جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق طی دو فصل عوامل حیات و سقوط تمدن ها با تکیه بر آیات قرآن بررسی شده است. در فصل اول کلیاتی از بحث از جمله مفهوم شناسی تمدن، حیات، سقوط و سنّت آمده است. در فصل دوم عوامل حیات و سقوط تمدن ها به این شرح برشمرده شده است: تحول مثبت جامعه از درون، دین و آیین و قوانین آن، رهبری، اتحاد، دفاع، امر به معروف و نهی از منکر، عدالت و ظلم، دوری از اسراف، شکر و کفران نعمت.

انحطاط از آن رو که همواره در جهان اسلام، حیات و ممات داشته، موضوع جدیدی به شمار نمی آید ولی طی چند سده اخیر، جلوه های تازه ای از آن پیدا شده که آن را در کانون گفت و گوهای اندیشمندان سیاسی مسلمان و سیاست مداران دول اسلامی قرار داده و از این رو، اهمیتی مضاعف یافته است. به بیان دیگر، بی ثمر بودن تلاش های نظری و عملی مسلمانان در حل پروژه انحطاط و ممانعت های آشکار و پنهان کشورهای استعماری غربی در توسعه کشورهای مسلمان، بر اهمیت این موضوع افزوده است و لذا انحطاط، عمده ترین مسأله جهان اسلام باقی مانده است، اما همچنان اختلافات دامنه داری بر سر راه بیرون رفت از انحطاط در جهان اسلام وجود دارد. ریشه این اختلافات می تواند بسیار باشد که یکی از آن ها و شاید مهم ترین آن، ابهام در مفهوم انحطاط است، موضوعی که تاکنون مورد معارضه جدی قرار نگرفته و لذا، مقاله پیش رو می کوشد با مراجعه به چند اثر مکتوب ماندگار در اندیشه سیاسی مسلمانان، پاسخی برای آن بیابد.

در شماره‌هاى قبلى، درباره غفلت به عنوان منشأ سقوط انسان بحث شد و گفته شد كه به حسب آنچه از آيات شريفه قرآن استفاده مى‌شود و اعتبارات عقلى هم آن را تأييد مى‌كند، منشأ سقوط انسان و مانع ترقّى او «غفلت» است. محور غفلت هم خود انسان است. درباره چيزهايى كه مقوّم وجود انسان و سير تكامل او هستند نيز توضيحاتى ذكر گرديد. در مقاله مباحث دیگری در این خصوص ارائه می شود.

وضعیت نابسامان اجتماعی، سیاسی و فرهنگی اروپا (و به‌ویژه آلمان) در آغاز سدۀ بیستم، هایدگر جوان را به سمت و سوی این پرسش فراخواند که: « نقش و مسئولیت یک متفکر در جامعه چیست؟» او در این زمینه نقش مهمی را برای تعالیم، عقاید و علایق دینی شخصی خود قائل بود، چرا که احساس می‌کرد با ایجاد تعامل میان دین و فلسفه، می‌توان میراث فکری و فرهنگی واحدی را برای کل مردم اروپا به‌وجودآورد و از این طریق مسئولیت خود را به‌عنوان یک متفکر در برابر آن وضعیت ناگوار ایفا کرد. راهکار او برای این منظور طرح «الهیات تخریب» بود. الهیات تخریب این امکان را فراهم می‌کرد تا او گذشته (سنت اولیۀ مسیحی) را هم به‌عنوان معیار انتقاد حال (سنت متزلزل فلسفی و دینی غرب) و هم امکانی برای زندگی آینده (اصیل بودن) تبدیل کند. بنابراین، در تحقیق حاضر نشان می‌دهیم که راهکار هایدگر برای ایجاد میراث فکری و فرهنگی واحدی که در نهایت به شکل‌گیری الهیات تخریب منجر می‌شود، از یک طرف موجب همدلی یا دیالوگ او با سنت اولیۀ مسیحی و برخی شخصیت‌های بزرگ آن (از قبیل پولس، اگوستین، اکهارت، لوتر، شلایرماخر و کیرکگارد) می‌شود و از طرف دیگر زمینه را برای انتقاد جدی از الهیات و فلسفۀ سنتی (یا آنچه هایدگر آن را ماهیت انتو‌تئو‌لوژیکی غرب می‌نامد) مهیا می‌کند.

کتاب «عوامل سقوط حکومت‌ ها در قرآن و نهج‌ البلاغه» نوشته نصرت اللّه جمالى، همانطور كه از عنوان كتاب معلوم است به بررسی و تبیین عوامل سقوط حکومت‌ ها از منظر قرآن و نهج‌ البلاغه می پردازد. استبداد رای, دنیا گرایی سران امت, عبرت نگرفتن از انقراض امت‌ های پیشین, انداختن بار سنگین بر دوش مردم و عدم شناخت حق از باطل از جمله مباحث کتاب به شمار می‌ آید.

