی عنه فی مقامین - الفصل فی ذکر آبائه و أمّهاته و أجداده و ذراریهم و فیه أصلان - الفصل فی إجمال حال ولده و ذراریه و من فیهم من العلماء الأخیار - الفصل فی تاریخ ولادته و وفاته و مبلغ عمره و بعض منامات العلماء - بحث فی معنی الإجازاه و سرد کتب الإجازات - سرد رسالات الإجازات - فهرس کتاب الإجازات - دیباجه الکتاب بقلم العلامه الأفندی تلمیذ المؤلف - باب فی إیراد کتاب فهرس الشیخ منتجب الدین

بی شک اکثر خاورشناسانی که درمورد مصادر قرآن پژوهش هایی را انجام داده اند، قرآن کریم را کتابی بشری و پیامبر(ص) را مُلهم از آیین های دیگر دانسته اند. یکی از آنان، ویلیام سِنت کلر تسدال زبان شناس و مورخ انگلیسی است که مدتی را در جلفای اصفهان، به عنوان دبیر جمعیت مسیونری و مبلّغ مذهبیِ کلیسای انگلستان گذرانده است. وی با تسلطی که بر زبان عربی داشته، زمان زیادی را به تحقیق درمورد منابع اسلام و قرآن صرف کرده و در سال 1900 میلادی کتابی را تحت عنوان منابع اسلام در شش فصل به رشتۀ تحریر درآورده است. این کتاب که به نوعی خلاصۀ اثر دیگر وی یعنی منابع اصلی قرآن است، یکی از مفصل ترین و جنجالی ترین آثاری است که به صورت گسترده به بحث درمورد منابع قرآن پرداخته و برای آن مصادر متعددی را برشمرده است. پژوهش پیش رو که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی همراه با گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات سامان یافته در پی آن است تا با دقت در آثار ویلیام تسدال، به نقد و بررسی نظرات وی درمورد مصادر قرآن بپردازد. نگارنده در این رساله، در هر فصل به ترتیب به ارزیابیِ دقیق شبهات تسدال درمورد «نظریۀ اقتباس قرآن از: آداب و رسوم عرب جاهلی، آداب مذهبی صابیین، آموزه های دین یهود، منابع فِرَق بدعت گذار مسیحی و آموزه های آیین زرتشتی» پرداخته است. بررسی ها نشان می دهد: که نویسندۀ کتاب منابع اسلام، علاوه بر رویکرد علمی، مانند دیگر مبشران مسیحی، انگیزۀ تبشیری و مذهبی نیز داشته و در نوشته هایش سعی بسیاری نموده تا غیر وحیانی بودن آیات قرآن کریم را اثبات کند. دیدگاه های او درمورد اقتباس قرآن از متون دینیِ ادیان دیگر نیز نظرات جدیدی نبوده تا بتوان آن را از نوآوری های او دانست؛ زیرا وی صرفاً به تکرار مطالبی که خاورشناسانی مانند آبراهام گایگر بدان باور داشته اند، پرداخته و با تکیه بر پیش فرض های مشخص، آراء خود را بیان کرده است. همچنین نظریۀ تأثیرپذیری پیامبر(ص) از آموزگاران یهودی، مسیحی و ایرانی که در تمامی فصول کتاب منابع اسلام، ترجیع بند اصلی گفتار تسدال بوده، احتمال نسنجیده و شاذی است که از عدم تسلط کافی او بر متون روایی و تاریخی مسلمانان، حکایت دارد. از سویی دیگر، منابعی را که وی در فصول مختلف کتاب ادعا می کند اساس آیات قرآن قرار گرفته، گاه در زمان پیامبر(ص) مطرح نبوده و یا تقدم تاریخی آن ها نسبت به زمان ظهور اسلام در هاله ای از ابهام است. در این میان، عدم آگاهی تسدال از تاریخ اسلام و مکی و مدنی بودن سُوَر قرآن کریم نیز نظرات وی را با آسیب هایی جدی مواجه ساخته است.

«الصحیح من سیرة النبی الاعظم (ص)» نام مجموعه کتاب‌ هایی است در ۳۵ جلد که توسط سید جعفر مرتضی عاملی در شرح زندگانی حضرت محمد (ص) نوشته‌ است. نویسنده از بیست سالگی شروع به مطالعه و تحقیق در مورد سیره نبوی کرده و حاصل مطالعات خود را به تدریج منتشر ساخته‌ است. نویسنده در این کتاب‌ ها به بررسی اثرات مسئله منع حدیث در درستی حقایق تاریخی و نقش تازه‌ مسلمانان اهل کتاب در تاریخ اسلام می‌ پردازد و روش‌ های سیره‌ نگاری را بررسی و اسلوب خود را تشریح می‌ کند. جلد سی و چهارم و سی و پنجم این کتاب شامل فهرست گوناگون مانند: آیات، اعلام، ادیان و مذاهب و فرق، اُمم و جماعات و قبایل، اماکن و بقاع، اشعار، مصادر و مراجع است.

«الصحیح من سیرة النبی الاعظم (ص)» نام مجموعه کتاب‌ هایی است در ۳۵ جلد که توسط سید جعفر مرتضی عاملی در شرح زندگانی حضرت محمد (ص) نوشته‌ است. نویسنده از بیست سالگی شروع به مطالعه و تحقیق در مورد سیره نبوی کرده و حاصل مطالعات خود را به تدریج منتشر ساخته‌ است. نویسنده در این کتاب‌ ها به بررسی اثرات مسئله منع حدیث در درستی حقایق تاریخی و نقش تازه‌ مسلمانان اهل کتاب در تاریخ اسلام می‌ پردازد و روش‌ های سیره‌ نگاری را بررسی و اسلوب خود را تشریح می‌ کند. جلد سی و چهارم و سی و پنجم این کتاب شامل فهرست گوناگون مانند: آیات، اعلام، ادیان و مذاهب و فرق، اُمم و جماعات و قبایل، اماکن و بقاع، اشعار، مصادر و مراجع است.