جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت انسان، از مسائل و مباحث مهم به شمار می‌رود و از دیرباز تاکنون، مورد توجه اندیشمندان بسیاری قرار گرفته است؛ زیرا انسان‌شناسی، منجر به شناخت خداوند متعال و نیز عالم هستی می‌شود و این شناخت به ظرفیت وجودی هر فرد و به میزان علم و عمل او نیز بستگی دارد.سیر بحث چنین اقتضا می‌کند که بحث از تعریف انسان و امکان شناخت او آغاز شود و پس از بیان ابعاد وجودی او اعم از خلقت جسمانی انسان و خلقت روح و نفس او به ارتباط انسان با خداوند متعال و سایر ویژگی‌های او از جمله احسن المخلوقین بودن انسان، فضیلت او بر فرشتگان، وجود علمی و عینی انسان، مختار بودن انسان و فقر ذاتی او پرداخته شود. آیت الله جوادی آملی، اولین گام در تعریف انسان را رجوع به قرآن کریم می‌داند که بهترین تعریف را ارائه می‌دهد و برای انسان تعبیر «حی متأله» را بکار می‌برد. بر این اساس، انسان فطرتاً خداخواه و خداجو می‌باشد که اگر علم و تقوا را سرلوحه اعمال خود قرار دهد، همواره ندای این فطرت را می‌شنود که او را به سمت خوبی‌ها دعوت می‌کند. طبق دیدگاه آیت الله جوادی آملی، قرآن کریم خلقت جسمانی حضرت آدم۷را از خاک و سایر انسان‌ها را از نطفه می‌داند و معتقدند که روح و نفس انسان، مجرد و حادث است و متعلق به عالم امر می‌باشد. وی معتقد است که سرشت انسان به‌گونه‌ای است که می‌تواند به بالاترین کمالات برسد و متخلق به صفات الهی شود و با راهنمایی و پیروی از انسان‌های کامل به سوی کمال رهنمون شود؛ البته خداوند متعال انسان را مختار آفریده تا خودش راه درست را از نادرست تشخیص دهد و سعادت یا شقاوت خود را رقم زند. همچنین هر انسانی که به ندای فطرت خود گوش فرا دهد خواهد یافت که در پیشگاه خالق خود فقیر محض است و هر لحظه به او وابسته می‌باشد. لذا انسان باید در جهت شناخت خود حرکت کند تا جایگاه خود را در نظام هستی بداند. کلیدواژه: جوادی آملی، قرآن کریم، انسان‌شناسی، خلقت انسان، روح و نفس.