سوال اصلی در این پایاننامه این است: «دیدگاه نهجالبلاغه در رابطه با هواپرستی چیست؟» پاسخ این پرسش در قالب چهار فصل داده شد:1-

موضوع انسان شناسى ، یکى از اصلى ترین مسائل اسلامى است که در قرآن و روایات از زاویه هاى مختلف، مورد توجّه قرار گرفته است . توجه فزاینده‌ی مکتب های فلسفی و حتی سیاسی معاصر به مسأله‌ی شناخت ماهیت انسان ،نیازها،عوامل سلامت و راههای تربیت ورشد انسان ،از عمده ترین عواملی است که محققان مسلمان را برمی‌انگیزاند تا در این باره پژوهش کنند ،به ویژه که فرهنگ اسلام در این زمینه بسیار پربار و غنی است . انسان موجودی است دو بعدی که قابلیت‌های متفاوت دارد؛ از یک سو استعدادهای ترقی و صعود و از سوی دیگر قابلیت‌ سقوط تا مرحله حیوانیت را داراست. در قرآن امورى به عنوان امور مشترک در بین انسان ها ذکر مى شود، گاه در مقام فضیلت و گاه رذیلت. البته هیچ یک از اینها به این معنا نیست که انسان ها بالفعل داراى تمام این فضایل یا رذایل هستند، بلکه مقصود این است که در انسان هم زمینه نیل به ارزش ها و هم ضدارزش ها وجوددارد. درواقع، قابلیت صعود وسقوط انسان درسایه‌ی دوبعدحیوانی وغیرحیوانی ویامادی وغیرمادی اومتصوراست که درآیات قرآن به آن اشاره شده است. انسان با ایمان به خداوند و با کسب علم و معرفت و انجام اعمال شایسته می‌تواند به درجات عالی کمال برسد و همو می‌تواند با استفاده نادرست از علم و دانش و استعدادهای درونی خود به بدترین موجود تبدیل شده و راه سقوط و تباهی را طی نماید.

حمله مغول به بغداد مرکزیت سیاسی جهان اسلام را فرو پاشید. این رخدادی بود که تا زمان حاضر، بحث و جدل‌هایی دربارۀ آن هست. اهل تسنّن به نقش علمای شیعه در این باره، حساس هستند. امّا بر پایۀ منابع تاریخی، می‌توان گفت، نابودی خلافت عباسی، در شمار اولویت های حکومتی مغولان بود. در این پژوهش، با هدف تبیین اوضاع شیعیان اثنی عشری بغداد در دستگاه خلافت عباسی و نقش آن‌ها در سقوط بغداد (656 ه.ق)، تلاش شده‌است که با روش تحلیلی – توصیفی، منابع نزدیک به حادثه را مورد بررسی قرار دهیم. نتیجه کلی آن که، با بر افتادن این نهاد، برخی از کسانی که دیدگاه مناسبی نسبت به شیعه نداشتند، گناه این حادثه را به گردن شیعیان انداختند. اما بنا‌‌بر شواهد تاریخی، برخی بزرگان و دولتمردان بغداد؛ نظیر خواجه نصیرالدین‌طوسی، ابن‌علقمی، ابن‌طاووس و شیعیان حلّه در هنگام محاصره بغداد نقش سازنده‌ای ایفا نکردند. باید در این راستا، سقوط سیاسی درونی که به مرور زمان دامن‌گیر عباسیان شده بود و ضعف خلافت و بخصوص کشورگشایی مغولان و عوامل دیگر را عامل سقوط این امپراطوری عظیم اسلامی(که در نهان پوسیده بود)، دانست. که سرانجام با تهاجم مغول کار، این دستگاه را یکسره کرد.

واقعه خونین و غمناک عاشورا هرچند از دید امویان نقطه عطفی در تاریخ خلافت اموی به شمار میرفت، اما در واقع این قضیه بستر سقوط آنان را فراهم ساخت؛ زیرا با وجود آنکه در آغاز تعداد اندکی از مسلمانان به یاری حسین بن علی علیه السلام در کربلا حضور یافتند، ولی با شهادت آن حضرت روحیه انقلابی مردم زنده گردید و قیام های پیاپی بر ضد خلفای اموی و سپس عباسی صورت گرفت.این نوشتار درصدد است با تحقیق کتابخانه ای مبتنی بر روایات و یافته های تاریخی، به مهم ترین عوامل سقوط امویان و پیروزی عباسیان اشاره نموده و نقش عاشورای حسینی و عزاداری عصر ائمه علیهم السلام را در این میان بررسی نماید.با توجه به اهمیت قیام حسینی در تاریخ اسلام و شیعه، حرکت های انقلابی و شهادت طلبانه دوستان اهل بیت که در نهایت به سقوط امویان و پیروزی عباسیان تمام شد، تنها با الهام پذیری از قیام عاشورا قابل تحلیل است. در این میان، اهتمام امامان شیعه بر ترویج اهداف عاشورا از طریق عزاداری و زیارت نقش مهمی داشته است، هرچند این سخن به معنای کم رنگ نمودن سایر عوامل تأثیرگذار در این مسئله نیست.

یکی از اعتقادات مهم مسیحیان، اعتقاد به گناه ذاتی است. براساس این اعتقاد، حضرت آدم(ع) از میوة شجرة معرفت نیک و بد خورد، در حالی که خداوند او را از خوردن آن نهی کرده بود. این عمل و گناه، نه تنها موجب سقوط آدم(ع) گردید، بلکه همة ذریة او را نیز آلوده کرد. آگوستین و پلاگیوس دو تن از دانشمندان بزرگ مسیحیت و از مهم ترین نظریه پردازان در زمینة گناه ذاتی هستند که تقابل دیدگاه های آنان در این زمینه می تواند بسیار جالب توجه باشد. این مقاله با رویکرد تحلیل محتوا، بررسی این آموزه را بر اساس دیدگاه آگوستین و پلاگیوس بر عهده دارد.