جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تاریخ مویّد این حقیقت است که بشر بر اساس جهان‌بینی خود، رویدادهای پیرامون خود را به حق و باطل تقسیم کرده است . انسان به اقتضای حکمت خداوند، موجودی بالفطره حق‌گراست و باید با گرایش ذاتی به عدالت، راه خویش را به سوی حق از میان راه‌های باطل بیابد . لذا خداوند او را به قدرت تعقّل مجهّز نموده تا بتواند راه بندگی معبود را تا سرمنزل مقصود بپیماید وگام نخست، شناخت حق و باطل است . انسان در مسیر تکاملی خود، همواره باید بر سر دوراهی حق و باطل بایستد و هر لحظه دست به انتخاب بزند به همین منظور، شناخت حق و باطل از ضروری‌ترین معارف بشری است. و از آنجا که نهج البلاغه، بزرگترین دستور زندگی مادی و معنوی و بالاترین کتاب رهایی‌بخش بشر بعد از قرآن کریم است به بررسی مصداقهای حق و باطل در 9 خطبه‌ی آن پرداخته‌ایم ( خطبه ی 1، 3، 27، 83، 91، 109، 125، 160، 192 ) و این امر را با توجّه به الگوی یکی از نشانه‌شناسان فرانسوی به نام آلژریداس ژولین گریماس در قالب مربّع نشانه‌شناسی او مورد بررسی قرار داده‌ایم . شش نقش اصلی یا به تعبیر گریماس، کنشگر در این مهمّ، بازنمائی شده‌اند که عبارتند از : فرستنده، پذیرنده، فاعل، هدف، یاری‌گر و بازدارنده . بر اساس الگوی گریماس، در خطبه‌های مورد نظر این نکات به چشم می‌خورد : 1 – فاعل دراکثرموارد،امیرالمومنین (ع) است. 2– پذیرنده « ذی‌نفع » در اکثر موارد مردم کوفه می‌باشد و به بیانی دیگر می توان بشریّت را به عنوان ذی نفع در نظر گرفت و شخص خاصّی مورد نظر نیست 3 – دراکثرخطابه‌ها، کنشگر بازدارنده یا یاری‌دهنده‌ای وجود ندارد.

هم سرمایه اجتماعی و هم قانون پذیری، هر دو پدیده هایی جامعه زاد و جامعه زی هستند؛ از این رو، با توجه به چنین خاستگاه مشترکی، می توان نسبتی بین آنها قائل شد. مقاله حاضر به تحلیل نظری رابطه این دو مفهوم در آراء سه نسل از جامعه شناسان پرداخته است. بر اساس یک رویکرد تطبیقی، در آراء جامعه شناسان موردنظر، این نتیجه، حاصل گردیده که، مکانیسم شکل گیری سرمایه اجتماعی و فرآیند نهادینه شدن قانون پذیری در ایده نسل اول، خصلتی، نظم گرایانه و ساختاری داشته در نسل دوم، رد پای کنش گر در کنار الزام ساختاری و در نسل سوم علاوه بر این دو عامل (ساختار و کنش)، عنصر تضاد نیز دیده می شود. به سخن دیگر، هر قدر از نسل اول جامعه شناسان به نسل های بعدی می رسیم، هم چند سبب بینی و هم واقع گرایی در خصوص مفاهیم فوق و نسبت آنها با هم در آرای آنان به چشم می خورد.

مقاله حاضر در نظر دارد تا راهکارها و استراتژی هایی را مورد بررسی قرار دهد که بر اساس آن ایدئولوژی و دنیای ذهنی  عاطفی نویسنده در سطح گفته پردازی منعکس می شود. بدین منظور از رویکردی زبان شناختی و با تکیه بر اصول روایت شناختی نوینی که توسط ژپ لینت ولت ساخته و پرداخته شده بهره برده ایم.پرسش اساسی که شالوده تحقیق مزبور را تشکیل داده بدین گونه مطرح می گردد: ساختار روایتی اثر چگونه و تا چه میزان توانسته است در انعکاس خط مشی فکری نویسنده و نیز در بازنمود جهان حسی  عاطفی نویسنده مشارکت داشته باشد؟ چه تکنیک ها و استراتژی هایی از سوی نویسنده انتخاب شده تا خواننده جذب نظام فکری نویسنده شده و در نهایت با گزینش دنیای ذهنی عاطفی خالق اثر، با وی همراه و همصدا شود؟ و نهایت اینکه تاثیر تکنیک های روایتی مزبور بر میزان و نحوه پذیرش خواننده چیست؟

نظام جمهوری اسلامی ایران، برآمده از انقلابی است که بر اساس آرمان و عقیده به پیروزی رسیده است. این نظام‌، برای حفظ و تثبیت خود نیاز به انتقال ارزش‌هایش به نسل بعدی دارد و لذا ضروری است که در پی ابزار و روش‌هایی برای تحقق این مهم باشد. جمهوری اسلامی ایران، در زمانی که حال و هوای انقلابی‌گری در آن داشت خاموش و کم‌فروغ می‌شد، دست به آسیب‌شناسی و به‌سازی خود برای برگرداندن این روحیه‌ زد. از این ‌رو؛ بعد از جنگ و تا اواسط دهه‌ی 80، این نظام در برخورد با آسیب‌هایی که به آن وارد می‌شد، دو دوره‌ی متفاوت را تجربه کرد. از تدابیری که در این دو دوره برای حفظ انقلاب انجام گرفت، تأسیس و توسعه‌ی هیئت رزمندگان به عنوان یک نهاد حافظ ارزش‌های انقلاب در سراسر کشور بود. هیئت رزمندگان اسلام در دوره‌ی سازندگی و در مقابله با آسیب‌های تصمیم‌‌سازی سیاست‌گذاران فرهنگی-اقتصادی آن وقت به وجود آمد. پیام‌هایی که در این دوره هیئت رزمندگان اسلام برای مخاطبانش ارسال می‌کرد، عمدتاً پیام‌های سلبی بود و بیشتر نقش هشداری داشت. دلیل آن هم این بود که هیئت در دوره‌ی تأسیس قرار داشت. لذا راهبردش بر این اساس شکل گرفته بود که جایگاهی برای خود به عنوان یک نهاد مرجع تثبیت کند. هدف هیئت رزمندگان اسلام از این راهبرد این بود که هم نیروهای رزمنده را دوباره جمع کند؛ نیروهایی که بعد از جنگ پراکنده شده بودند، و هم بتواند در مقابل جریان‌های انحرافی یا خرافه که داشت درون نیروهای رزمنده رخنه می‌کرد، ایستادگی کند. در دوره‌ی بعد، هیئت رزمندگان اسلام در مقابل جبهه‌ی دوم خرداد و گفتمان ضد ارزشی حاکم بر آن آرایش گرفت. در این دوره رفتار هیئت در مقابل مسائل سیاسی و فرهنگی کشور، هم جنبه‌ی ایجابی به خود گرفت و هم جنبه‌ی سلبی همچنان ادامه یافت.همین رفتارهای ایجابی و سلبی که هیئت رزمندگان با کمک نهادهای پشتیبانش -به‌صورت چندلایه- از خود بروز داد، از مهم‌ترین عواملی شد که سرانجام جریان برانداز به اهداف خود نرسد و بر خلاف تصور همگان، مردم در دوره‌ی نهم انتخابات ریاست‌جمهوری به کاندیدایی رأی بدهند که در شعار و عمل بیشترین قرابت را با ارزش‌های انقلاب اسلامی و ارزش‌های مطروحه‌ی این هیئت داشت.